Δημοσιονομική ευελιξία με χαμηλότοκα δάνεια που δε θα μετράνε στο χρέος, για να μπορέσουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να στηρίξουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε περίπτωση εκτόξευσης των τιμών ενέργειας, ζητεί η επιστολή του Έλληνα υπουργού Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, ενόψει της  σημερινής συνεδρίασης του Συμβουλίου υπουργών Ενέργειας.

Την επιστολή Σκρέκα έλαβαν  οι  εκτελεστικοί αντιπρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,  Frans Timmermans και Margrethe Vestager, ο Επίτροπος για την Οικονομία, Paolo Gentiloni, η Επίτροπο Ενέργειας, Kadri Simson και η Υπουργός Οικολογικής Μετάβασης της Γαλλίας και Πρόεδρος του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, Barbara Pompili.

1

Το θέμα της επάρκειας φυσικού αερίου αν και δεν τίθεται άμεσα αφού οι οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν περιλαμβάνουν ενεργειακά προϊόντα, απασχολεί μεσοπρόθεσμα. Γι αυτό και η ελληνική πρόταση Σκρέκα για την ενεργειακή ασφάλεια προτείνει να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους και δανεισμό από την ΕΤΕπ  επενδύσεις για την  ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών αποθήκευσης ορυκτών καυσίμων (Αποθήκες Καβάλας)  και επενδύσεις στη διεθνή ενεργειακή συνδεσιμότητα (East Med).

Φόβος για άνοδο τιμών

Ο κίνδυνος για άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου και επομένως της ενέργειας την επόμενη περίοδο αστάθειας και αβεβαιότητας είναι κυρίαρχος, καθώς είναι άγνωστες οι αντιδράσεις της ρωσικής πλευράς καθώς κλιμακώνεται η κρίση.  Η στόχευση της ελληνικής κυβέρνησης και του κ. Σκρέκα στο πλαίσιο αυτό είναι να εξασφαλίσει τη δυνατότητα σύναψης χαμηλότοκων δανείων που δε θα συμπεριλαμβάνονται στο δημόσιο χρέος και το έλλειμμα, δηλαδή το δημοσιονομικό χώρο, για να στηρίξει πληττόμενες επιχειρήσεις και νοικοκυριά που θα πληγούν από την αναμενόμενη αύξηση του ενεργειακού κόστους.

Η ελληνική πρόταση

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση – EU Energy Crisis Solidarity Facility (ECSF). Όπως τονίζει, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προχωρήσει συλλογικά και αποφασιστικά στη λήψη έκτακτων μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις μεγάλες ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ο σκοπός του ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης είναι να στηρίξει τους Ευρωπαίους καταναλωτές, ιδίως τους πιο ευάλωτους και να περιορίσει την επιβάρυνση των οικονομιών των Κρατών Μελών από την ενεργειακή κρίση, η οποία εντείνεται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Πώς θα λειτουργεί ο Μηχανισμός ECSF

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα δημιουργήσει έναν Μηχανισμό Αλληλεγγύης για την ενεργειακή κρίση, έπειτα από αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Τα Κράτη Μέλη θα έχουν τη δυνατότητα λήψης χαμηλότοκων δανείων από τον ECSF για τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας.

Το ύψος της χρηματοδότησης θα καθορίζεται από την κατανάλωση ενέργειας ή από τα ετήσια έσοδα των πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του κάθε Κράτους Μέλους.

Με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα δάνεια δε θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των Κρατών Μελών.

Η αποπληρωμή των δανείων θα γίνεται σε μία περίοδο 12 έως 15 ετών με τη λήψη μέτρων που θα αποφασίζει το κάθε Κράτος Μέλος. Στα μέτρα θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν τα μελλοντικά έσοδα από πλειστηριασμούς δικαιωμάτων ρύπων και η επιβολή εισφοράς στην κατανάλωση ενέργειας.

Τα Κράτη Μέλη θα έχουν δύο επιλογές για την αξιοποίηση των πόρων του ECSF:

Επιλογή Α

Να επιδοτήσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου των νοικοκυριών, με προτεραιότητα στους οικονομικά ασθενέστερους και εφαρμόζοντας κοινωνικά κριτήρια.

Να επιδοτήσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου των επιχειρήσεων, με έναν ενιαίο τρόπο.

Να παρέχουν φθηνά κεφάλαια στις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα σε εκείνες που είναι περισσότερο ευάλωτες λόγω των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας και του πολέμου στην Ουκρανία.

Να παρέχουν χαμηλότοκα δάνεια στις επιχειρήσεις για τη χρηματοδότηση συμβολαίων αντιστάθμισης των υψηλών τιμών με προμηθευτές ενέργειας.

Να αυξήσουν τις επιχορηγήσεις για έργα ενεργειακής αποδοτικότητας, ΑΠΕ και διαφοροποίησης του ενεργειακού μείγματος.

Επιλογή Β

Τα Κράτη Μέλη θα μπορούν να αξιοποιήσουν τους πόρους του ECSF για να επιδοτήσουν μέρος των συμβολαίων στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού.

Ειδικότερα:

Η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα συνεχίσει να εφαρμόζει τους υφιστάμενους κανόνες που βασίζονται στην οριακή τιμή.

Ωστόσο, τα Κράτη Μέλη θα καθορίζουν ανώτατα όρια για την αποζημίωση της κάθε τεχνολογίας παραγωγής ενέργειας. Τα Κράτη Μέλη θα υπολογίζουν, επίσης, το κόστος καυσίμου για κάθε τεχνολογία παραγωγής ενέργειας. Σε περίπτωση που το κόστος καυσίμου είναι ακριβότερο από την ανώτατη αποζημίωση, ο παραγωγός θα λαμβάνει τη διαφορά.

Οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας θα εποπτεύονται από μηχανισμούς παρακολούθησης της αγοράς, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές θα λαμβάνουν την έκπτωση που τους αντιστοιχεί.

Το κόστος της κρατικής επιδότησης στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας θα χρηματοδοτηθεί από τον ECSF.

Στην επιστολή του κ. Κώστα Σκρέκα προτείνονται επίσης τα εξής:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αναθεωρήσει την πολιτική της για την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων.

Οι επενδύσεις που αφορούν στην ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών αποθήκευσης ορυκτών καυσίμων και θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, θα πρέπει να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους και δανεισμό από την ΕΤΕπ.

Το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και για άλλες ενεργειακές επενδύσεις που θα ενισχύουν την αμυντική ικανότητα της Ευρώπης (π.χ. ενεργειακή αποδοτικότητα στρατιωτικών υποδομών, οχημάτων κλπ.).

Η διαθέσιμη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα πρέπει κατά προτεραιότητα να διατεθεί για την υλοποίηση ενεργειακών διασυνδέσεων με τρίτες χώρες (π.χ. διασύνδεση της Ευρώπης με την Αφρική ή τη Μέση Ανατολή).