Γιώργος Προβόπουλος. πρώην Διοικητής Τράπεζας της Ελλάδος
Η επόμενη δεκαετία βρέθηκε στο επίκεντρο της παρέμβασης του προέδρου της Ελλάκτωρ και πρώην διοικητή της Τραπέζης Της Ελλάδος, Γιώργου Προβόπουλου, στο 4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Όπως ανέφερε ο κ. Προβόπουλος, η επόμενη δεκαετία προσδιορίζεται από τις μεγάλες πληγές που αφήνει η τρέχουσα: Το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος, που ξεπερνά το 180% του ΑΕΠ, τους αδύναμους ισολογισμούς τραπεζών και επιχειρήσεων, την υψηλή ανεργία και την απόκλιση του βιοτικού επιπέδου της Ελλάδας σε σχέση με εκείνο των χωρών της Ευρωζώνης. Μάλιστα, θέματα όπως το χρέος και η διαδικασία σύγκλισης ή μη σύγκλισης θα μας απασχολούν για δεκαετίες και όχι για μόνο αυτή που έρχεται.
Η αποστολή της Ελλάδας, σύμφωνα με τον κ. Προβόπουλο, είναι αρκετά δύσκολη. Η χώρα πρέπει να αναχρηματοδοτεί το δημόσιο χρέος αποκλειστικά από τις αγορές, κάτι που ωστόσο αποτελεί ζωτικό όρο για την επιβίωση της χώρας.
Μοναδικός παράγοντας που θα βοηθούσε σε αυτό το σημείο είναι η ταχύρυθμη οικονομική ανάπτυξη διότι αφενός μειώνει το λόγο δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ, αφετέρου δημιουργεί πρόσφορο οικονομικό κλίμα που αποτιμάται θετικά από τις αγορές. Μια γρήγορη ανάπτυξη θα ήταν, παράλληλα, το “κλειδί” για τη μείωση της ανεργίας, τη σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου, την ταχύτερη επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων και τη γρηγορότερη ανάκτηση των απωλειών εισοδήματος, περίπου 25% του ΑΕΠ, που προκάλεσε η κρίση.
Αναφορικά στις μακροχρόνιες αναπτυξιακές προοπτικές, ο κ. Προβόπουλος επικαλέστηκε μια μελέτη του ΔΝΤ για το δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα 40 χρόνια στην Ελλάδα. Το ΔΝΤ παίρνει ως βάση τι έγινε τα προηγούμενα 50 χρόνια τα οποία χαρακτηρίστηκαν από δυσμενείς δημογραφικές εξελίξεις και μια μέση ετήσια βελτίωση της συνολικής παραγωγικότητας μόλις 0,25% -τη χαμηλότερη στην Ευρωζώνη. Οι δημογραφικές εξελίξεις αναμένεται να είναι πολύ χειρότερες τα επόμενα 50 χρόνια, σημείωσε ο κ. Προβόπουλος. Με βάση αυτές τις παραδοχές, το ΔΝΤ καταλήγει σε έναν αναμενόμενο ετήσιο ρυθμό μεταβολής για την περίοδο 2019-2060 της τάξης του -0,7%. Κάνοντας μια υπερβατική παραδοχή ότι θα γίνουν πολύ τολμηρές μεταρρυθμίσεις όλες τις επόμενες δεκαετίες που θα εξουδετερώσουν την αρνητική επίδραση των δημογραφικών εξελίξεων και πολύ μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές που θα αυξήσουν τις επενδύσεις εκσυγχρονισμού, ο διεθνής οργανισμός τοποθετεί τελικά τον ρυθμό ανάπτυξης στο 1%.
Ακόμη κι η ηρωική υπέρβαση στο ρυθμό ανάπτυξης του 1%, δεν είναι ικανή, σύμφωνα με το ΔΝΤ, να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους. Επίσης, δεν θα μπορέσει πιθανότατα να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος ή τη σύγκλιση με το βιοτικό επίπεδο της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με τον κ. Προβόπουλο, κάποιοι πιστεύουν ότι τόσο οι δυνατότητες της διοικητικής μηχανής όσο και οι αντοχές του πολιτικού συστήματος δεν θα επιτρέψουν την έντονη, συνεχή μεταρρυθμιστική προσπάθεια που απαιτείται για να επιτευχθεί ακόμη κι ένας υποτονικός ρυθμός ανάπτυξης.
Ο κ. Προβόπουλος επισήμανε ότι οι κίνδυνοι από το εξωτερικό είναι πιο απειλητικοί, δεδομένου ότι η εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική των τελευταίων ετών θα αρχίσει να γίνεται πιο αυστηρή (μεγαλύτερο κόστος εξυπηρέτησης, μεγαλύτερο κόστος χρηματοδότησης για δημόσιο και επιχειρήσεις), ενώ παράλληλα υπάρχει η παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση, το Brexit, οι εκλογές και ο διεθνής εμπορικός πόλεμος.
Η Ελλάδα καλείται στο εξής να πείθει καθημερινά τις αγορές με τη στάση της για την αξιοπιστία της ώστε να μπορεί να αναχρηματοδοτεί ομαλά και με λογικό κόστος το ογκώδες δημόσιο χρέος. Ο κ. Προβόπουλος προειδοποίησε για έναν ενδεχόμενο τοξικό συνδυασμό μεταρρυθμιστικής κόπωσης, υποτονικής οικονομικής ανάπτυξης και κάποιων δυσχερειών στην αναχρηματοδότηση του χρέους από τις αγορές ο οποίος θα σήμαινε την έξοδο της χώρας από το ευρωπαϊκό όχημα –ένα σενάριο που θα πρέπει να αποτραπεί πάση θυσία.
Σύμφωνα με τον κ. Προβόπουλο, η κοινωνία και το πολιτικό της σύστημα θα πρέπει έναν υιοθετήσουν έναν πολύ μακρύ κατάλογο μεταρρυθμίσεων που αφενός θα εξουδετερώνουν τις πιέσεις των δημογραφικών εξελίξεων, αφετέρου θα οδηγούν σε μαζικές επενδύσεις εκσυγχρονισμού που αναβαθμίζουν την παραγωγικότητα και θα οδηγήσουν σε ρυθμό ανάπτυξης άνω του 1%.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Ανοίγει σήμερα η αυλαία του 4ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Wall Street Journal: Κίνδυνος για τα ελληνικά ομόλογα η ενδεχόμενη αναστολή της δόσης