H επόμενη διετία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η ΕΚΤ  εισέρχεται σε περίοδο αλλαγών στα πρόσωπα που στελεχώνουν τα κορυφαία όργανα. Οι αλλαγές θα κορυφωθούν με την επιλογή του διαδόχου του προέδρου Μάριο Ντράγκι. Μέχρι το τέλος του 2019, λήγει η θητεία των πέντε από τους επτά ανώτερους αξιωματούχους της Τράπεζας, με πρώτη αυτή του Αντιπροέδρου Βίτορ Κονστάνσιο τον επόμενο Ιούνιο. Άρα επί της ουσίας το πρόσωπο που θα τον αντικαταστήσει θα πρέπει να επιλεγεί το αργότερο έως τα τέλη Φεβρουαρίου.  «Ένα μεγάλο παιχνίδι μουσικών καρεκλών θα παίζεται τα επόμενα δύο χρόνια καθώς υψηλού κύρους θέσεις στην ΕΕ ανοίγουν», σχολιάζει ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής οικονομολόγος της ING-Diba AG στη Φρανκφούρτη. «Το τι θα βγει στο τέλος αυτής της διαδικασίας θα έχει συνέπειες για το πώς η ΕΚΤ θα προχωρήσει στον περιορισμό της χαλάρωσης της νομισματικής της πολιτικής», προσθέτει.

Μπορεί ο Γιάννης Στουρνάρας να θέσει υποψηφιότητα; 

Η εκλογή νέου αντιπροέδρου είναι μόλις η πρώτη κίνηση σε ένα παιχνίδι σκάκι κατά το οποίο θα αντικατασταθούν επίσης ο Πρόεδρος Ντράγκι, ο επικεφαλής οικονομολόγος Πέτερ Πράετ, ο επικεφαλής για τη λειτουργία των αγορών Μπενουά Κερέ και η ανώτατη επόπτρια των τραπεζών Ντανιέλ Νουί. 

Η πολιτική, το φύλο, αλλά και οι ικανότητες θα καθορίσουν την επιλογή των υποψηφίων. Οι “νικητές” θα πρέπει να διαμορφώσουν την πολιτική του θεσμού που σχεδόν μόνος του διέσωσε το ευρώ κατά τη διάρκεια της κρίσης και πλέον αποσύρει τα μέτρα στήριξης που είχε εφαρμόσει για την αντιμετώπιση της ύφεσης και την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης. Θα έχουν επίσης λόγο καθώς οι ηγέτες συζητούν πως θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της Ευρωζώνης σε μελλοντικά σοκ.

Η ίδια η ΕΚΤ ελάχιστο ρόλο θα διαδραματίσει, αφού η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών θα είναι το αποφασιστικό στοιχείο. Ωστόσο η εθνικότητα των υποψηφίων από μόνη της δεν παίζει ρόλο.

Ένα πρόσωπο που κρίνεται ικανό να πρωταγωνιστήσει για τουλάχιστον μια εκ των 4 θέσεων (εκτός φυσικά του προέδρου της Ευρωτραπεζας) της ΕΚΤ είναι ο νυν επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας. Ικανός τραπεζίτης έχει αποδείξει ότι διοικεί την ΤτΕ με σιδερένια πειθαρχία. Δεν υποκύπτει σε πιέσεις και έχει αποδείξει ότι δεν φοβάται να συγκρουστεί με κυβερνήσεις και άλλα ισχυρά πρόσωπα. Το μεγάλο μειονέκτημα είναι ότι έχει συγκρουστεί σφόδρα  με την κυβέρνηση άρα εκ των πραγμάτων δεν υπάρχει περίπτωση να τον προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ για αυτή την θέση. Οι λόγοι είναι πολλοί. Καταρχήν δεν είναι βέβαιο εάν το θέλει ο ίδιος. Αλλά και ο ίδιος να το θέλει το ερώτημα είναι σε ποιον να το πει.

Επίσης δεν είναι σίγουρο ότι οι αρχηγοί των κρατών μελών θα δώσουν αυτή την δυνατότητα στην Ελλάδα να προτείνει έναν Έλληνα για μια θέση στην αντιπροεδρία της ΕΚΤ.

Η θητεία του Γιάννη Στουρνάρα είναι 6ετης . Ο νυν πρωθυπουργός Τσίπρας (η και ακόμα και ο επόμενος πρωθυπουργός εάν αλλάξει η κυβέρνηση στις επόμενες εκλογές ) και να θέλει δεν μπορεί να απαλλαγεί εύκολα από τον Στουρνάρα, γιατί η θητεία του λήγει κανονικά στα μέσα του 2020 και η κεντρική τράπεζα είναι ανεξάρτητη και δεν υπάγεται στις υποδείξεις της κυβέρνησης. «Μία απόλυση του Διοικητή είναι δυνατή μόνο αν αυτός παραβεί τους κανόνες της τράπεζες ή υποπέσει σε σοβαρά λάθη, όπως ορίζει το άρθρο 24 της Κεντρικής Τράπεζας».

Η Ισπανία πάντως κινήθηκε πρώτη

Έπειτα από πενταετή απουσία απ’ το ΔΣ που χαράσσει και εφαρμόζει την νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι δήλωσε πως η κυβέρνηση του θα προωθήσει υποψήφιο για την αντικατάσταση του 74χρονου Πορτογάλου Βίτορ Κοντσάνσιο στη θέση της αντιπροεδρίας.

Αν και ο υπ. Οικονομικών της Ισπανίας Λουίς ντε Γκίντος, που έχει διατελέσει εκτελεστικός Πρόεδρος των δραστηριοτήτων της Lehman Brothers σε Ισπανία και Πορτογαλία πριν την κατάρρευση της τράπεζας το 2008, λέγεται ότι θα είναι η επιλογή της ισπανικής κυβέρνησης, ο 57χρονος ίσως βρει αντιδράσεις μεταξύ των Ευρωβουλευτών. Οι τελευταίοι έχουν ζητήσει μία λίστα με τουλάχιστον τρία ονόματα που θα συμπεριλαμβάνει και γυναίκες.

Αυτή η απαίτηση έχει προηγούμενο. Το 2012, η διαδικασία είχε κολλήσει για μήνες πριν οι νομοθέτες συμφωνήσουν στο διορισμό του Υβ Μερς από το Λουξεμβούργο στο ΔΣ.

Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, κάποια μέλη του ΔΣ ανησυχούν για την προοπτική ενός πολιτικού με υψηλό προφίλ να λάβει θέση στην ανεξάρτητη ΕΚΤ. Κανείς υπ. Οικονομικών δεν έχει μετατεθεί απευθείας στο ΔΣ κατά την 20ετή ιστορία της ΕΚΤ, αν και η Γερμανία διόρισε τον αναπλ. υπ. Οικονομικών Γιοργκ Άσμουσεν το 2012.

Η εκλογή νέου αντιπροέδρου είναι μόλις η πρώτη κίνηση σε ένα παιχνίδι σκάκι κατά το οποίο θα αντικατασταθούν επίσης ο Πρόεδρος Ντράγκι, ο επικεφαλής οικονομολόγος Πέτερ Πράετ, ο επικεφαλής για τη λειτουργία των αγορών Μπενουά Κερέ και η ανώτατη επόπτρια των τραπεζών Ντανιέλ Νουί. 

Σε αυτή τη διαδικασία οι ανατολικοευρωπαϊκές χώρες θα έχουν την ευκαιρία να διεκδικήσουν για πρώτη φορά θέση στο ΔΣ.

Ο αντικαταστάτης του Μάριο Ντράγκι 

Ο Ιταλός Μάριο Ντράγκι, 70 ετών, αναμένεται να ολοκληρώσει τη θητεία του στο τέλος Οκτωβρίου 2019 με τον επικεφαλής της Bundesbank Γενς Βάιντμαν, 49 ετών, να προαλείφεται ως αντικατάστατης του.

Η Γερμανία δεν έχει διορίσει ποτέ Πρόεδρο και θεωρείτο ως η πρώτη στην… επετηρίδα εώς ότου ο προκάτοχος του Βάιντμαν, Άξελ Βέμπερ παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενος για τα πρώτα μέτρα κατά της κρίσης που είχε λάβει η ΕΚΤ.

Ωστόσο η επιλογή ενός Γερμανού εμπεριέχει κινδύνους. Από τη μία μπορεί να ενισχύσει την πίστη στις χώρες της Ευρωζώνης όπου οι καταθέτες νοιώθουν ότι πλήτονται απ’ τα χαμηλά επιτόκια, από την άλλη όμως οι αγορές μπορεί να φοβηθούν απότομη έξοδο από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Πάντως, οι αναλυτές εκτιμούν ότι, ανεξαρτήτως προσώπων, ο πραγματισμός και τα οικονομικά στοιχεία θα είναι οι παράγοντες που θα καθορίζουν την πολιτική της ΕΚΤ.

Επίσης μεταξύ των ονομάτων που ακούγονται για τη θέση του Προέδρου είναι ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, 58 ετών και ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ιρλανδίας, Φίλιπ Λέιν. Μεταξύ των γυναικών που ακούγονται για τη θέση είναι η Κριστίν Λαγκάρντ, επικεφαλής του ΔΝΤ, 62 ετών, και η αναπλ. διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ιρλανδίας Σάρον Ντόνερι, 45 ετών.