Να ανακτήσει έως και 100 εκατ. ευρώ από την κυπριακή κυβέρνηση επιδιώκει η ΕΕ, μετά την «εγκατάλειψη» έργου LNG που είχε αναλάβει κινεζική κοινοπραξία η οποία αφού μια κοινοπραξία υπό την ηγεσία της Κίνας εγκατέλειψε ένα έργο τερματικού σταθμού εισαγωγής φυσικού αερίου που τώρα ερευνάται για διαφθορά.
Το 2018 η κυπριακή κυβέρνηση ανέθεσε τη σύμβαση ύψους 542 εκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή του τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) του Βασιλικού σε κοινοπραξία της China Petroleum Pipeline (CPP), της Hudong-Zhonghua Shipbuilding, της νορβηγικής Wilhelmsen Ship Management και της βρετανική Metron.
Το έργο, που είχε ως στόχο να μειώσει την εξάρτηση της Κύπρου από τις εισαγωγές πετρελαίου, επρόκειτο αρχικά να ολοκληρωθεί έως το 2019. Το έργο, όμως, καθυστέρησε και η προθεσμία παρατάθηκε σε πρώτη φάση έως το 2022, ενώ πήρε και νέα παράταση στη συνέχεια. Η συμφωνία κατέρρευσε τελικά στις 18 Ιουλίου εν μέσω κατηγοριών ότι η κοινοπραξία δεν εκπλήρωνε τις συμβατικές υποχρεώσεις της.
Η CPP προσέφυγε σε διεθνή διαιτησία στο Λονδίνο για να αναγκάσει τη Λευκωσία να καταβάλει 200 εκατ. ευρώ.
Η υπηρεσία της ΕΕ που είναι αρμόδια για το κλίμα, τις υποδομές και το περιβάλλον, η Cinea, έστειλε στις 24 Ιουλίου αίτημα στην κυπριακή κυβέρνηση να δώσει εξηγήσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο σχετικά με τη χρήση της χρηματοδότησης που είχε δοθεί από την ΕΕ και να προετοιμαστεί να επιστρέψει μέρος αυτής. Σύμφωνα με κύπριους αξιωματούχους, η Κύπρος έχει ήδη λάβει 69 εκατ. ευρώ από τη συνολική επιχορήγηση των 101 εκατ. ευρώ που προοριζόταν για το έργο.
Μια ημέρα μετά, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) δήλωσε ότι ξεκίνησε έρευνα για έργο που αφορά την κατασκευή τερματικού σταθμού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κύπρο, με την υποψία απάτης ως προς τις προμήθειες, κατάχρησης κονδυλίων της ΕΕ και διαφθοράς.
Σύμφωνα με τον Κύπριο υπουργό Ενέργειας, Γιώργο Παπαναστασίου, η κυβέρνησή του ζήτησε 30 ημέρες για να απαντήσει. Μετά από έκτακτη συνάντηση για το θέμα την Τρίτη, 30 Ιουλίου, οι πρόσφατες εξελίξεις στην υπόθεση «θέτουν τη χώρα σε κίνδυνο».
Την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, είπε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν έπρεπε να επιλέξει τη συγκεκριμένη κοινοπραξία για το έργο. Τόνισε, όμως, ότι «το έργο θα υλοποιηθεί».
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η οποία είναι υπεύθυνη για τη διερεύνηση και τη δίωξη εγκλημάτων κατά των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, ανέφερε ότι η έρευνά της ξεκίνησε μετά από έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η εθνική Ελεγκτική Υπηρεσία της Κύπρου. Η Cinea έδωσε επίσης πληροφορίες και στους εισαγγελείς της ΕΕ.
«Αφού έλαβε τις πληροφορίες και τις εξέτασε λεπτομερώς, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία πήρε την απόφαση να ξεκινήσει έρευνα, προκειμένου να διερευνήσει τις συμβάσεις που ανατέθηκαν από τις δημόσιες Αρχές», ανέφερε.
Στη δημόσια έκθεσή της, έκτασης 142 σελίδων, η κυπριακή εθνική Ελεγκτική Υπηρεσία ανέφερε επανειλημμένα ανησυχίες για τις καθυστερήσεις, την αύξηση του κόστους και την ποιότητα και την ασφάλεια του έργου.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία πρότεινε την αφαίρεση της σύμβασης από την κοινοπραξία. Η Εταιρεία Υποδομών Φυσικού Αερίου (ΕΤΥΦΑ), η οποία ήταν ο δικαιούχος του έργου, είπε ότι αυτό ήταν αδύνατο λόγω της επείγουσας ανάγκης κατασκευής του τερματικού σταθμού.
Η κοινοπραξία ζήτησε επιπλέον 25 εκατ. ευρώ για την κάλυψη της αύξησης του κόστους του χάλυβα, η οποία εγκρίθηκε από το κυπριακό Υπουργείο Οικονομικών μετά από σύσταση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Η ΕΤΥΦΑ παραιτήθηκε επίσης από το δικαίωμά της να ζητήσει αποζημίωση από την κοινοπραξία σε σχέση με αδικαιολόγητες καθυστερήσεις.
Όμως, στις 18 Ιουλίου, ήταν η ΕΤΥΦΑ που έβγαλε το έργο από την πρίζα, αναφέροντας σε ανακοίνωσή της πως, παρά τις προσπάθειές τους, «σειρά παραβιάσεων» συμβατικών όρων από την κοινοπραξία δεν άφηνε περιθώρια για άλλες κινήσεις πέραν του τερματισμού της συμφωνίας», καθώς και ότι θα κινείτο νομικά εναντίον τους.
Όταν τους ζητήθηκε να απαντήσουν σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι η κοινοπραξία δεν είχε πληρωθεί, Κύπριοι αξιωματούχοι είπαν ότι η ΕΤΥΦΑ είχε συμμορφωθεί πλήρως προς τις συμβατικές της υποχρεώσεις.
Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας είπε ότι θα προκηρυχθεί νέος διαγωνισμός τις επόμενες ημέρες, με στόχο να ολοκληρωθεί το έργο «σε οκτώ μήνες».
Η κοινοπραξία, μεμονωμένες εταιρείες και η ΕΤΥΦΑ δεν απάντησαν στα αιτήματα για σχολιασμό.
Η Επιτροπή της ΕΕ δήλωσε ότι γνωρίζει για την έρευνα, αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει.