ΕΣΕΕ – Future of Retail 2024: Τεχνολογία, κλαδικές συνέργειες, βιωσιμότητα και νέες δεξιότητες συν-διαμορφώνουν το μέλλον του Λιανικού Εμπορίου

Ο «εν κινήσει» και μάλιστα διπλός – ψηφιακός και πράσινος – μετασχηματισμός του Λιανικού Εμπορίου τέθηκε επί τάπητος στο πλούσιο «μενού» της 1^ης ημέρας των εργασιών του Future of Retail 2024.

Το πλήρες αφήγημα του μέλλοντος των εμπορικών επιχειρήσεων ξετυλίχθηκε σε παράλληλα events που έλαβαν χώρα σε τρία διαφορετικά κτίρια της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων. Η εναλλαγή ανάμεσα στις ομιλίες των κορυφαίων ομιλητών και εισηγητών στην κεντρική σκηνή του Αμφιθεάτρου Μιλτιάδης Έβερτ, με τα στοχευμένα σεμινάρια στο Innovathens, και με τις παρουσιάσεις καινοτόμων εφαρμογών (pitcings) νεοφυών επιχειρήσεων στο Innovation Lab, κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον του εμπορικού κόσμου καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Κυριάρχησαν θέματα όπως η σημασία της γνώσης των στοιχείων του κλάδου και της επένδυσης στην έρευνα, η επιτακτική ανάγκη για αλλαγή προς ένα πιο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο στη βιομηχανία της μόδας, η συσχέτιση της ανταγωνιστικότητας των εμπορικών επιχειρήσεων με την προσαρμογή τους στη ψηφιακή εποχή και η επιτακτική ανάγκη για αναβάθμιση των δεξιοτήτων εργαζομένων και ιδιοκτητών μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Στην ομιλία του, ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Δημήτρης Παπαστεργίου αναφέρθηκε στο νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες που ψηφίστηκε στην Βουλή την προηγούμενη Τετάρτη: «Πρόκειται για έναν ευρωπαϊκό κανονισμό γνωστό ως Πράξη για τις  Ψηφιακές Υπηρεσίες, ο οποίος πλέον ενσωματώνεται στην ελληνική νομοθεσία και βέβαια τον προσαρμόζουμε στις ελληνικές ανάγκες. Η πολύ μεγάλη αλλαγή την οποία θεσμοθετήσαμε αφορά στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος. Σταματάμε πλέον να ζητάμε προφανή πράγματα από τον πολίτη, είτε έχει να κάνει με το Δημόσιο, είτε πλέον έχει να κάνει με τον ιδιωτικό τομέα… Η επόμενη μεταρρύθμιση είναι το να μπορούμε μέσω του Gov.gr Wallet να δίνουμε τη συναίνεσή μας για να ολοκληρώσουμε διάφορες διαδικασίες είτε στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα». Στην συνέχεια, ο Υπουργός παρέθεσε ορισμένα συνοπτικά στοιχεία για τρία καινοτόμα προγράμματα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και εμφανίστηκε αισιόδοξος σχετικά με το μέλλον των συμβατικών επιχειρήσεων σε ένα ιδιαίτερα αναπτυσσόμενο τεχνολογικό περιβάλλον. Σημείωσε πως: «Δεν είναι εύκολο το μέλλον. Δεν θα περιγράψω μια μαγική κατάσταση, αλλά σίγουρα  όταν υπάρχει διάθεση να αλλάξουμε […] νομίζω θα γίνουμε μέρος της νέας ψηφιακής πραγματικότητες θα μας τοποθετήσει σε αυτή την επόμενη ψηφιακή μέρα της χώρας αλλά και του «επιχειρείν». Έχουμε πολλά να κάνουμε. Το κράτος αλλάζει, η ζωή μας αλλάζει».

Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ –ΚΙΝΑΛ κ. Νίκος Ανδρουλάκης συζητώντας με τη δημοσιογράφο Μαρία Σαράφογλου αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, σημειώνοντας: «Αυτή τη στιγμή η ακρίβεια φθάνει σε τέτοια επίπεδα που υπονομεύει μακροπρόθεσμα την καθημερινότητα του ελληνικού λαού και δείχνει ότι η οικονομία μας δεν έχει γίνει ανθεκτική. Γιατί οι επιπτώσεις της ακρίβειας είναι πολλαπλάσιες από ό,τι στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Δεν μπορεί να πανηγυρίζει μια κυβέρνηση ότι είναι επιτυχημένη, όταν η αγοραστική δύναμη του λαού είναι η δεύτερη από το τέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η πρώτη χειρότερη στη ζώνη του ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι έχει αποτύχει παταγωδώς».

Η κυρία Christel Delberghe, Γενική Διευθύντρια της EuroCommerce, της ευρωπαϊκής οργάνωσης λιανικού και χονδρικού εμπορίου, τόνισε τη μεγάλη σημασία να «τεθεί το Λιανικό Εμπόριο στον χάρτη». Για επιτευχθεί αυτό, πρέπει να αντιληφθούμε τον εμπορικό τομέα -τις μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις- ως ενιαίο, να τις συνενώσουμε. Επιπλέον, τονίζει, πρέπει να παρακολουθούμε τη νομοθεσία που αφορά τον εμπορικό κόσμο και να δίνουμε φωνή στα μέλη του.

«Εξάλλου, το λιανεμπόριο», επεσήμανε η κα Delberghe, «είναι ένα πολύ βασικό οικοσύστημα: αντιστοιχεί στο 10% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, ενώ είναι και ο μεγαλύτερος εργοδότης στην Ευρώπη. Το λιανεμπόριο έχει παρουσία παντού». Επιπλέον, η ομιλήτρια απαρίθμησε ορισμένες από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος: τον πόλεμο, τον πληθωρισμό (και ιδίως την ανατίμηση της ενέργειας), τη διαμόρφωση διαφορετικών καταναλωτικών προτύπων και προτιμήσεων.

Στην δική του Keynote Ομιλία, ο κ. Kevin Peng, Πρόεδρος του China Chain Store & Franchise Association (CCFA), τόνισε την τεράστια πρόοδο του κινεζικού εμπορίου κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια. Στην αιχμή αυτής της προόδου, σε μεγάλο βαθμό ψηφιακής, οι πιο καινοτόμες επιχειρήσεις είναι αυτές που ασχολούνται με τις short form video platforms (όπως το TikTok), το livestreaming e-commerce, δηλαδή την «ζωντανή» πώληση αγαθών στο διαδίκτυο, το instant retail ή αλλιώς quick e-commerce , δηλαδή τις αγορές με άμεση ανταπόκριση (όπως η διανομή φαγητού), και το cross-border e-commerce, δηλαδή τις πωλήσεις σε άλλες χώρες.

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ FIRESIDE CHATS 1^ης ΗΜΕΡΑΣ

• Η σχέση Εμπορίου – Τουρισμού ως Πυλώνας της Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης

Σε κεντρικό θέμα των εργασιών αναδείχθηκε η διασύνδεση του Εμπορίου και του Τουρισμού. Έναν πολύ ενδιαφέροντα δια-κλαδικό διάλογο είχαν για το ζήτημα ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Γιώργος Καρανίκας και ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ και Διευθύνων Σύμβουλος του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών κ. Γιάννης Παράσχης. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Μαρία Σαράφογλου. Ο Πρόεδρος του ΣΕΤΕ εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία για τις τουριστικές επιδόσεις στην Ελλάδα φέτος και τα επόμενα χρόνια. Το 2023, είπε, «ήταν ως τώρα η πιο επιτυχημένη χρονιά. Ωστόσο, οι πολύ υψηλές περσινές επιδόσεις και οι ανατιμήσεις των προϊόντων και υπηρεσιών στην Ελλάδα δεν μπορούν παρά να γεννούν έναν κάποιον προβληματισμό. Πρέπει, εν ολίγοις, να εξασφαλίσουμε την ανάπτυξη του τουρισμού όχι μόνο στη βάση του «κεφαλαίου και των ευρώ», αλλά και της βιωσιμότητας». Ο κ. Γιώργος Καρανίκας, πρόεδρος της ΕΣΕΕ, τόνισε ως προς αυτό μια σημαντική προϋπόθεση: Τα τουριστικά αγαθά και οι υπηρεσίες δε θα πρέπει να είναι απλώς ένα τελικό προϊόν, αλλά να αφορούν ολόκληρη την παραγωγική αλυσίδα της χώρας: από τον τουρισμό ως το εμπόριο και μέχρι την παραγωγή τροφίμων και εμπορευμάτων. Μόνο έτσι, προσέθεσε, «θα μπορέσουν οι Έλληνες έμποροι να υπερβούν το μοντέλο του “ήλιου και της θάλασσας”, να δημιουργήσουν ενδιαφέρον για την ελληνική βιοτεχνία και παραγωγή και να ανταγωνιστούν τους ομολόγους τους σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία».

Ένας άλλος τρόπος για να καταστεί ο τουρισμός -και η σύνδεσή του με το λιανεμπόριο- πιο βιώσιμος είναι η επέκταση της τουριστικής περιόδου. Ο κ. Παράσχης ισχυρίστηκε ότι η Ελλάδα δεν πάσχει από πρόβλημα «υπερτουρισμού», αλλά από «εστιασμένες χρονικές και γεωγραφικές αιχμές τουριστικής κυκλοφορίας» με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Αύγουστο στη Σαντορίνη. Για να επιτευχθεί μια καλύτερη διασπορά του τουρισμού, είναι απαραίτητες καλύτερες υποδομές αλλά και ενισχυμένες δημόσιες δαπάνες, καθώς και η προβολή εναλλακτικών προορισμών.

Ο κ. Καρανίκας σημείωσε μια σχετική με την παραπάνω παθογένεια. Η συμβολή του Κράτους στον τουριστικό σχεδιασμό της χώρας είναι ιδιαίτερα δύσκολη εφόσον η εναλλαγή των κυβερνήσεων επιφέρει μια μικρότερη ή μεγαλύτερη ματαίωση των ως τότε αποφάσεων. Θα χρειαστεί μια μακροπρόθεσμη δέσμευση και συναίνεση προκειμένου να ευοδώσουν, για παράδειγμα, καμπάνιες όπως το Shopping in Greece που έχει προτείνει η ΕΣΕΕ, ή για να χτιστούν κλειστές αγορές τροφίμων σε περιοχές-κλειδιά όπως ο Πειραιάς.

• Εμπόριο και Τουρισμός

Εξειδικεύοντας περαιτέρω τη σχέση Εμπορίου και Τουρισμού, η επόμενη θεματική ενότητα υπό το συντονισμό της δημοσιογράφου κυρίας Φαίης Χρυσοχόου επικεντρώθηκε στις κατάλληλες παρεμβάσεις προς όφελος και των δύο κλάδων.

Ο κ. Μιχάλης Αγγελόπουλος, Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΚΕΔΕ, εξέθεσε την ανάγκη και τις ευκαιρίες για την εδραίωση του τουρισμού στα νησιά και την ακριτική Ελλάδα, σημειώνοντας ότι οι εμπορικές επιχειρήσεις σε αυτές τις περιοχές πρέπει να προσαρμοστούν στις προτιμήσεις των τουριστών: «Είναι προφανές ότι πρέπει να προσαρμοστούν. Τα καταστήματα της Σάμου και στο Βόρειο Αιγαίο έκλειναν πριν την έλευση των Τούρκων τουριστών με τη χορήγηση βίζας, η οποία τώρα ευτυχώς επεκτείνεται και διευκολύνεται. Σάββατο μεσημέρι, 2 η ώρα κι αν ήταν Δευτέρα πρωί ουδείς μπορούσε να αγοράσει κάτι αν ήθελε. Τώρα οι συνθήκες έχουν αλλάξει και όχι μόνο έχουν αλλάξει. Υπάρχει και προσαρμογή σε όλα αυτά και προώθηση προϊόντων. Εμείς τι κάναμε; Φτιάξαμε μια πλατφόρμα επαυξημένης πραγματικότητας για τον πολιτιστικό πλούτο των νησιών και κυρίως μέσα από τις γεύσεις του νησιού. Στην εφαρμογή Σάμος App μπαίνετε και βλέπετε τέσσερις διάσημους Σαμιώτες σεφ να παράγουν online δεκατέσσερις συνταγές αλλιώτικες για φαγητά με τοπικά προϊόντα».

Ο κ. Σωτήρης Βαρελάς, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Τουριστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς, τόνισε ότι το καθήκον των Ελλήνων εμπόρων είναι «να σκέφτονται τοπικά και να δρουν παγκόσμια, να ασχολούνται με την εμπορία των τοπικών τους προϊόντων και υπηρεσιών ενώ δανείζονται τεχνολογίες και καινοτομίες από την παγκόσμια αγορά. Στο retail είναι ακόμα ζητούμενο να συνδέσουμε την αυθεντικότητα με τα προϊόντα και οι καμπάνιες είναι εργαλείο σε όλη αυτή την προσπάθεια», σημείωσε.

Η κ. Μαρίνα Σπυριδάκη, Διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων και Επικοινωνίας της Aegean, εντόπισε την επιστροφή «ξανά και ξανά» ενός τουρίστα που έχει επισκεφθεί την Ελλάδα ως το κλειδί της Βιομηχανίας. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, είναι απαραίτητη η δουλειά και η συνέργεια των Δημόσιων και Ιδιωτικών φορέων καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού του: «Η εμπειρία του πελάτη […] ξεκινά από τη στιγμή που μπαίνει στο αεροπλάνο». Ανέφερε επίσης, πως «Το πρώτο τρίμηνο του 2024 υπήρξε αύξηση στην

επιβατική κίνηση της τάξης του 11% και από Αθήνα και από Θεσσαλονίκη». Συμπλήρωσε, μάλιστα, πως «συστηματικά προβάλλουμε ελληνικά προϊόντα. Όλα τα σνακ που προσφέρονται στην εκδρομή μας αλλά και τα γεύματά μας είναι από ελληνικούς παραγωγούς με Έλληνες σεφ. Ιδιαίτερη προσοχή δίναμε πάντα στο κομμάτι του κρασιού. Άρα, 15 χρόνια τώρα συνεργαζόμαστε και έχουμε συνεργαστεί με τους περισσότερους Έλληνες παραγωγούς κρασιού, όπου τους προβάλλουμε και στο περιοδικό μας».

Ένα άλλο «κλειδί» τόνισε ο κ. Κωνσταντίνος Βασσάκης, Επίκουρος Καθηγητής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου και συνιδρυτής της Bizrupt, για τον οποίο η «συνένωση του φυσικού και του ψηφιακού μέσω της χρησιμοποίησης ψηφιακών εργαλείων είναι όχι μόνο κομβική, αλλά και σχετικά εύκολη και φτηνή». «Αφού το κάνουν οι μεγάλοι, γιατί να μην το κάνουν και οι μικροί;», ρώτησε ρητορικά και συμπλήρωσε: «Οι καταναλωτές, θέλοντας να βιώσουν εμπειρίες πρέπει να καταναλώσουν ιδιαίτερα αγαθά της χώρας μας», συμπλήρωσε.

• Ο Κόσμος του Λιανικού Εμπορίου μέσα από τα Στοιχεία και τις Τάσεις

 Η κ. Βάλια Αρανίτου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΚΠΑ και διευθύντρια του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, συντόνισε το πάνελ υπογραμμίζοντας ότι ο στόχος του συνεδρίου (αλλά και άλλων παρόμοιων πρωτοβουλιών της ΕΣΕΕ) είναι η χάραξη πολιτικών για τις εμπορικές επιχειρήσεις, η «παραγωγή δεδομένων και η διανομή τους σε όσους ενδιαφέρονται».

Ο κ. Χαράλαμπος Αράχωβας, Οικονομολόγος, Συντονιστής του Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ παρουσίασε τα βασικά οικονομικά μεγέθη του λιανικού εμπορίου όπως αυτά προκύπτουν από τις επίσημες στατιστικές, όπου και αναδείχτηκε ότι περίπου 1 στα 8 ευρώ που κυκλοφορεί στην ελληνική οικονομία προέρχεται από το λιανικό εμπόριο και ο κλάδος συγκεντρώνει 56.2 δις ευρώ ετήσιο τζίρο (2023).

Στη συνέχεια, η κ. Ελισσάβετ Σαλπέα, Συντονίστρια του Τμήματος Ερευνών ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, παρουσίασε δύο από τα βασικά ερευνητικά εργαλεία του ΙΝΕΜΥ: α) Tις χρονοσειρές της έρευνας επιχειρήσεων του ΙΝΕΜΥ από το 2016 και έπειτα που περιλαμβάνουν τόσο οικονομικά όσο και ποιοτικά χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου. Στοιχεία που δεν καταγράφονται σε επίσημες στατιστικές. β) Το νέο εργαλείο που αφορά την κατανάλωση και τις καταναλωτικές συμπεριφορές, αναφέροντας παράλληλα μετασχηματισμούς που συντελούνται στο λιανικό εμπόριο, όπως η άνοδος των ηλεκτρονικών αγορών τα τελευταία έτη.

Ο κ. Μανόλης Μανιούδης, Οικονομικός Αναλυτής, Συντονιστής του Τμήματος Οικονομικής Ανάπτυξης ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, αναφέρθηκε στα βασικά ευρήματα της τελευταίας έρευνας του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ στο λιανικό εμπόριο. Όλο και περισσότερο, η χρηματοδότηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων προέρχεται από τα κεφάλαια της επιχείρησης ή το προσωπικό κεφάλαιο του επιχειρηματία, καθώς η πρόσβαση στα επίσημα τραπεζικά κανάλια και τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς παραμένει προβληματική. Ακριβώς λόγω της περιορισμένης ρευστότητας, οι μικροί και μεσαίοι έμποροι προτεραιοποιούν την επιβίωσή τους έναντι των πιο μακροπρόθεσμων μετασχηματισμών που θα έπρεπε κανονικά να επιχειρούν.

Έπειτα, η κ. Μιλένα Παναγιωτοπούλου, Head of EU Public Affairs and Advocacy, τόνισε ότι το λιανεμπόριο, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, αναγνωρίζεται σήμερα ως ένας καθοριστικός κλάδος του βιομηχανικού οικοσυστήματος. Επιπλέον, σημείωσε τη σημασία της αποστολής αντιπροσωπευτικών δεδομένων στις ευρωπαϊκές οργανώσεις που συμμετέχει η ΕΣΕΕ.

• Ψηφιακός Μετασχηματισμός στο Λιανικό Εμπόριο

Η συντονίστρια του τρίτου πάνελ της ημέρας κ. Βάλια Παπαδημητρίου-Λοΐζου, CEO της DEVA Group, ξεκίνησε ανακοινώνοντας την πρόθεσή της να δώσει στη συζήτηση έναν πιο «hands on» τόνο, έτσι ώστε να επικοινωνηθεί όσο το δυνατόν πιο καθαρά το πως η προηγμένη τεχνολογία μπορεί να ενσωματωθεί στις μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις. Η ανάγκη να γίνει κάτι τέτοιο, τόνισε η κ. Μαρία Ηλιάδου, Marketing Manager της Klarna Greece, είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Οι καταναλωτές «περιμένουν καινοτομία από το retail», αναμένουν την ψηφιοποίηση. Καθώς οι «μεγάλοι» ανοίγουν τον δρόμο και εισάγουν τεχνολογίες από το εξωτερικό, οι «μικροί» καλούνται να προσαρμοστούν και να επωφεληθούν. «Το 29% των Ελλήνων κάνει τουλάχιστον μια αγορά αυτή τη στιγμή ανά βδομάδα online. Όταν τους ρωτάμε πού θα ξοδεύετε το περισσότερο μπάτζετ σας τον επόμενο χρόνο, ένα χρόνο μπροστά, κοιτώντας από τώρα το 40% απαντάει online».

Τη συμφωνία του ως προς τα παραπάνω εξέφρασε και ο κ. Αριστοτέλης Σταμούλας, Διευθυντής Συνηγόρου Καταναλωτή στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Καταναλωτή. «Πράγματι ο καταναλωτής και στην Ελλάδα, με διαφορά φάσης βέβαια σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, στρέφεται πλέον στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Αύξηση κατά 20% περίπου, την τελευταία δεκαετία στρέφεται στο ηλεκτρονικό εμπόριο και αντιστοίχως υπάρχει μια μείωση αυτών των προσώπων που προτιμούν κάνουν φυσικές συναλλαγές. Ο καταναλωτής αυτό που έχει ανάγκη είναι εμπιστοσύνη για να μπορεί να συναλλάσσεται ηλεκτρονικά».

Ο κ. Πέτρος Κοραλής, Διευθυντής Πωλήσεων του Ομίλου Epsilon Net, έδωσε μία περισσότερο πρακτική χροιά στο πάνελ. Αντλώντας από την πολυετή εμπειρία του στον εκσυγχρονισμό των φυσικών και ψηφιακών πληρωμών, επέμεινε στην ανάγκη καλύτερης και εντατικότερης εκπαίδευσης των επιχειρηματιών και των στελεχών τους προκειμένου να επιτευχθεί μια άμεση αλλά και ομαλή μετάβαση. Όπως ανέφερε, «ο αγώνας των επιχειρήσεων για να υιοθετήσουν αυτές τις νέες τεχνολογίες και να τις κάνουν καθημερινότητά τους για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της εποχής, προϋποθέτει πρώτον χρηματοδότηση. Και εδώ η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μια έντονη δραστηριότητα μέσα από τα ΕΣΠΑ, μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Θυμίζω ψηφιακά εργαλεία, ψηφιακές συναλλαγές, και αυτό πρέπει να συνεχιστεί. Δεύτερον, χρειάζονται κίνητρα. Εδώ μπορώ να φέρω το παράδειγμα της ΑΑΔΕ που δίνει φορολογικά κίνητρα στις επιχειρήσεις για να υιοθετήσουν στο σύνολο των συναλλαγών τους τον πάροχο ηλεκτρονικής τιμολόγησης».

Με τη σειρά της, η κ. Ιωάννα Ιωαννίδου, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Allweb και μέλος ΔΣ του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Καινοτόμων Εφαρμογών Ελλάδας (ΣΕΚΕΕ), επισήμανε ότι η ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων απορρέει από το αν ή όχι έχουν προσαρμοστεί σε ένα πρόβλημα που ίσως δεν υπάρχει ακόμη. «Ο κορονοϊός, για παράδειγμα, ήταν πολύ λιγότερο τραυματικός για όσους επιχειρηματίες είχαν ήδη μάθει να δουλεύουν και από απόσταση» τόνισε χαρακτηριστικά. «Πριν από κάποια χρόνια πιθανώς το να λέγαμε ότι θα χρησιμοποιήσουμε ας πούμε εικονικούς συνεργάτες για να μας βοηθήσουν στο να διαλέξουμε ένα ρούχο, μάλλον κάποιος θα έλεγε ότι είμαστε τρελοί ή κάτι τέτοιο. Τώρα όμως υπάρχουν όλες οι καταλύτες οι οποίοι μπορούν να μας βοηθήσουν σ αυτό το κομμάτι», συμπλήρωσε.

• Διασύνδεση Έρευνας και Αγοράς στο Εμπόριο

H κ. Βασιλική Γεωργιάδου, Καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), παρέθεσε δύο σημαντικές προτεραιότητες. Αρχικά, η διεκδίκηση ευρωπαϊκών πόρων, ενώ είναι πάνω από ευπρόσδεκτη, πρέπει να είναι «σωστή και εφαρμοσμένη», να έχει συγκεκριμένους και συνεπείς στόχους. Παράλληλα, τα όποια αποτελέσματα της χρηματοδοτούμενης έρευνας, θα πρέπει να είναι ανοικτά και να φτάνουν σε όλους τους επιχειρηματίας, μια λειτουργία την οποία ήδη επιτελεί η ΕΣΕΕ.

Ο κ. Σάββας Χατζηχριστοφής, Αντιπρύτανης Έρευνας και Καινοτομίας και Καθηγητής Τεχνητής Νοημοσύνης στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, έδωσε ένα παράδειγμα από το πανεπιστήμια της Κύπρου και τον τρόπο με τον οποίο επιχειρούν να προσελκύσουν «ποιοτικούς διδάκτορες». Βασικός άξονας αυτής αλλά και άλλων παρόμοιων προσπαθειών, είναι η δημιουργία ερευνητικών προγραμμάτων σε συνεργασία με επιχειρήσεις και σε όφελος τόσο των φοιτητών, τόσο και των επιχειρηματιών, μεταξύ των οποίων δημιουργείται μια αποδοτική και δυναμική σχέση.

Στην Ελλάδα, αντιθέτως, η απασχολησιμότητα και απορρόφηση των «υψηλά προσοντούχων ανθρώπων» είναι ακόμη χαμηλή, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε ακαδημαϊκό επίπεδο, εξήγησε ο κ. Νίκος Παπαδάκης, Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Βασική αιτία είναι οι ανθεκτικές παθογένειες που μας κληροδότησε η κρίση και κυρίως η σχετική υποχώρηση της τεχνολογικής προόδου. Για να ξεπεραστούν, χρειάζονται συντονισμένες και στοχοπροσηλωμένες πολιτικές για τη δημιουργία θέσεων υψηλής ειδίκευσης.

Συνοψίζοντας τα παραπάνω, ο κ. Νεκτάριος Ταβερναράκης, πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και Καθηγητής Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, εξήγησε ότι μια συνέργεια έρευνας και αγοράς είναι σημαντική και «νομιμοποιημένη», καθώς προσφέρει πλεονεκτήματα τόσο στους επιχειρηματίες όσο και στον καταναλωτή. Είναι, κοινώς, ένα «win-win». Σε αυτό το σημείο, ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Γιώργος Καρανίκας παρενέβη για να τονίσει ότι «η συνεργασία επιχειρήσεων-Πανεπιστημίου είναι μονόδρομος». Στο ίδιο πνεύμα, η κ. Βάλια Αρανίτου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Διευθύντρια του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ και συντονίστρια του πάνελ, ανακοίνωσε την υπογραφή ενός Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ ΕΣΕΕ και ΙΤΕ.

• Δεξιότητες στο Λιανικό και Χονδρικό Εμπόριο

Η κ. Ιωάννα Λυτρίβη, Υφυπουργός Παιδείας, επισήμανε ότι το εμπόριο, ενώ συνεισφέρει περισσότερο από κάθε άλλο κλάδο στο ελληνικό ΑΕΠ, είναι ελάχιστα ωφελημένο από τους αρμόδιους φορείς. Βασικός στόχος είναι η καλλιέργεια μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος «οριζόντιων δεξιοτήτων» που αφορούν τόσο τους επιχειρηματίες όσο και τους εργαζόμενους. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, εξήγησε η Υφυπουργός, είναι απαραίτητο οι -νέες- ανάγκες του λιανεμπορίου να φτάνουν άμεσα και γρήγορα στα Υπουργεία μέσω της ΕΣΕΕ. Ανάμεσα στα πιθανά προγράμματα που θα μπορούσαν να επιχειρηθούν είναι η επέκταση της αμειβόμενης πρακτικής άσκησης, η καλύτερη αξιοποίηση των δομών επαγγελματικής κατάρτισης στο κεντρικό και στο περιφερειακό επίπεδο, εν ολίγοις, η διαρκής «συνομιλία εκπαιδευτικού συστήματος και αγοράς εργασίας». «Η στροφή στις ειδικότητες του μέλλοντος», συνόψισε η Υφυπουργός, «είναι αναγκαία και πρέπει να συντελεστεί γρήγορα, ευέλικτα και ποιοτικά».

Με τη σειρά του, ο κ. Χρήστος Γούλας, Γενικός Διευθυντής Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ και στενός συνεργάτης της ΕΣΕΕ, παρατήρησε το έλλειμμα προσωπικού που υφίσταται ο χώρος του εμπορίου. Ακόμα πιο σημαντικά, όμως, η εκπαίδευση και η κατάρτιση των υπαρχόντων εργαζομένων, όπως και τον επιχειρηματιών, είναι ανεπαρκής. Παρά το τεράστιο ποσό χρημάτων που διατέθηκε από το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας στον τομέα της εκπαίδευσης, η χρησιμοποίησή του, κατά τον Γενικό Διευθυντή, είναι μάλλον αναποτελεσματική, καθώς τα άτομα που επωφελούνται δεν απορροφώνται από την αγορά εργασίας. «Μένουμε στη θεωρία και απουσιάζει η πρακτική, η εφαρμογή»: η επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και αγοράς εργασίας θα έπρεπε να είναι πολύ πιο έντονη. Συμφωνώντας και με τους δύο ομιλητές, ο συντονιστής του πάνελ κ. Νίκος Παπαδάκης, Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, αναφέρθηκε στα πρόσφατα πορίσματα του μεγαλύτερου περιφερειακού μηχανισμού παρακολούθησης της Αγοράς Εργασίας της Ελλάδας στην Κρήτη. Πιο συγκεκριμένα, σχολίασε την επιθυμία των εργοδοτών να προσλαμβάνουν καταρτισμένους εργαζόμενους χωρίς, ωστόσο, να είναι αυτοί που τους καταρτίζουν.

• Το Κατάστημα του Μέλλοντος

Ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κωνσταντίνος Κυρανάκης αναφέρθηκε στην προσθήκη του ChatBox στο gov,gr, στο οποίο συναντώνται η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη και το μητρώο του MITOS και υπολογίζεται ότι μέχρι στιγμής έχει υποστηρίξει πάνω από 700.000 διαλόγους, Σημείωσε πως «ψηφίστηκε νομοσχέδιο στη Βουλή για τη λειτουργία του ActionBot, με το οποίο ο πολίτης θα μπορεί με μία απλή φωνητική εντολή θα μπορεί να ζητά απλές διοικητικές πράξεις αυτόματα, απουσία παρέμβασης ανθρώπινης χείρας από το gov.gr στο πρότυπο του e–gov και το οποία παρουσιάζεται επίσημα την επόμενη εβδομάδα». Και πρόσθεσε πως με την εφαρμογή αυτή, η κυβέρνηση αποσκοπεί ένας ΑΙ ΑGENT να απαντά γραπτά ή προφορικά για οποιαδήποτε υπηρεσία του ελληνικού κράτους σε οποιαδήποτε γλώσσα ανεξαρτήτως υπηρεσίας.

Ο κ. Κωνσταντίνος Λοΐζου – CEO Embiodiagnostics  ανέφερε πως η πανδημία μας πρόσφερε μία σοκαριστική αλλαγή όσον αφορά το retail. «Φυσικά και δεν θέλουμε να σταματήσουν να υπάρχουν τα φυσικά καταστήματα. Χρειάζεται κατανόηση και πρόβλεψη αλλαγών που βιώνουμε ή θα έρθουν», σημείωσε. Αναφερόμενος στο κόστος μετάβασης στην «πράσινη» εμπορική επιχείρηση τόνισε: «Πόσο δύσκολο είναι για τους αγρότες να προσαρμοστούν στα ψηφιακά εργαλεία; Βλέπουμε την επένδυση να είναι συνεχόμενη και από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από την Γαλλία. Οι αγρότες δεν μπορούν να πάνε γιατί ακριβώς δεν μπορεί να γίνει αυτή η καινούρια μεταφορά. Θέλει χρόνο, θέλει συγκεκριμένες στρατηγικές και πρέπει να υλοποιηθούν. Ακριβώς αυτό το βλέπουμε και στο pitching. Δηλαδή, όταν γίνονται κάποια πράγματα υποχρεωτικά θα πρέπει να προλάβουμε με σωστά εργαλεία να βοηθήσουμε να σχεδιαστούν για τους χρήστες, ούτως ώστε να κερδίσουμε από το αποτύπωμα και από το αποτέλεσμα».

 Ο κ. Δάνος Γκούσκος – Sales Director, Free Futuresoft: Πωλητής, προσωπικός μας σύμβουλος, one to one market. «Στο φυσικό κατάστημα του μέλλοντος θα συνυπάρχουν αρμονικά οι ψηφιακές εμπειρίες αγορών με τις ψηφιακές εμπειρίες αγορών. Αυτές οι εμπειρίες πλέον υπάρχουν σε κάποια brands που τολμούν να επενδύσουν και οι εμπειρίες αγορών συνδυάζονται μέσα στο κατάστημα το παραδοσιακό, προσφέροντας εξατομικευμένες υπηρεσίες».

Ο κ. Γιώργος Παπαδημητρίου – Cofounder & CEO Keyvoto σημείωσε πως «η προσωποποίηση  δεν είναι μόνο η ενέργεια ότι θα δώσει ο υπάλληλος το τελικό προϊόν στον πελάτη αλλά η μικρομεσαία επιχείρηση πρέπει να δει πού είναι ο καταναλωτής. Ο καταναλωτής είναι στα καταστήματα είτε offline είτε online. Οι κολοσσοί έχουν τους πόρους, έχουν τις διαφημιστικές τους και δεν είναι προσωποποιημένη η εξυπηρέτηση. Ο κορονοϊός ήταν οδηγός στο e– commerce. Πλέον φεύγουμε από τον άνθρωπο και πηγαίνουμε στην εποχή της εμπειρίας». Από την πλευρά του ο κ. Μάριος Παπαγεωργίου – Senior Account Executive, Sales force τόνισε: «Στις ψηφιακές δεξιότητες υπάρχει κενό, ειδικά στις μικρές επιχειρήσεις. Ο ανταγωνισμός από τις μεγάλες επιχειρήσεις είναι μεγάλος και έτσι συχνά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις».

Συντονιστής της ενότητας ήταν δημοσιογράφος κ. Γιάννης Φώσκολος.

• Προς μια κυκλική οικονομία

Στη θεματική ενότητα τονίσθηκε πως η κλιματική κρίση, η μόλυνση και η βιοποικιλότητα είναι τα τρία βασικά προβλήματα της πράσινης μετάβασης και ότι κυκλική οικονομία αποτελεί την κύρια βάση για την επίτευξη πράσινης μετάβασης απαιτώντας επιχειρηματικά μοντέλα που τονίζουν την επαναχρησιμοποίηση, επιδιόρθωση και ανακύκλωση προϊόντων.

Ο κ.  Ηλίας Ιακωβίδης, Adviser on Green Digital Transformation – DG Connect, European Commission, ανέφερε: «Η χρήση των ορυκτών καυσίμων αποτελεί μικρό πρόβλημα στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Η μη κυκλική οικονομία αποτελεί τον κύριο λόγο που χάνεται το 90% της βιοποικιλότητας, ευθύνεται για το 50% όλων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για το τεράστιο ποσοστό μόλυνσης. Η κυκλική οικονομία έχει να κάνει με οτιδήποτε άλλο εκτός από την ανακύκλωση, η οποία είναι ενεργοβόρα και χαλάει την ποιότητα των υλικών! Αν θέλουμε να σωθούμε, το ενεργειακό αποτύπωμα ενός εμπόρου είναι το λιγότερο, αλλά σημασία έχει το τι καταναλώνουμε και εκεί “μπαίνει” το retail business, καθώς είμαστε οι αρχιτέκτονες των καταναλωτών», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Στυλιανός Ηλιάδης, Γενικός Διευθυντής, Retail Segments, Strategy & Sales της Τράπεζας Πειραιώς ανέφερε πως οι κανόνες προσαρμογής του ESG Risk θα ενσωματώνονται σε τέτοια πρότυπα που αν δεν τα εφαρμόζει έκαστος επιχειρηματίας θα δυσχεραίνει τη δανειοληπτική ικανότητά του. Αν τα εφαρμόζει θα καταστεί πιο εύκολη η χρηματοδότηση, έτσι ώστε ένα κομμάτι της επένδυσης που καλούνται να κάνουν για να προσαρμοστούν σε αυτόν τον κόσμο, να είναι μια επιδότηση, ώστε το κόστος της μετάβασης να είναι μικρότερο και προφανώς οι γραμμές χρηματοδότησης να είναι σε χαμηλό χρηματοοικονομικό κόστος για το ποσό του δανειακού σκέλους και επίσης να είναι κάτω από προγράμματα εθνικά και ευρωπαϊκά, στο οποίο θα υπάρχει μια εγγυοδοσία του πιστωτικού κινδύνου προκειμένου να αυξάνει την πιστοληπτική ικανότητα απέναντι στο τραπεζικό σύστημα και να είναι πιο εύκολη η χρηματοδότηση. Σημείωσε πως «στην Τράπεζα μας έχουμε δημιουργήσει και το “Green Banking“, ενώ  έχουμε χρηματοδοτήσει 17.000 μικρές επιχειρήσεις που έκαναν αυτή την πράσινη μετάβαση. Ο ρόλος της τράπεζας είναι να παρουσιάσουμε τις δράσεις αυτές στους πελάτες μας και να δοθεί μία επιδότηση, ώστε να είναι πιο εύκολη η μετάβαση των επιχειρήσεων στο νέο αυτό πρόγραμμα».

Ο κ. Νίκος Αυλώνας, Πρόεδρος Κέντρου Αειφορίας, (CSE), Επισκέπτης καθηγητής Βιωσιμότητας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο σημείωσε: «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κυκλική οικονομία. Τα Κριτήρια ESG αλλάζουν το επιχειρηματικό τοπίο και ιδιαίτερα τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να θεσπίσουν πάνω από 30 κριτήρια εφαρμογής ESG. Στην πραγματικότητα αλλάζει πίστα η χρηματοδότηση των μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα και όλα περνάνε μέσα από τα κριτήρια τα οποία είναι πολύ συγκεκριμένα».

Ο κ. Nick Soueref, Marketing Lead–Skroutz επεσήμανε πως ό,τι παράγει μια εταιρεία πρέπει να επαναχρησιμοποιείται ολικά στη δημιουργία νέων προϊόντων με νέα αξία με τη λιγότερο δυνατή περιβαλλοντική επιβάρυνση. «Το “Scoop by Scroutz” είναι ένα C2C πρόγραμμα, όπου ένας πελάτης μας μπορεί να ανεβάσει ένα προϊόν που δεν χρειάζεται πια και να δώσει την ευκαιρία σε κάποιο άλλον χρήστη να το αγοράσει και να του δώσει κι άλλο χρόνο ζωής» τόνισε.

Ο κ. Χρήστος Ραυτογιάννης, Founder & CEO of CityCrop περιέγραψε τις δραστηριότητες της επιχείρησης: «Είμαστε μία start up επιχείρηση στο agricultural technology και οι πελάτες μας είναι τα σούπερ μάρκετ και τα grocery stores. Το σημερινό πρόβλημα είναι το κενό από εκεί που καλλιεργούνται τα προϊόντα μέχρι να φτάσουν στα σούπερ μάρκετ. Εμείς έχουμε κατασκευάσει μια συσκευή αυτοματοποιημένης καλλιέργειας. Σκεφτείτε μια ντουλάπα σε μέγεθος που λειτουργεί με τον τρόπο με τη μέθοδο της υδροπονίας, οπότε μπορούμε να καλλιεργήσουμε από το μηδέν ένα φυτό μέχρι το τώρα. Ο χρήστης αγοράζει ένα προϊόν που είναι πολύ φρέσκο και καθαρό».

Συντονιστής ήταν ο κ. Μανόλης Μανιούδης Οικονομικός Αναλυτής (PhD & Postdoc) – Συντονιστής του Τμήματος Οικονομικής Ανάπτυξης του ΙΝΕΜΥ – ΕΣΕΕ.

• Οι Διαδικτυακές Κοινότητες ως Τρόπος Στρατηγικής Ανάπτυξης

Στη συγκεκριμένη θεματική ενότητα αναδείχθηκε με στοιχεία η σημασία των online κοινοτήτων και οι στρατηγικές διαδικτυακής επέκτασης για τις επιχειρήσεις. Επισημάνθηκε πως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να ανταγωνιστούν μεγάλες πλατφόρμες με καινοτόμες και δημιουργικές στρατηγικές.

 Ο κ. Νίκος Ξυδάς Founder, Humble Digital Agency, ανέφερε:

«Σε ερώτηση που κάναμε σε έρευνά μας για το ποια είναι η αγαπημένη πλατφόρμα των ανθρώπων στην πρώτη θέση είναι το Instagram και στη δεύτερη θέση το TikTok, ενώ ακόμη ανέφεραν πως αγόρασαν κάτι επειδή το είδαν σε κάποια πλατφόρμα και στα βασικά content που προτιμά ο κόσμος είναι το φαγητό και το beauty. Επεσήμανε επιπλέον την επιρροή των influencers στην επιλογή αγορών καθώς και των social media μέσω διαφημίσεων και πρόσθεσε πως οι πλατφόρμες προσφέρουν άμεσο feedback.

 Ο κ. Γιάννης Μακρίδης, Product Lead, Skroutz σημείωσε πως «Τα communities είναι πολύ χρήσιμα για τους χρήστες που θέλουν να προχωρήσουν σε κάποια αγορά. Αυτό το έχουμε καταλάβει κι έχουμε χτίσει πολλά. Προσπαθούμε να χτίσουμε εργαλεία one stop shop ούτως ώστε με βασικό σκοπό να βοηθάνε τον χρήστη να ολοκληρώσει ένα ταξίδι μέσα στο Σκρουτζ. Το ταξίδι μπορεί να είναι από το ψάχνω για να καταλήξω να το αγοράσω, να δω περιεχόμενο πρώτα για την χρήση του, να δω μέχρι και το πώς μαγειρεύει από έναν τίτλο που τον εμπιστεύομαι σίγουρα περισσότερο από ένα brand και το υλικό που μπορεί να έχει και έπειτα μέχρι να φτάσω να το επιλέξω και να το αγοράσω από ένα κατάστημα στο μάρκετ. Οι καταναλωτές θέλουν να δουν υλικό χρήσης του προϊόντος και προτιμάται κάποιο video από ψηφιακό δημιουργό που εμπιστεύονται, ο οποίος στο εν λόγω βίντεο θα το χρησιμοποιεί».

 Ο κ. Μάνος Περακάκης, Co-Founder, Mentionlytics, Αναπλ. Καθηγητής Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου ανέφερε: «Οι διαγωνισμοί είναι το Νο1 στα social media σε σχόλια και αντίκτυπο, ενώ είδαμε και εκπλήξεις όπως τα retro posts που έχουν επίσης μεγάλο αντίκτυπο στο κοινό. Έχει ενδιαφέρον πρώτα να “ακούς” το κοινό σου και μετά να ποστάρεις». Συμπλήρωσε πως «δεν είναι καλό να πηγαίνεις με γενικούς κανόνες όπως πχ: Εντάξει δουλεύουν τα ρετρό, πάμε να κάνουμε ένα ποστ και μπορείς να το δοκιμάσεις, αλλά έχει ενδιαφέρον να αρχίσεις να ψάχνεις, δηλαδή να ακούσεις πρώτα το κοινό σου πριν αποφασίσεις τι θα ποστάρεις. Άρα υπάρχουν δύο κομμάτια. Το να ακούσεις πρώτα τι τους ενδιαφέρει και μετά να δεις τι είναι αυτό που θα κάνεις».

Με τη σειρά της η κ. Νικολέττα Μερζιώτη, Digital Marketing Director και Head of Product, Sleed τόνισε: «Οι μεγαλύτεροι άνθρωποι μένουν σε πλατφόρμες όπως είναι Facebook. Είναι το YouTube που είναι λίγο πιο καθολικό μέσο. Το Twitter αρχίζει να ανέρχεται σε ηλικίες όχι μόνο γύρω στα 18, αλλά σε όλο το δυναμικό αγοραστικό κοινό. Άρα, το σημαντικό κομμάτι είναι να καταλάβουμε που είναι πιο ενεργό το trap για να ξεκινήσουμε από εκεί την κεντρική στρατηγική μας. Αυτή τη στιγμή, όπως δουλεύουν οι πλατφόρμες, χρειάζεται να έχουμε και μια πολύ σημαντική profit strategy» .

Συντονιστής ήταν ο δημοσιογράφος Αντώνης Σεφερλής.

• Προς μια «Πράσινη» Βιομηχανία της Μόδας

Η κ. Ιωάννα Σαπφώ Πεπελάση, Καθηγήτρια Οικονομικής Ιστορίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, εξήγησε ότι «η πράσινη μόδα πρόκειται για μια παλιά έννοια», καθώς παλαιότερα οι άνθρωποι ήταν αναγκασμένοι να μην σπαταλούν τους όποιους πόρους διέθεταν. Ο όρος, φυσικά, προέκυψε πολύ αργότερα, κατά το Κίνημα των Χίπηδων στη δεκαετία του ’60 και του ’70 και αποτέλεσε «κομμάτι ενός ευρύτερου συνόλου για την προστασία και την αναγέννηση του περιβάλλοντος». Στη διάρκεια της πιο σύγχρονης ιστορίας της, η Ελλάδα, μια χώρα φτωχή, σταδιακά άλλαξε και απώλεσε τις πράσινες παραδόσεις της σε βαθμό που, στη δεκαετία του ’70, η επαναχρησιμοποίηση των όποιων αντικειμένων υπήρξε φαινόμενο πολύ σπάνιο.

Προχωρώντας στο σήμερα, η κ. Φιόρη Ζαφειροπούλου, Head of Research Centre on Sustainable Fashion MSL AUEB, ιδρύτρια του Fashion Revolution Greece, SOFFA & Wear Your Origins αποκωδικοποίησε τους φορείς που συγκροτούν την αναδυόμενη «πράσινη συμφωνία»: τα κινήματα καταναλωτών και νέων, το κίνημα fashion revolution και, σταδιακά τα διάφορα brands που αύξησαν τη διαφάνειά τους και ανέπτυξαν στρατηγικές για βιώσιμα υφάσματα. Η αλλαγή επιταχύνεται και, παρά τις αντιδράσεις μερικών, «οι αντιστάσεις κάμπτονται». «Έχουμε ασκήσει πιέσεις για να αλλάξει η νομοθεσία στον τρόπο που παράγουμε και εισάγουμε τα ρούχα μας», σημείωσε.

Ο κ. Μελέτης Καραμπίνης, Past General Director of HCIA and ELSEVIE, αναφέρθηκε στην πρόταση νόμου της Γαλλίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο την προσαρμογή της βιομηχανίας ρούχων στους κανόνες μιας πράσινης ανάπτυξης και της επανόδου της ΕΕ στην εμπροσθοφυλακή του χώρου. Όπως εξήγησε «Η πρόταση νόμου στη Γαλλία προσπαθεί να βάλει φρένο στους κανόνες εισαγωγών ειδών ένδυσης από μεγάλες πλατφόρμες, γιατί υπάρχουν παραγωγοί που δημιουργούν 7200 νέα δείγματα την ημέρα και αυτό προκαλεί εθισμό στον καταναλωτή».

Τον συντονισμό της ενότητας έκανε η κα Έλις Κις, δημοσιογράφος, Fashion Features Director, Vogue Greece.

• Παλαιά Προβλήματα και Νέες Προκλήσεις στην Ελληνική Μόδα

Η κ. Ορσαλία Παρθένη, ιδιοκτήτρια της Parthenis και Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Σχεδιαστών Μόδας, τόνισε: «Μέσα στον covid βρεθήκαμε ορισμένοι άνθρωποι και είπαμε να φτιάξουμε και πάλι την Ένωση Σχεδιαστών Μόδας. Όταν μοιραζόμαστε τα προβλήματα μπορούμε να βοηθηθούμε και επίσης όταν διεκδικούμε πράγματα ομαδικά είναι πιο πιθανό να το κερδίσουμε. Η μόδα θα πρέπει να διεκδικήσει ένα πιο έντονο brand, αυτό το “made in Greece“, όπως το “made in Italy“, κάτι που ακόμα δεν έχουμε καταφέρει. Ο οίκος Παρθένης είναι ως προς αυτό ένα καλό παράδειγμα, ένα αυθεντικό brand υψηλής ποιότητας, αναγνωρίσιμο», σημείωσε.

Ο κ. Αρίων Σπυρίδης, Production Manager, Minas Designs, σημείωσε «Βλέπεις ένα κόσμημα και ξέρεις ότι είναι Minas και αυτό είναι το σημαντικό. Η ποιότητα είναι το παν για εμάς, δεν την θυσιάζουμε ποτέ». Ανέφερε πως αυτό το κατάφερε δίνοντας απόλυτη έμφαση στην ποιότητα, στη διαγενεακή αξία: «Επιδιώκω τα κοσμήματά μου να περνούν από γενιά σε γενιά όπως “τα Rolex”», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Στα συμπεράσματα της συζήτησής τους συγκαταλέγονται τα εξής:

• Η παραγωγή στην Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένου του κόστους και της δυσκολίας στην εύρεση ειδικευμένων τεχνιτών, κάτι που απασχολεί και τις δύο επιχειρήσεις.
• Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι κρίσιμη, ιδίως σε προϊόντα που είναι ευάλωτα σε αντιγραφή και απομίμηση.
• Παρά τις προκλήσεις, και τα δύο brands αισιοδοξούν όσον αφορά το μέλλον της μόδας και των κοσμημάτων εντός και εκτός Ελλάδας, ενισχύοντας τις προοπτικές για την τρίτη γενιά στη διαχείριση των επιχειρήσεων.

Τον συντονισμό της ενότητας έκανε η κα Έλις Κις, δημοσιογράφος, Fashion Features Director, Vogue Greece.

Στο τέλος των εργασιών της 1^ης ημέρας του Συνεδρίου στο κατάμεστο Αμφιθέατρο Μιλτιάδης Έβερτ προβλήθηκε η ταινία–ντοκιμαντέρ της κυρίας Μαριάννας Οικονόμου «The Greek Bar Jacket» σε παραγωγή της Αnemon Productions και διανομή από το Cinedoc. Με τη συγκεκριμένη της Δράση η ΕΣΕΕ στηρίζει το έργο της Εταιρίας Προστασίας Σπαστικών/Πόρτα Ανοιχτή. Την παρουσίαση του ντοκιμαντέρ έκανε η δημοσιογράφος κυρία Σοφία Μπερετάνου.

WORKSHOPS 1^ης ΗΜΕΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

• «Νavigating the consumer law in the digital era», πραγματοποιήθηκε από την κ. Γεωργία Αγγελιδάκη, Δικηγόρος, Διαμεσολαβήτρια,Lead Trainer CLR.
• «Ο υπέροχος κόσμος του Internet και οι κίνδυνοί του», παρουσιάστηκε από τον κ. Χριστάκη Τόπακα, Group Chief Information Security Officer  (CISO) & Data Protection Officer της Τράπεζας Πειραιώς.
• «Fail Forward: Unlocking Resilience–Bizrupt», στο οποίο εισηγήθηκε ο Konstantinos Vassakis και η Alexandra Karapidaki, Co-founders της Bizrupt.
• «Customer Case Study: Digital transformation τωνMarks & Spencer Cyprus», το οποίο παρουσιάστηκε από τον κ. Κωνσταντίνο Τζαβάρα, COO της Bewise.
• «Instore Data: Stop guessing…start knowing, start growing!», με εισηγητές τον κ. Δάνο Γκούσκο, Sales Director  και την κα Αντωνία Μαυρίδου, Project Manager της Free FutureSoft.
• «How to power your digital commerce modernization with Data & AI», εισηγήθηκε ο κ. Πάνος Περιστερόπουλος, Partner and Chief Solutions Architect της Rocket Path.
• «Πώς μια επιχείρηση λιανικού εμπορίου μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον ανταγωνισμό, διατηρώντας ταυτόχρονα την κερδοφορία της», το οποίο παρουσιάστηκε από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, Apricot Consulting Ltd.