Νίκος Τσάφος: Εξετάζουμε είτε επένδυση σε πυρηνική μονάδα γειτονικής χώρας ή εμπορική συμφωνία για πυρηνική ενέργεια

Μαρίνα Πρωτονοταρίου

22/10/2024 00:00:04

Νίκος Τσάφος, Σύμβουλος Ενέργειας του πρωθυπουργού

Με ανοιχτό μυαλό αλλά και επιφυλακτικότητα αντιμετωπίζει η ελληνική κυβέρνηση, τις εξελίξεις στην αγορά πυρηνικής ενέργειας, είπε χθες μιλώντας στην ημερίδα της athlos energy “Nuclear Power Prospects for Greece: a strategic Workshop” o Σύμβουλος Ενέργειας του Πρωθυπουργού Νίκος Τσάφος.

Όπως είπε, όμως, είναι στο τραπέζι και παραμένει στον ορίζοντα το θέμα κάποιου είδους συνεργασίας της Ελλάδας με κάποια μονάδα παραγωγής ενέργειας γειτονικής χώρας είτε με την μορφή επένδυσης είτε με κάποια μακροχρόνια συμφωνία αγοράς ενέργειας.

Η δήλωση του Ενεργειακού Συμβούλου του Πρωθυπουργού για την πρόθεση της Ελλάδας, να συμμετέχει έμμεσα ή άμεσα στις εξελίξεις στην αγορά πυρηνικής ενέργειας, επιβεβαιώνουν για πρώτη φορά επισήμως, ένα θέμα που μέχρι σήμερα ήταν γνωστό μόνο από διαρροές.

Ο κ. Τσάφος σημείωσε επίσης ότι στη γειτονιά μας πολλές χώρες είναι πυρηνικές δυνάμεις αφού μονάδες πυρηνικής ενέργειας υπάρχουν στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία αλλά και σε Τουρκία και Αίγυπτο. Τόνισε τις μεγάλες ανάγκες εξισορρόπησης που έχει το ελληνικό σύστημα ενέργειας λόγω της στοχαστικότητας των ΑΠΕ και είπε ότι ενώ καταναλώνουμε 140 GWh ενέργειας η παραγωγή των Φ/Β είναι 5-50 GWh, και των αιολικών 3-74 GWh δημιουργώντας μεγάλη δυσκολία στην εξισορρόπηση.

Ωστόσο, σημείωσε ότι είναι πολύ δύσκολο να υλοποιηθεί σωστά, εντός χρονοδιαγράμματος και κόστους μια επένδυση σε πυρηνικό εργοστάσιο και είναι πολλά τα παραδείγματα επενδύσεων που ξεφεύγουν από τα επενδυτικά σχέδια. “Βλέπουμε 10ετής καθυστερήσεις και υπερβάσεις δυο και τρεις φορές των προϋπολογισμών”, σημείωσε.

Επιτυχημένη κατασκευή πυρηνικών πραγματοποιεί η Κίνα είπε κ. Τσάφος και η Ρωσία, επειδή έχουν την εμπειρία. Επίσης, αναφέρθηκε στην επιτυχημένη κατασκευή μονάδας πυρηνικής ενέργειας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

“Η κυβέρνηση έχει ανοιχτό μυαλό αλλά και σκεπτικισμό”, σημείωσε, εξηγώντας όμως, ότι παρακολουθεί στενά τις τεχνολογικές εξελίξεις και τα νέα δεδομένα.

“‘Αν δούμε ότι υπάρχουν καλύτερες προοπτικές υλοποίησης τότε μπορούμε να το εξετάσουμε”, σημείωσε.

Τι είχε πει για τη συνεργασία με Ελλάδα ο Βούλγαρος πρωθυπουργός

Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός, είχε αναφερθεί στο παρελθόν σε πιθανή μετοχική είσοδος της Ελλάδας στον πυρηνικό αντιδραστήρα Κοζλοντούι, το μοναδικό πυρηνικό σταθμό της Βουλγαρίας, με εγκατεστημένη ισχύ 2.000 MW. Το 2022, η χώρα αποφάσισε να κατασκευάσει περισσότερους αντιδραστήρες στο Κοζλοντούι με στόχο το έργο να τεθεί σε πλήρη λειτουργία έως το 2035. Εναλλακτική επιλογή θα ήταν, όπως είχε πει, μια 20ετής συμφωνία αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας: να συνάψει, δηλαδή, η Ελλάδα μια μακροπρόθεσμη συμφωνία με τον πυρηνικό σταθμό, ένα διμερές συμβόλαιο (PPA), σε ανταγωνιστικές τιμές, προκειμένου να αγοράζουμε μέρος από την πρόσθετη παραγωγή.

Έκτοτε, δεν είχε πάρει θέση η ελληνική πλευρά, για το αν ενδιαφερόμαστε ως χώρα να επενδύσουμε στην πυρηνική ενέργεια.

Όμως, τον Ιούλιο του 2024, το θέμα της πυρηνικής ενέργειας, ως μια κοινής ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για επίτευξη των στόχων της κλιματικής αλλαγής, έβαλε στο τραπέζι ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια συζήτησης με τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας, Ενρίκο Λέτα, στο πλαίσιο του 28ου Ετήσιου Συνεδρίου «Economist Government Roundtable». Όπως εξήγησε ο κ. Μητσοτάκης, «η Ευρώπη ήταν και παραμένει ηγέτιδα δύναμη στην πυρηνική τεχνολογία. Η Ελλάδα δεν διαθέτει πυρηνική ενέργεια. Δεν υπάρχει τρόπος να φτάσουμε στο ουδέτερο ισοζύγιο εκπομπών χωρίς την πυρηνική ενέργεια. Επενδύουμε, λοιπόν, ως Ευρωπαίοι, στην επόμενη γενιά μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων;».

Σημαντικό ρόλο στο ηλεκτρικό σύστημα του μέλλοντος είχε προβλέψει πως θα διαδραματίσουν οι μικροί πυρηνικοί αντιδραστήρες (SMR) και ο πρόεδρος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια ενεργειακού συνεδρίου τους είχε χαρακτηρίσει ενδιαφέρουσα και σημαντική τεχνολογία για το μέλλον. Τα SMR παρουσιάστηκαν στον νόμο Net-Zero Industry Act της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που κατατέθηκε τον Μάρτιο του 2023. Το κύριο πλεονέκτημά τους είναι ότι μπορούν να συναρμολογηθούν στο εργοστάσιο και να παραδοθούν οπουδήποτε στον κόσμο, ακόμη και σε απομακρυσμένες περιοχές με περιορισμένη κάλυψη δικτύου. Ωστόσο, όπως τόνισε ο κ. Τσάφος, μόνο στη Ρωσία σήμερα λειτουργεί ατή η τεχνολογία, και επομένως είναι νωρίς και γι αυτήν.

Μεγάλα πλεονεκτήματα

Η κινητικότητα γύρω από την πυρηνική ενέργεια είναι έντονη, λόγω των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζει στην επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης. Είναι πλέον κατανοητό ότι οι στόχοι για ελαχιστοποίηση και μηδενισμό των ρύπων του καυσαερίου μέχρι το 2050 είναι μη εφικτοί βασιζόμενοι αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) και η Ευρωπαϊκή Ένωση συμπεριέλαβε το 2022 την πυρηνική ενέργεια στο “green taxonomy” κατατάσσοντας την ουσιαστικά ως πράσινη μορφή ενέργειας. Επίσης η πυρηνική ενέργεια δεν έχει στοχαστικότατα, και λειτουργεί όλο το χρόνο αδιάκοπα προσφέροντας μια πιθανή λύση για εξισορρόπηση των τιμών ρεύματος αλλά και ενεργειακής ανεξαρτησίας. Μία σειρά από βιομηχανικές εφαρμογές όπως η αφαλάτωση, η ηλεκτροδότηση data centers, η παραγωγή υδρογόνου και η απευθείας ηλεκτροδότηση βαριών βιομηχανιών μπορεί να επιτευχθεί και μέσω της πυρηνικής ενέργειας.

Επίσης, οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν κάνει ελκυστικότερη την πυρηνική ενέργεια, καταφέρνοντας να αυξήσουν ακόμα περισσότερα τα συστήματα ασφαλείας αλλά και να μικρύνουν το μέγεθος των αντιδραστήρων. Οι λεγόμενοι «μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες» (Small Modular Reactors – SMR), οι οποίοι έχουν μικρότερή ισχύ συγκριτικά με τους κλασσικούς μεγάλους αντιδραστήρες, φαίνεται να είναι η ιδανική λύση για διάφορες εφαρμογές και για περισσότερες χώρες. Το μικρότερα μέγεθος αυτών τους κάνει και ελκυστικότερους επενδυτικά καθώς χρειάζονται αρκετά μικρότερα κεφάλαιο για την υλοποίηση τέτοιων πρότζεκτ.

Επιτυχημένο παράδειγμα χρήσης της πυρηνικής ενέργειας είναι η Γαλλία, που προμηθεύεται περίπου το 70% της ηλεκτρικής της ενέργειας από πυρηνική ενέργεια, λόγω μιας μακράς και συνεχούς πολιτικής, που βασίζεται στην ενεργειακή ασφάλεια. Η Γαλλία διαθέτει 18 εμπορικούς πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, με συνολικά 56 λειτουργικούς αντιδραστήρες, σύμφωνα με τη Wall Street Journal. To ενεργειακό της εμπορικό ισοζύγιο αποτελεί «ενεργειακό θαύμα», αφού η πραγματικότητα είναι ότι το πρώτο τρίμηνο του 2024 έχει ήδη ενισχύσει τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας κατά 500% σύμφωνα με τα στοιχεία του LSEG και προετοιμάζεται για μια χρονιά-ρεκόρ. Οι συνολικές πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας -που προέρχεται από την πυρηνική- μόνο τους πρώτους τρεις μήνες του έτους ήταν 19.684 γιγαβατώρες.

Ποια είναι η Athlos Energy

Η Athlos Energy, που πραγματοποίησε τη χθεσινή ημερίδα, είναι η πρώτη ιδιωτική πρωτοβουλία για την ανάπτυξη πυρηνικού προγράμματος στην Ελλάδα. Είναι μια πρωτοβουλία που αναπτύχθηκε από τους Στάθη Βλασσόπουλο & Διονύση Χιώνη, δύο Έλληνες πτυχιούχοι με μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στην Ελβετία στην Πυρηνική Μηχανική και τη Φυσική που πιστεύουν ακράδαντα ότι η πυρηνική ενέργεια πρέπει να αποτελεί μέρος του ελληνικού ενεργειακού μείγματος.

Σκοπός της Athlos Energy είναι να προσφέρει μια έτοιμη και ολοκληρωμένη πρόταση στο Ελληνικό κράτος σχετικά με την ενναλακτική επιλογή επίτευξης των μελλοντικών στόχων για την ενέργεια και το κλίμα, στη βάση της πράσινης μετάβασης, μέσω της πυρηνικής ενέργειας.

H Athlos Energy επιχειρεί να αποτελέσει τον οργανισμό στον οποίο θα μπορούσε να απευθυνθεί το Ελληνικό κράτος αν αποφάσιζε να εξετάσει την επιλογή εισαγωγής της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα ή ακόμα να δημιουργήσει ένα πυρηνικό πρόγραμμα, προσφέροντας τις σχετικές υπηρεσίες, στη βάση της μακροχρόνιας εμπειρίας, ακαδημαϊκής και βιομηχανικής, περί της πυρηνικής ενέργειας που φέρουν οι ιδρυτές της.

Βασικός στόχος της εταιρείας είναι να πείσει Ελληνικό κράτος για τα πλεονεκτήματα που φέρει η πυρηνική ενέργεια και εν συνεχεία, να προετοιμάσει και να τρέξει το πρώτο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, στη βάση πολύ συγκεκριμένων μελετών ακολουθώντας διεθνής κανονισμούς και με συνεχή ενημέρωση της κοινής γνώμης.