Τα πάνω κάτω στους εθνικούς σχεδιασμούς μείωσης των εκπομπών διοξειδίου άνθρακα φέρνει η ξέφρενη πορεία των δασικών πυρκαγιών του 2023, αφού ήδη μέχρι σήμερα, σύμφωνα με το Copernicus, έχουν καεί τριπλάσιες εκτάσεις, 1,2 εκ. στρέμματα από το μέσο όρο των προηγούμενων ετών (434.000 στρέμματα).

Ταυτόχρονα, αναδεικνύει το μεγαλύτερο πρόβλημα του φιλόδοξων στόχων του νέου ΕΣΕΚ. Είναι ρεαλιστικό; δηλαδή αποτυπώνει την πραγματικότητα; είναι εφικτοί οι στόχοι του και είναι ευέλικτο, δηλαδή έχει μηχανισμό προσαρμογής στις αλλαγές των δεδομένων;

Τα δάση διαδραματίζουν τον σημαντικότερο ρόλο στους σχεδιασμούς απορροφήσεων άνθρακα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μόνιμη καταβόθρα άνθρακα και η καταστροφή τους έχει μόνιμες επιπτώσεις στους σχεδιασμούς μειώσεων εκπομπών. Μετράει όμως το ΕΣΕΚ τις επιπτώσεις των πυρκαγιών σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και στην απώλεια των απορροφήσεων;

Σημειώνεται ότι τα 1,2 εκ. στρέμματα που έχουν καεί ήδη το 2023, δέσμευαν εκπομπές άνθρακα που είχε υπολογιστεί στον Εθνικό Προϋπολογισμό Άνθρακα ενώ με τις φωτιές απελευθέρωσαν τον άνθρακα αυτό στην ατμόσφαιρα, αυξάνοντας τις ετήσιες εκπομπές, και ανατρέποντας τα νούμερα του Εθνικού Προϋπολογισμού. Θα προσαρμόσει όμως το ΥΠΕΝ το σχέδιό του στη νέα πραγματικότητα;

Ή θα αφήσει το ΕΣΕΚ να υπολογίζει…το διοξείδιο του άνθρακα που θα δεσμεύσουν οι αναδασώσεις ε 160.000 στρέμματα σε 20 χρόνια, χωρίς να υπολογίζει την έκλυση άνθρακα από τις φωτιές σε 1,2 εκ. στρέμματα μόνο το 2ο23…Σύμφωνα με τα στοιχεία του Effis, (European Forest Fire Information System), χάθηκαν από πυρκαγιές κατά μέσο όρο 400.000 στρέμματα ετησίως από το 2006 ως το 2022. Υπολογίζεται κάπου η απώλεια αυτή τόσο για την απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα όσο και για την έκλυση στην ατμόσφαιρα που προκαλούν οι φωτιές;

Τα 2,2 εκ. τόνοι ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα που αναφέρεται στον παρακάτω πίνακα ότι απορροφώνται από τα δάση το 2022 και το 2025, είναι ένας υπολογισμός που δεν  αλλάζει, παρά τις τεράστιες απώλειες σε 1,2 εκ. στρέμματα μόνο μέχρι σήμερα; Υπάρχει υπολογισμός για το ενδεχόμενο κάθε χρόνο να χάνονται εκατομμύρια στρέμματα από φωτιές;

Ειδικότερα, το νέο ΕΣΕΚ περιλαμβάνει τη δέσμευση για αύξηση της απορρόφηση άνθρακα από τον τομέα των δασών.

Για το 2030, ο στόχος της Ελλάδας για τις καθαρές απορροφήσεις αερίων θερμοκηπίου στον τομέα LULUCF είναι -4,37 Mt CO2eq και αντιστοιχεί σε αύξηση 36% των απορροφήσεων σε σχέση με την περίοδο 2016-2018. Πώς θα τον πετύχει όμως με 1,2 εκ. λιγότερα στρέμματα δάσους μόνο το 2023; Έχει μετρήσει στους υπολογισμούς τον κίνδυνο από μελλοντικές φωτιές και τα επόμενα χρόνια, που κατά μέσο όρο είναι 430.000 στρέμματα το χρόνο;

Οι στόχοι του ΕΣΕΚ

 Στο πλαίσιο του νέου ΕΣΕΚ η Ελλάδα θέτει ως στόχο μείωσης των εκπομπών ΑτΘ το 2030 στο -55% συγκριτικά με τις εκπομπές του 1990. Το ΕΣΕΚ προβλέπει ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί στο -54% χωρίς την απορρόφηση CO2 από τα εδάφη (LULUCF, land use, land use change and forestry) και ότι μπορεί να φθάσει το -57% το 2030 αν επιτευχθεί μεγαλύτερη συνεισφορά μέχρι το 2030 από το LULUCF.

Ο στόχος αυτός είναι σημαντικά υψηλότερος από το προηγούμενο ΕΣΕΚ. Ο στόχος του ΕΣΕΚ σχετικά με τη μείωση των εκπομπών ΑτΘ το 2040 προσδιορίζεται στο -82% χωρίς το LULUCF και μπορεί να φθάσει το -87% με το LULUCF. Ο αντίστοιχος στόχος για το 2050 τίθεται, σύμφωνα με το σενάριο που προσομοιώθηκε, στο -93% χωρίς το LULUCF και -99% με το LULUCF επίδοση που προσεγγίζει οριακά το στόχο της κλιματικής ουδετερότητας το 2050.

Οι δεσμεύσεις  του ΕΣΕΚ για αύξηση των απορροφήσεων από τον τομέα χρήση γης και δάση

Ο κανονισμός της Κομισιόν LULUCF αναθεωρήθηκε το 2023 για την περίοδο έως το 2030 και αφορά τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσης γης και τη δασοκομία (LULUCF).
Για να συμβάλει στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, για πρώτη φορά, ο αναθεωρημένος κανονισμός LULUCF έχει ξεχωριστό στόχο καθαρής απομάκρυνσης άνθρακα 310 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου CO2 έως το 2030.

Τα δάση διαδραματίζουν τον σημαντικότερο ρόλο στις ανωτέρω απορροφήσεις. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μόνιμη καταβόθρα άνθρακα.

Όπως αναφέρει το ΕΣΕΚ, στον τομέα χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας (LULUCF), οι νέοι ευρωπαϊκοί στόχοι περιλαμβάνουν για την Ελλάδα τα εξής:
• Για την περίοδο από το 2021 έως το 2025 οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τον
τομέα LULUCF δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις απορροφήσεις των αερίων θερμοκηπίου, συνολικά στην επικράτεια της Ελλάδας και σε όλες τις κατηγορίες λογιστικής καταγραφής γης.
• Για το 2030, ο στόχος της Ελλάδας για τις καθαρές απορροφήσεις αερίων θερμοκηπίου στον τομέα LULUCF είναι -4,37 Mt CO2eq και αντιστοιχεί σε αύξηση 36% των απορροφήσεων σε σχέση με την περίοδο 2016-2018.

Για τον εν λόγω τομέα, την περίοδο 1990 – 2021, οι απορροφήσεις συνολικά στις κατηγορίες λογιστικής καταγραφής γης που υπάγονται σε αυτόν κυμάνθηκαν από -2 Mt CO2eq. έως -5,5 Mt CO2eq.
Ο τομέας LULUCF προβλέπεται να παραμένει καθαρή καταβόθρα τουλάχιστον έως το 2040 και πρέπει να συνεχίσει με μεγαλύτερη απορρόφηση μέχρι και το 2050 και εντεύθεν για να αντισταθμίσει τις υπολειπόμενες και ανελαστικές εκπομπές ΑτΘ.
Η αποθηκευτική ικανότητα του τομέα μάλιστα αναμένεται να αυξηθεί την επόμενη περίοδο από -5,4 Mt CO2eq το έτος 2020 σε -5,6 Mt CO2eq. το έτος 2040 (σενάριο WEM – εφαρμογή υφιστάμενων μέτρων) και πρέπει να υπερβεί τα 6 Mt CO2eq. το έτος 2050.

Το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης

Το ΕΣΕΚ αναφέρεται στις αναδασώσεις του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων και υπολογίζει τις δεσμεύσεις άνθρακα που θα έχουμε σε βάθος χρόνους από τις αναδασώσεις αυτές.

Για να εκτιμηθεί το μέγεθος της ζημιάς και των ανατροπών που σημαίνει στους υπολογισμούς εκπομπών άνθρακα και την εν δυνάμει μείωσή τους με τα σχέδιά αναδασώσεων, σημειώνεται ότι το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο του 2023, αφορά την αποκατάσταση    165.000 στρεμμάτων σε υποβαθμισμένα δασικά οικοσυστήματα της χώρας.

Και όπως αναφέρεται το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης, συνολικού προϋπολογισμού 194 εκατ. ευρώ, έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προς χρηματοδότηση από την ΕΕ – NextGenerationEU και θα συμβάλει, μεταξύ άλλων, στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την προστασία της βιοποικιλότητας και την επίτευξη των εθνικών κλιματικών στόχων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Το Εθνικό Σχέδιο Αναδάσωσης προβλέπει την εκπόνηση μελετών αναδάσωσης σε επιλεγμένες περιοχές και την εκτέλεσή τους από τους αναδόχους που θα επιλεγούν, υπό την επίβλεψη των τοπικών δασικών υπηρεσιών, με προϋπολογισμό ύψους 185,2 εκατ. ευρώ, καθώς και παρεμβάσεις ύψους 4 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση των δημόσιων δασικών φυτωρίων με στόχο την παραγωγή μέγιστου αριθμού δενδρυλλίων.

Θα υπάρξει συμπληρωματικό σχέδιο αναδάσωσης για τις μεγάλες απώλειες δασών από τις φωτιές του καλοκαιρού 2023;

Ενδεικτικές καμμένες εκτάσεις των πυρκαγιών μεταξύ 17-27 Ιουλίου 

  • Ρόδος – 177.735 στρέμματα
  • Δερβενοχώρια – Μάνδρα – 117.087 στρέμματα
  • Βελεστίνο – Σεσκλό Μαγνησίας – 87.240 στρέμματα
  • Νέος Κουβαράς Αττικής – 38.692 στρέμματα
  • Βορειοανατολική Κέρκυρα – 21.771 στρέμματα
  • Κάρυστος Εύβοιας – 19.683 στρέμματα
  • Λουτράκι – 11.962 στρέμματα

Διαβάστε επίσης:
Ianos: Τα μπεστσέλερ της στιγμής από το μεγάλο βιβλιοπωλείο

Οι 2 προσφορές μαμούθ για την Αττική οδό, ποιοι ξένοι κολοσσοί χτίζουν τώρα θέση στην Aegean, και τι συμβαίνει με τον Αστυφίδη και την ΔΕΗ

Βαριές “καμπάνες” έως 500.000 ευρώ σε ψηφιακές πλατφόρμες που δεν συνεργάζονται με την ΑΑΔΕ