Συμφωνήθηκε χθες στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας ο τρόπος που θα προχωρήσει ο μετασχηματισμός της αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη ώστε να έχουν οι Ευρωπαίοι πολίτες σταθερότερες τιμές ενέργειας στο μέλλον.
Σημειώνεται ότι όσα συμφωνήθηκαν αφορούν τα επόμενα χρόνια και το μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό της αγοράς, με στόχο τη διευκόλυνση της διείσδυσης των ΑΠΕ και τη μείωση του ενεργειακού κόστους.
Ειδικότερα, το απόγευμα της Τρίτης, το Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας κατέληξε σε συμφωνία, σε γενική προσέγγιση, σχετικά με πρόταση τροποποίησης του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ αφού ξεπεράστηκε η διαφωνία Γαλλίας-Γερμανία σχετικά με τη στήριξη και των πυρηνικών.
Από σήμερα η Προεδρία του Συμβουλίου θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την επίτευξη τελικής συμφωνίας.
Ουσιαστικά συμφωνήθηκε ο τρόπος που θα ενισχύονται οι επενδύσεις σε ΑΠΕ και πυρηνικά με στόχο να γίνουν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας λιγότερο εξαρτημένες από τις ασταθείς τιμές των ορυκτών καυσίμων, να προστατεύονται οι καταναλωτές από τις αυξήσεις των τιμών και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η Teresa Ribera Rodríguez, τρίτη Αντιπρόεδρος της Ισπανίας και Υπουργός για την Οικολογική Μετάβαση και τη Δημογραφική Πρόκληση τόνισε ” Είμαι περήφανη γιατί σήμερα έγινε ένα στρατηγικό βήμα προς τα εμπρός για το μέλλον της ΕΕ. Πετύχαμε μια συμφωνία που θα φαινόταν αδιανόητη μόλις πριν από μερικά χρόνια. Χάρη σε αυτή τη συμφωνία, οι καταναλωτές σε ολόκληρη την ΕΕ θα μπορούν να επωφεληθούν από πολύ πιο σταθερές τιμές ενέργειας, λιγότερη εξάρτηση από την τιμή των ορυκτών καυσίμων και καλύτερη προστασία από μελλοντικές κρίσεις. Θα επιταχύνουμε επίσης την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μιας φθηνότερης και καθαρότερης πηγής ενέργειας για τους πολίτες μας”.
Εργαλείο στήριξης τα αμφίδρομα συμβόλαια επί της διαφοράς
Η πρόταση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, η οποία περιλαμβάνει επίσης κανονισμό που επικεντρώνεται στη βελτίωση της προστασίας της Ένωσης από τη χειραγώγηση της αγοράς μέσω καλύτερης παρακολούθησης και διαφάνειας (REMIT).
Η μεταρρύθμιση στοχεύει στη σταθεροποίηση των μακροπρόθεσμων αγορών ηλεκτρικής ενέργειας ενισχύοντας την αγορά για συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΣΠΣ), εδραιώνοντας ως εργαλείο τα αμφίδρομα συμβόλαια επί της διαφοράς (CfD) και βελτιώνοντας τη ρευστότητα της προθεσμιακής αγοράς.
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη θα προωθήσουν την υιοθέτηση συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αφαιρώντας τα αδικαιολόγητα εμπόδια και τις δυσανάλογες ή μεροληπτικές διαδικασίες ή χρεώσεις. Τα μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, προγράμματα κρατικών εγγυήσεων σε τιμές αγοράς, ιδιωτικές εγγυήσεις ή διευκολύνσεις. Παράλληλα, συμφωνήθηκε ότι τα συμβόλαια CfD θα εφαρμόζονται υποχρεωτικά όταν χρησιμοποιούνται δημόσιοι πόροι σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια με ορισμένες εξαιρέσεις.
Το Συμβούλιο προσδιόρισε ότι τα αμφίδρομα συμβόλαια επί της διαφοράς (μακροπρόθεσμες συμβάσεις που συνάπτονται από δημόσιους φορείς για τη στήριξη επενδύσεων, οι οποίες συμπληρώνουν την τιμή της αγοράς όταν είναι χαμηλή και ζητούν από τον παραγωγό να επιστρέψει ένα ποσό όταν η τιμή αγοράς είναι υψηλότερη από ορισμένο όριο, προκειμένου να αποφευχθούν τα υπερβολικά απροσδόκητα κέρδη) θα είναι το υποχρεωτικό μοντέλο που θα χρησιμοποιείται όταν η δημόσια χρηματοδότηση εμπλέκεται σε μακροπρόθεσμες συμβάσεις, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Τα αμφίδρομα συμβόλαια επί της διαφοράς, CfD, θα αποτελούν τον τρόπο ενίσχυσης για επενδύσεις παραγωγής ενέργειας που βασίζονται στην αιολική ενέργεια, την ηλιακή ενέργεια, τη γεωθερμική ενέργεια, την υδροηλεκτρική ενέργεια και την πυρηνική ενέργεια, παρέχοντας στους επενδυτές προβλεψιμότητα και βεβαιότητα.
Επίσης, συμφωνήθηκε ότι τα κράτη-μέλη θα ενισχύσουν την υιοθέτηση των διμερών συμβολαίων απομακρύνοντας τα εμπόδια. Τα σχετικά μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων σχήματα ενίσχυσης με κρατική στήριξη σε τιμές αγοράς, ιδιωτικές εγγυήσεις ή κοινή ζήτηση για διμερή συμβόλαια.
Οι κανόνες για τα αμφίδρομα συμβόλαια επί της διαφοράς (CfD) θα ισχύουν μόνο μετά από μια μεταβατική περίοδο τριών ετών (πέντε για την περίπτωση των υπεράκτιων αιολικών που καλύπτουν δύο ή περισσότερες ζώνες προσφορών), μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού, προκειμένου να διατηρηθεί η ασφάλεια δικαίου για τα τρέχοντα έργα.
Το Συμβούλιο έδωσε ευελιξία ως προς τον τρόπο με τον οποίο θα αναδιανεμηθούν τα έσοδα που παράγονται από το κράτος μέσω αμφίδρομων CfD. Τα έσοδα θα αναδιανέμονται στους τελικούς πελάτες και θα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του κόστους των προγραμμάτων άμεσης στήριξης των τιμών ή των επενδύσεων για τη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές.
Μακροχρόνιοι Μηχανισμοί Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος
Οι μηχανισμοί Επάρκειας Ισχύος είναι μέτρα στήριξης που μπορούν να εισαγάγουν τα κράτη μέλη για να αμείβουν τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να εγγυηθούν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια. Το Συμβούλιο συμφώνησε να αφαιρέσει τον προσωρινό χαρακτήρα τέτοιων μέτρων.
Το Συμβούλιο εισήγαγε παρέκκλιση από τις υφιστάμενες απαιτήσεις σχετικά με τα όρια εκπομπών CO2 για τους παραγωγούς ώστε να λαμβάνουν υποστήριξη από μηχανισμούς επάρκειας, υπό αυστηρούς όρους και έως τις 31 Δεκεμβρίου 2028.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν επίσης ότι οι διαδικασίες έγκρισης για τους μηχανισμούς επάρκειας πρέπει να απλοποιηθούν. Επίσης, πρότεινε αλλαγές που επικεντρώνονται στον εξορθολογισμό της διαδικασίας στο ισχύον πλαίσιο μηχανισμού ικανότητας. Ζήτησε επίσης από την Επιτροπή να υποβάλει λεπτομερή έκθεση που θα αξιολογεί περαιτέρω πιθανούς τρόπους απλούστευσης της διαδικασίας εφαρμογής αυτών των μηχανισμών. Την έκθεση θα ακολουθήσουν προτάσεις για την απλούστευση της διαδικασίας τρεις μήνες μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού.
Προστασία των καταναλωτών
Το Συμβούλιο εισήγαγε διευκρινίσεις στις διατάξεις για την προστασία των πελατών. Συμφώνησε να ενισχύσει την προστασία των καταναλωτών καθιερώνοντας την ελεύθερη επιλογή προμηθευτή και τη δυνατότητα πρόσβασης σε δυναμικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, συμβάσεις ορισμένου χρόνου και σταθερής τιμής, εκτός εάν οι προμηθευτές δεν προσφέρουν σταθερές συμβάσεις και υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δε μειώνει τη συνολική διαθεσιμότητα των σταθερών συμβάσεων.
Τέλος, συμφώνησε να τεθούν αυστηρότεροι κανόνες από ό,τι προηγουμένως για τους προμηθευτές για να έχουν στρατηγικές τους αντιστάθμισης τιμών, προκειμένου να προστατεύσουν τους πελάτες από διακυμάνσεις των τιμών.