Μελέτη ΑΔΜΗΕ: Χρειαζόμαστε τρείς νέες μονάδες αερίου – Ποιος χάνει και ποιοι κερδίζουν

• Η Μαγική τριάδα που μπήκε στο παιγνίδι και το τέταρτος που μένει (;) απέξω.
• Αποσύρθηκε το πρόγραμμα …απόσυρσης λιγνιτών το 2024
• Το “εθνικό καύσιμο” θα παραμείνει αναμμένο ως το 2028

Τρείς  νέες μονάδες φυσικού αερίου ενισχύουν  σταδιακά στο σύστημα από τώρα, τον Ιανουάριο έως και τα τέλη του  2025-αρχές του 2026 ενώ «παίζεται» και μία τέταρτη που ίσως μπει στο σύστημα από το 2027.

Ούτως ή άλλως υπάρχει άλλη μία μονάδα, η λιγνιτική «Πτολεμαίδα-5» που από το 2029 θα μετατραπεί σε μονάδα φυσικού αερίου.

Αυτή είναι η μελέτη του καθηγητή του ΕΜΠ Παντελή Κάπρου για λογαριασμό του ΑΔΜΗΕ, ώστε να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια σε δύο φάσεις: για τα έτη 2023-2028 και για τα έτη 2029-2035.

Η μελέτη βρίσκεται στα χέρια  του  υπουργού  Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα.

Παράλληλα και όσον αφορά στη λιγνιτική παραγωγή, η ίδια μελέτη επιβεβαιώνει όσα είχε γράψει το mononews  ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, περίπου δέκα μήνες νωρίτερα: οι λιγνίτες θα «δουλέψουν» τουλάχιστον μέχρι το 2028, ίσως και ολόκληρο το 2029 αν χρειαστεί, αφού το αρχικό πρόγραμμα οριστικής απόσυρσης στη διετία 2023-24 έχει πλέον… αποσυρθεί το ίδιο.

Η ΔΕΗ θα λειτουργήσει  μέχρι το 2028 (με option  και για το 2029) τη  νέα μονάδα  «Πτολεμαΐδα -5» για να διασφαλιστεί η επάρκεια του συστήματος, αλλά παράλληλα και όσο διαρκεί η πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία ουδείς γνωρίζει την πραγματική διαθεσιμότητα φυσικού αερίου, άρα ουδείς γνωρίζει την χρονική διάρκεια ζωής των λιγνιτικών μονάδων.

Σε ότι αφορά τις Ανανεώσιμες, η  μελέτη του ΑΔΜΗΕ λαμβάνει υπόψη δύο σενάρια για τη διείσδυση των ΑΠΕ:

α) Το περιβόητο ΕΣΕΚ του 2019 (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα) που προβλέπει συνολική εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ 15,5 GW και 1,8 GW αποθήκευση έως το 2030 και

β) Το Σχέδιο Ταχείας Μετάβασης (ΣΤΑΜ-ΑΠΕ) με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 24 GW AΠΕ και 3 GW αποθήκευση.

Εάν υλοποιούνταν στην ώρα τους τα δύο εναλλακτικά σενάρια τότε  οι επτά εν λειτουργία λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ (συνολικής ισχύος 2.000 MW) θα μπορούσαν θεωρητικά να αποσυρθούν  το 2025.

Αφού όμως πρακτικά αυτό έχει αποκλειστεί, η λιγνιτική παραγωγή θα δίνει ενεργειακή ασφάλεια στη χώρα μέχρι το 2029.

Σύμφωνα με την μελέτη επάρκειας του ΑΔΜΗΕ, η οποία υποβλήθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, «η ένταξη των συμβατικών μονάδων στο σύστημα θα πηγαίνει παράλληλα με την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που αποτελούν τον κύριο και πρωταρχικό στόχο της ενεργειακής πολιτικής της χώρας».

Ωστόσο από την μελέτη διαπιστώνεται ότι «οι συμβατικοί σταθμοί ορυκτών καυσίμων δεν θα εγκαταλείψουν το ηλεκτρικό μας σύστημα ακόμη και μετά την επίτευξη των στόχων της πράσινης ανάπτυξης. Ο λόγος είναι ότι κρίνονται αναγκαίοι για να διασφαλίσουν την επάρκεια του συστήματος ακόμη και μετά την λειτουργία σταθμών αποθήκευσης».

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη μελέτη του  ΑΔΜΗΕ : «Kαμία μονάδα, δεν θα βγαίνει εκτός συστήματος αν προηγουμένως δεν έχει διασφαλιστεί η αντικατάστασή της με ισοδύναμες μονάδες».

Υπενθυμίζουμε πως η νέα λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα -5»  με ισχύ 615 MW μπαίνει στο σύστημα αυτές τις ημέρες σταδιακά  και αποσύρεται (θεωρητικά) στις 31/12/2028 ως λιγνιτική, για να ξαναεμφανιστεί δύο χρόνια μετά (1/1/2031) ως μονάδα φυσικού αερίου, με αυξημένη ισχύ στα 1.000 MW.

Ποιες μονάδες αερίου μπαίνουν στο σύστημα και πότε

Ήδη μπαίνει στο σύστημα η μονάδα αερίου της «Μytilineos» στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας δυναμικότητας 825 MW, ενώ  ακολουθεί η κοινή επένδυση από  Motor Oil και  ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στην Κομοτηνή (825 MW), η οποία προβλέπεται να ενισχύσει το σύστημα μέσα στο 2025.

Η μελέτη προβλέπει ότι από το 2026 και ανάλογα με τον βαθμό διείσδυσης των έργων από ανανεώσιμες πηγές αλλά και τη ζήτηση, θα χρειαστεί οπωσδήποτε η προσθήκη στο σύστημα μίας ακόμη μονάδας ισχύος από 600 έως 800 μεγαβάτ.

Η πρόβλεψη αυτή ανοίγει το δρόμο σε ένα επενδυτικό  σχέδιο στον ακριτικό Έβρο (που θεωρείται ‘φαβορί’ στο ΥΠΕΝ) είναι ήδη σε φάση βασικού σχεδιασμού δηλαδή ένα βήμα μπροστά από οποιονδήποτε άλλο ανταγωνιστή. Άλλωστε  ανακοινώθηκε τις προηγούμενες μέρες από την Κοινοπραξία  ΔΕΗ (51%)-ΔΕΠΑ Εμπορίας (29%)-Όμιλο Κοπελούζου (20%) και αφορά στην άδεια του τελευταίου στην Αλεξανδρούπολη.

Ως outsider θεωρείται από έμπειρους τεχνοκράτες του ΥΠΕΝ,  το σχέδιο της Elpedison για μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στην Θεσσαλονίκη, για την οποία η εταιρεία δεν έχει ακόμη λάβει ακόμη οριστική την επενδυτική απόφαση.

Όπως έλεγαν πρόσφατα στελέχη της Elpedison, η απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί από την διάρκεια ζωής του φυσικού αερίου, εκτιμώντας ότι οι μονάδες θα χρειαστεί να παραμείνουν για αρκετά χρόνια στο σύστημα και για να είναι βιώσιμες θα πρέπει να προβλεφθεί η λειτουργική τους ενίσχυση.

Τα στελέχη του ΥΠΕΝ λένε ότι το σχέδιο της Θεσσαλονίκης καθυστέρησε λίγο να μπει στο παιχνίδι, επειδή ο Iταλός εταίρος, η Edison δίστασε να δώσει το τελικό «καλώς έχειν». Αντίθετα ο άλλος εταίρος, η Helleniq Energy  προσπάθησε να «τρέξει» το έργο, αλλά όπως είναι γνωστό σε όλους «χρειάζονται δύο για ταγκό».

Τo 2035 αποσύρονται και μονάδες αερίου

Το 2035 θα αποσυρθούν από το σύστημα τέσσερις μονάδες φυσικού αερίου και συγκεκριμένα, η Λαύριo IV (550 ΜW) και Κομοτηνή (476 MW) της ΔΕΗ, η ENΘΕΣ (400 MW) των ΕΛΠΕ στη Θεσσαλονίκη και η Ηρων (148 MW) στη Βοιωτία.

Το φυσικό αέριο δηλαδή θα συμμετέχει στο ηλεκτρικό σύστημα από το 2026 και μέχρι το 2035 με συνολική ισχύ 5.953 MW από 2.478 MW σήμερα.

«Όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ τόσο πιο απαραίτητα για την επάρκεια του συστήματος γίνονται τα συμβατικά καύσιμα, λιγνίτης και φυσικό αέριο. Αυτό γιατί οι ΑΠΕ από μόνες τους ακόμη και με αποθήκευση με μπαταρίες διάρκειας μεγαλύτερης των δύο ωρών, που λαμβάνει υπόψη του ως παραδοχή ο ΑΔΜΗΕ, δεν μπορούν να διασφαλίσουν την επάρκεια του συστήματος. Μάλιστα, όσο περισσότεροι παραγωγικοί πόροι μπαίνουν στο σύστημα δυσχεραίνουν οι όροι βιωσιμότητας παλαιών και νέων συμβατικών μονάδων, γι’ αυτό και κρίνεται απαραίτητη η λειτουργική ενίσχυσή τους για να παραμείνουν σε διαθεσιμότητα» μας λέει βασικό στέλεχος του ΑΔΜΗΕ .

Η μελέτη του ΑΔΜΗΕ στηρίχτηκε στη νέα μεθοδολογία, η οποία εκτός από την εκτίμηση της επάρκειας θα πρέπει να λάβει υπόψη και την οικονομική βιωσιμότητα των μονάδων. Βάσει αυτής της μεθοδολογίας, νέες επενδύσεις λαμβάνονται υπόψη στη μελέτη μόνον εφόσον είναι οικονομικά βιώσιμες, ενώ παράλληλα συνεκτιμάται ο κίνδυνος απόσυρσης παλαιών που δεν είναι οικονομικά βιώσιμες.

Για να υπάρξει ισορροπία μεταξύ επάρκειας και βιωσιμότητας μονάδων θα πρέπει η κυβέρνηση να βρει εργαλεία λειτουργικής ενίσχυσης τόσο για τις επενδύσεις σε νέες μονάδες φυσικού αερίου όσο και τις υφιστάμενες, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΔΜΗΕ.

Η μελέτη έχει λάβει υπόψη τα δύο διαφορετικά σενάρια για την εξέλιξη της ζήτησης από το 2023 έως και το 2035, ένα χαμηλής με τη ζήτηση να διαμορφώνεται στο τέλος της δεκαετίας στις 60.543 GWh, χωρίς το σύστημα της Κρήτης (3.636 GWh) και ένα υψηλής με τη ζήτηση στις 65.060 GWh το 2035 επίσης χωρίς το σύστημα της Κρήτης (3.976 GWh στο δεύτερο αυτό σενάριο).

Τα νέα έργα και οι προοπτικές

Η μελέτη του Διαχειριστή σχετικά με την επάρκεια ηλεκτρικής ισχύος και τα περιθώρια εφεδρείας του συστήματος,  συνυπολόγισε  το εγκεκριμένο δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ καθώς και τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας.

Η μελέτη αυτή που εκπόνησε το εργαστήριο του καθηγητή του ΕΜΠ κ. Παντελή Κάπρου θα επικαιροποιηθεί όταν ολοκληρωθεί το εθνικό σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), κάτι που αναμένεται να γίνει τους πρώτους μήνες της νέας χρονιάς.

Τo σύστημα αναμένεται να ενισχυθεί και με πρόσθετα έργα όπως είναι η μονάδα αντλησιοταμίευσης της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής στην Αμφιλοχία, η οποία θα προσθέσει ισχύ 660 MW από το 2027 αλλά και δύο νέα υδροηλεκτρικά έργα της ΔΕΗ.

Πρόκειται για τον υδροηλεκτρικό σταθμό Μετσοβίτικο των 29 MW, τον αντίστοιχο της Μεσοχώρας ισχύος 160 MW από το 2025 και τον υδροηλεκτρικό σταθμό στο Αυλάκι των 83 MW που θα μπει στο σύστημα το 2028. Με την Πτολεμαΐδα 5 και την μονάδα της Μυτιληναίος που θα λειτουργήσουν άμεσα θα προστεθεί ισχύ 1.440MW.

Για να είναι το σύστημα ασφαλές κατά τη διάρκεια της δεκαετίας θα πρέπει να επαληθευθούν όλες οι παραπάνω παραδοχές του ΑΔΜΗΕ για τις εντάξεις νέων μονάδων από τις οποίες συναρτώνται και οι προβλεπόμενες αποσύρσεις των παλαιών.

Η μελέτη επάρκειας θα αναθεωρηθεί στη βάση και του νέου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) όταν αυτό ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023.

Διαβάστε επίσης

Σκρέκας: «Η Ελλάδα και τον Δεκέμβριο ανάμεσα στις πιο φθηνές χώρες στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος»

Ευάγγελος Μυτιληναίος: Ανάγκη αλλαγής στην κλιματική πολιτική της Ευρώπης