Αίσιο τέλος είχε η διαμάχη των μικρομεσαίων κατασκευαστών με το Υπουργείο Υποδομών για τις δημόσιες συμβάσεις

Αίσιο τέλος δόθηκε στο πρόσφατο ζήτημα που είχε προκύψει σχετικά με τις τροποποιήσεις του νόμου 4412/2016 σχετικά με την απευθείας ανάθεση δημοσίων συμβάσεων που αφορούν σε έργα που έχουν ενταχθεί ή είναι προς ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Υπενθυμίζεται πως πριν από δύο ημέρες οι εργοληπτικοί φορείς, καθώς και η ΕΑΑΔΗΣΥ και Επιτροπή Ανταγωνισμού τοποθετήθηκαν περί του νέου νομοσχεδίου των Πρότυπων Προτάσεων βάσει το οποίου οι ιδιωτικές εταιρείες θα μπορούν να προτείνουν έργα αξίας τουλάχιστον 200 εκατ. Ευρώ και θα τα ωριμάζουν μελετητικά.

Σήμερα ψηφίστηκε στη Βουλή το εν λόγω νομοσχέδιο και ανακλήθηκαν οι τροποποιήσεις του 4412/2016 με αποτέλεσμα οι εργοληπτικές οργανώσεις να εκφράζουν την ικανοποίησή τους. Επίσης, επιβεβαιώθηκαν και οι δηλώσεις του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Αχ. Καραμανλή, σχετικά με την κριτική του νέου νομοσχεδίου από τους φορείς.

Επιπλέον, επιβεβαιώνεται και ο εποικοδομητικός διάλογος που γίνεται μεταξύ του Υπουργείου και των φορέων σχετικά με τις τροποποιήσεις και τα νομοσχέδια που επιταχύνουν τη δημοπράτηση και υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομών στη χώρα μας, ειδικά όταν αυτά χρηματοδοτούνται από κοινοτικούς πόρους με αυστηρά χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης.

Ένα τέτοιο χρηματοδοτικό εργαλείο είναι και το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν μέσω αυτού θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2026. Γεγονός και το οποίο οδηγεί το Υπουργείο σε μέτρα και λύσεις που θα δώσουν την απαραίτητη ώθηση στην ολοκλήρωση των διαδικασιών ωρίμανσης, δημοπράτησης και ολοκλήρωσης των έργων υποδομών.

Οι αντιδράσεις των εργοληπτών

Όπως είχε γράψει πρόσφατα το mononews.gr οι εργοληπτικοί φορείς και κυρίως ΠΕΔΜΕΔΕ, ΠΕΣΕΔΕ και ΣΑΤΕ είχαν εκφράσει τις αντιρρήσεις τους σχετικά με τις τροποποιήσεις των νόμων που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις (4412/2016 και 4782/2021) ανεβάζοντας τους τόνους με ισχυρισμούς περί προσφυγών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και καταγγελιών του νέου νομοσχεδίου, εάν αυτό περάσει ως έχει.

Υπενθυμίζεται πως το μήλον της έριδος ήταν η γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), η οποία εξέφραζε τις επιφυλάξεις της σχετικά με τις προτεινόμενες αλλαγές που είχαν ως στόχο την επιτάχυνση των έργων που εντάσσονται στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας και χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης

Το κύριο σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ των μικρών και μεσαίων εργοληπτικών οργανώσεων με το Υπουργείο Υποδομών είχε να κάνει με το γεγονός ότι καταργούταν το πλαφόν του 10% επί του ετήσιου προϋπολογισμού των αναθετουσών αρχών (δηλαδή Δήμοι, Περιφέρειες, Υπουργεία και λοιποί φορείς) που ισχύει για την απευθείας ανάθεση δημόσιων έργων.

Γεγονός και το οποίο σήμαινε πως όλα τα δημόσια έργα αξίας άνω των 50 εκατ. Ευρώ που εντασσόταν στο Ταμείο Ανάκαμψης θα μπορούσαν δυνητικά να ανατεθούν σε εργολάβους χωρίς διαγωνισμό.

Το ενδεχόμενο αυτό είχε προκαλέσει την αντίδραση του Προέδρου της ΠΕΔΜΕΔΕ, Μιχάλη Δακτυλίδη, ο οποίος είχε προχωρήσει και σε σχετική ενημέρωση της της διοικούσας επιτροπής της Ομοσπονδίας των Ευρωπαϊκών Κατασκευαστικών Εταιρειών (FIEC), η οποία αποτελεί εταίρο της ΕΕ με γνωμοδοτική ικανότητα και επεδίωκε την ενημέρωση του Επίτροπου Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ, Thierry Breton.

Επίσης, και η Πρόεδρος της ΠΕΣΕΔΕ, Μαρία Τσιομπάνου, είχε εκφράσει την αντίδρασή της καθώς με αποκλειστική της δήλωση στο mononews.gr είχε αναφέρει πως «Η κατάσταση, μάλιστα, είναι τόσο εκρηκτική και δε θα διστάσουμε να καταγγείλουμε το νόμο στο ενδεχόμενο που περάσει».

Πράσινο φως για τις Πρότυπες Προτάσεις με αστερίσκους

Όπως έχει ήδη γράψει το mononews.gr όλες οι εργοληπτικές οργανώσεις έχουν δώσει το πράσινο φως για την εφαρμογή του νομοσχεδίου, μέσω του οποίου οι ιδιωτικές εταιρείες θα μπορούν να προτείνουν και να ωριμάζουν έργα αξίας άνω των 200 εκατ. Ευρώ. Πρόκειται είτε για νέα projects ή για υφιστάμενα έργα τα οποία έχουν «παγώσει» από τις αναθέτουσες αρχές.

Τόσο οι εργοληπτικές οργανώσεις όσο και η ΕΑΑΔΗΣΥ και η Επιτροπή Ανταγωνισμού κατανοούν το γεγονός ότι πρόκειται για ένα εργαλείο που θα επιταχύνει διαγωνισμούς που έχουν κολλήσει ενώ θα προταθούν και νέα projects που θα συμβάλουν στη βελτίωση των υποδομών της χώρας μας, ενώ θα συνεισφέρουν και στην περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας.

Εντούτοις σύμφωνα με τις εργοληπτικές οργανώσεις και την Επιτροπή Ανταγωνισμού, υπάρχουν κάποια σημεία τα οποία λειτουργούν ως αντικίνητρα για την επιτυχία της εν λόγω απόπειρας.

Αυτά έχουν να κάνουν κυρίως με το ύψος του προϋπολογισμού του έργου, καθώς και με τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα. Τονίζεται πως υπάρχουν έργα περιφερειακού χαρακτήρα μικρότερης αξίας, όπως για παράδειγμα 5 έως 10 εκατ. ευρώ που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν μέσω των Πρότυπων Προτάσεων.

Επίσης, τονίζεται πως είναι απαραίτητο να μπορούν και οι μικροί και οι μεσαίοι κατασκευαστές να προτείνουν έργα και το πλαφόν των 200 εκατ. ευρώ τους αποτρέπει.

Ιωάννης Λιανός: «Σημαντικό εργαλείο οι Πρότυπες Προτάσεις-Τι πρέπει να προσέξουμε»

Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Ιωάννης Λιανός, κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης του στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου παραδέχθηκε τη χρησιμότητα των Πρόττυπων Προτάσεων ως ακόμα ένα εργαλείο για την επιτάχυνση των έργων.

Ωστόσο, είχε σταθεί σε μερικά σημεία που έχρηζαν αλλαγών και διευκρινίσεων καθώς είχε αναφέρει:

«Για να πετύχουν οι πρότυπες προτάσεις πρέπει το συντριπτικό μέρος της χρηματοδότησης των προτεινόμενων έργων (δηλαδή τουλάχιστον το 90%) να το επωμίζονται οι ιδιωτικές εταιρείες με αποτέλεσμα να υπάρχει για αυτές οικονομικό ρίσκο και να μην επιβαρύνεται ο δημόσιος τομέας».

Επίσης, πρόσθεσε: «Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί καθώς έχει παρατηρηθεί ήδη από τη δεκαετία του 1990 στη Μεγάλη Βρετανία το γεγονός ότι στα έργα που συμμετέχει ή προτείνει ο ιδιωτικός τομέας υπάρχει σημαντική αύξηση κόστους σε σύγκριση με τα έργα που είναι δημόσια».

Όσον αφορά τις διαδικασίες και τα τέσσερα βήματα των Πρότυπων Προτάσεων (υποβολή, αξιολόγηση, υλοποίηση, προμήθεια) ο Ιωάννης Λιανός επισημαίνει:

«Είναι απαραίτητο κατά τη διάρκεια της υποβολής της πρότασης εκ μέρους των εταιρειών να τεθούν κανόνες σχετικά τη δημιουργία συμπράξεων.

Στόχος των κανόνων αυτών θα είναι να αποφευχθούν καρτελικές πρακτικές, όπου εταιρείες που θα μπορούσαν να υλοποιήσουν από μόνες τους το προτεινόμενο έργο, να προχωρούν σε συμπράξει με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για joint bidding.

Επίσης, θα πρέπει να γίνεται έλεγχος στις υποβληθείσες προτάσεις σχετικά με τις επιπτώσεις τους στην αγορά και στον κλάδο των κατασκευών καθώς υπάρχει ήδη μεγάλη συγκέντρωση έργων στις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες.

Επιπλέον, θα πρέπει να δοθούν και κίνητρα και στις μικρότερες κατασκευαστικές εταιρείες μέσω αυτού του εργαλείου. Κάτι τέτοιο θα επιτευχθεί, εάν προχωρήσουν σε συμπράξεις με τους μεγάλους κατασκευαστές με αποτέλεσμα να υπάρξει και μεταφορά τεχνογνωσίας».

Όσον αφορά το ρόλο της Επιτροπής Ανταγωνισμού ως προς την ορθή χρήση των Πρότυπων Προτάσεων ο Γιάννης Λιαννός επισήμανε:

«Προτείνουμε να θεσμοθετηθεί η διαδικασία διατύπωσης γνώμης από την Επιτροπή όσον αφορά τις επιπτώσεις του προτεινόμενου έργου στον ανταγωνισμό κατά τα στάδια της αξιολόγησης της πρότασης και της υλοποίησής της.

Επομένως, είναι απαραίτητο να προστεθεί μία μελέτη επιπτώσεων ως προς τον ανταγωνισμό πάνω στην οποία θα εκφέρει γνώμη η Επιτροπή.

Προτείνεται η επιτροπή αξιολόγησης της υποβληθείσας πρότυπης πρότασης να λαμβάνει τη γνώμη της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Αυτή θα πρέπει να έχει αποσταλεί εντός 60 ημερών από την ημερομηνίας αποστολής της Πρότυπης Πρότασης στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενώ θα είναι απαραίτητη και μία ανάλυση κόστους-οφέλους από τους προτείνοντες.

Επίσης, είναι αναγκαίο  για την εμπειρική ανάλυση των επιπτώσεων των Πρότυπων Προτάσεων να υπάρχει παρακολούθηση των έργων που προκύπτουν από το νέο εργαλείο.

Για αυτό το λόγο προτείνεται η δημοσίευση των μελετών για όλα τα έργα που έχουν βρίσκονται στο στάδιο του οικονομικού κλεισίματος, κατασκευάζονται ή έχουν ολοκληρωθεί και λειτουργούν».

Διαβάστε επίσης

Μάχη μεγάλων και μικρών κατασκευαστών για τις τροποποιήσεις στις δημόσιες συμβάσεις και τις Πρότυπες Προτάσεις

Στο μικροσκόπιο των Βρυξελλών οι τροπολογίες για την επιτάχυνση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ