Στα βασικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες της ενεργειακής αγοράς στην Ελλάδα αναφέρεται δημοσίευμα των Fianancial Times, στο πλαίσιο αφιερώματος για τις επενδύσεις στην Ελλάδα. Το άρθρο με τίτλο “Αναξιοποίητο το ενεργειακό δυναμικό στην Ελλάδα” περιγράφει τις συνθήκες στις κύριες αγορές ενέργειας, στις ΑΠΕ, το φυσικό αέριο και πετρέλαιο και τον ηλεκτρισμό και τις επερχόμενες αλλαγές που φέρνουν οι νέες επενδύσεις στις διασυνδέσεις, η στροφή στις ΑΠΕ και οι νέες πετρελαϊκές έρευνες.

Υπεράκτιες ανεμογεννήτριες

Ο Άγιος Γεώργιος περιγράφεται από την ιδιοκτήτρια Τέρνα Ενεργειακή, ως το πρώτο χερσαίο αιολικό της Ελλάδας με “υπεράκτια χαρακτηριστικά” και η δεκάλεπτη διαδρομή με ελικόπτερο για να φτάσει κανείς ως εκεί το αποδεικνύει. Το στενό, απότομο και άγριο νησί ξεπηδά από το Αιγαίο. Κατά μήκος της ράχης του, οι λεπίδες των 55 μέτρων γυρνούν γρήγορα στις 23 ανεμογεννήτριες. Ο άνεμος εδώ είναι πολύ πιο έντονος από ότι στην ηπειρωτική χώρα, η οποία είναι ορατή 20 χμ. μακριά.

Ο Ιωάννης Κουρής, ένας από τους διευθύνοντες της Τέρνα, που βοήθησαν να κατασκευαστεί το πάρκο, κάνει λόγο για τα πλεονεκτήματα της τοποθεσίας: Είναι κοντά στις ακτές, είναι ακατοίκητη (αν και έχει αρχαιολογικά ευρήματα που ερευνήθηκαν προσεκτικά) και έχει πολύ άνεμο. Ο αέρας φυσά από τα βόρεια το 80% του έτους, καθιστώντας τον προσανατολισμό του Αγ. Γεωργίου ιδανικό για τα αιολικά. Το πάρκο των 73 μεγαβάτ, το οποίο στοίχισε 150 εκατ. ευρώ και ξεκίνησε να λειτουργεί το 2017, παράγει αρκετό ηλεκτρισμό κάθε χρόνο για τις ανάγκες 40.000 νοικοκυριών. Η Τέρνα συνεχίζει να επενδύει, κατασκευάζοντας υποδομές για τους μηχανικούς και το προσωπικό που εργάζεται εκεί σε βάρδιες των δύο εβδομάδων. Συνολικά η εταιρεία έχει 536 μεγαβάτ αιολικών στην Ελλάδα. Η χώρα διαθέτει 2.860 μεγαβάτ και παράγει 6.300 γιγαβατώρες ετησίως.

Οι σχολιαστές του ενεργειακού τομέα λένε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να επωφεληθεί από τις υπεράκτιες ανεμογεννήτριες, οι οποίες έχουν γίνει γνώριμη εικόνα σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, όπως η Βόρεια Θάλασσα, όμως η ελληνική κυβέρνηση απαγόρευσε την ανάπτυξή τους το 2010.

“Υπάρχει σημαντικό δυναμικό στις ελληνικές θάλασσες, αν και δεν είναι τόσο εύκολο τεχνολογικά, καθώς το βάθος είναι μεγάλο”, δήλωσε ο Γιώργος Περιστέρης, διευθύνων σύμβουλος της Τέρνα. “Είχαμε αναπτύξει ένα ολόκληρο σχέδιο για έργα. Έπειτα, η κυβέρνηση αποφάσισε να σταματήσει κάθε ιδιωτική υπεράκτια εγκατάσταση”. Ένας λόγος που προβάλλεται από άλλους στον τομέα είναι η αντίθεση του ισχυρού τουριστικού κλάδου της Ελλάδας. Σήμερα, η Ελλάδα έχει βλέψεις να γίνει ενεργειακός κόμβος στην περιοχή. Η γεωγραφία και το κλίμα της υποδεικνύουν ότι υπάρχει μεγάλο δυναμικό για παραγωγή μέσω ΑΠΕ: Έχει άφθονη ηλιοφάνεια, πλαγιές βουνών και μια τεράστια ακτογραμμή με χιλιάδες νησιά, πολλά εκ των οποίων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ηλιακή και αιολική ενέργεια.

Κοιτάσματα πετρελαίου

Όσον αφορά τις συμβατικές πηγές ενέργειας, η χώρα ελπίζει να εντοπίσει και άλλα κοιτάσματα πετρελαίου, μετά την παραγωγή που ξεκίνησε το 1981 στο κοίτασμα του Πρίνου στα βορειοανατολικά. Ο Πρίνος ανήκει στην Energean, μια εταιρεία με ελληνικές ρίζες που εισήλθε στο χρηματιστήριο του Λονδίνου το 2016 και πλέον εντάσσεται στο δείκτη FTSE 250. Η τελευταία γεώτρηση της Energean στο κοίτασμα τέθηκε σε λειτουργία τον Απρίλιο. Η παραγωγή φέτος προβλέπεται να φτάσει τα 5.500 βαρέλια ανά ημέρα. Η χώρα είναι επίσης ένα σημείο στο οποίο συγκλίνουν πολλά κομμάτια περιφερειακών ενεργειακών υποδομών. Ανάμεσα στα σχέδια αυτά, το πιο ώριμο είναι ο αγωγός ΤΑΡ, ύψους 4,5 δις. ευρώ, ο οποίος από το 2020 θα μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Ελλάδας, της Αλβανίας και της Ιταλίας.

Το σχέδιο, το οποίο ανήκει σε διεθνή κοινοπραξία υπό την ηγεσία των BP και SOCAR, είναι μέρος του Νοτίου Διαδρόμου, ο οποίος σκοπεύει να περιορίσει την ευρωπαϊκή εξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

“Το σχέδιό μας – η σύνδεση νέων πηγών αερίου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα – αποτελεί μεγάλη συνεισφορά προς το να γίνει η Ελλάδα διεθνής κόμβος φυσικού αερίου”, δήλωσε η Κατερίνα Παπαλεξανδρή, διευθύντρια του ΤΑΡ για την Ελλάδα. Ο αγωγός των 880 χμ. θα έχει ετήσια χωρητικότητα 10 δισ. κ.μ., εκ των οποίων η Ελλάδα αναμένεται να λάβει 1 δις. κ.μ.

Ρεβυθούσα: Ένας σημαντικός κόμβος για τα Βαλκάνια

Η  Ρεβυθούσα, το τερματικό LNG κοντά στην Αθήνα που ανήκει στον πρόσφατα ιδιωτικοποιημένο ΔΕΣΦΑ, είναι ένας σημαντικός κόμβος για τα Βαλκάνια. Αυτή τη χρονιά “η βελόνα θα αρχίσει να κινείται” για τη Ρεβυθούσα μετά την επέκτασή της το 2018, δήλωσε ο Φερνάντο Καλίγκας Καστιέλα, μέλος του ΔΣ του ΔΕΣΦΑ.

“Πιστεύουμε ότι υπάρχει μεγάλη αξία στην Ελλάδα – έχει ακόμα πολλά πράγματα να αναπτύξει”, πρόσθεσε ο Καλίγκας, ο οποίος είναι επίσης διευθυντής της Enagas για την Ελλάδα, μια από τις εταιρείες που επένδυσαν στον ΤΑΡ.

Στο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, οι Exxon και Total εξερευνούν τη θαλάσσια περιοχή της Κρήτης, καθώς και ένα αμφιλεγόμενο αγωγό στη Μεσόγειο με τη συμμετοχή της Ελλάδας, ο οποίος προσεγγίζει τη βιωσιμότητα καθώς η εξερεύνηση αποδίδει περισσότερες ανακαλύψεις στην Κύπρο και το Ισραήλ. Ένας τέτοιος αγωγός “θα έκανε τεράστια διαφορά – θα άνοιγε την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά για όλους στην περιοχή μας”, δήλωσε ο Μαθιός Ρήγας, διευθύνων σύμβουλος της Energean, η οποία βλέπει τα κοιτάσματα αερίου της στο Ισραήλ ως πηγή ανάπτυξης.

Ο ίδιος τονίζει ότι η Energean ενδιαφέρεται να επενδύσει “οπουδήποτε εντός τριών ωρών πτήσης από την Αθήνα”.

Παρόλα αυτά, ο κ. Ρήγας λυπάται για την απουσία ενός ευρύτερου οικοσυστήματος πετρελαίου και αερίου στην Ελλάδα και τονίζει ότι η χώρα χρειάζεται “μια ή δύο επιτυχίες” για να προσελκύσει κι άλλες μεγάλες εταιρείες.

“Εξακολουθούμε να είμαστε ο μόνος παραγωγός στην Ελλάδα”, υπογραμμίζει.

Ο κ. Ρήγας εκτιμά ότι οι πολιτικοί αποθάρρυναν τις ξένες εταιρείες μέσω της κριτικής τους προς τον κλάδο: “Αυτό δεν βοηθά να έρθουν επενδύσεις στη χώρα μας. Για να δημιουργήσεις έναν κλάδο χρειάζεσαι κι άλλους παίκτες. Θέλουμε η χώρα να δημιουργήσει το κατάλληλο σταθερό περιβάλλον. Αρχίζουμε να βλέπουμε τους μεγάλους να έρχονται στη χώρα, αλλά για να τους κρατήσουμε πρέπει να καταλάβουν οι πολιτικοί ότι χρειάζεται σταθερότητα και αξιοπιστία στο μήνυμά τους”.

Ο ελληνικός ενεργειακός τομέας παραμένει επίσης περιορισμένος από τα προβλήματα διασύνδεσης της περίπλοκης γεωμορφίας του. Μυριάδες νησιά είναι επί της ουσίας εκτός δικτύου και βασίζονται σε ακριβή παραγωγή με ντίζελ.

Η αγορά κυριαρχείται από τη ΔΕΗ

Επιπλέον, η αγορά κυριαρχείται από την κρατική ΔΕΗ, στην οποία ανήκουν τα δύο τρίτα της ηλεκτροπαραγωγικής ισχύος, ενώ δεσπόζει στον οικιακό τομέα. Οι μονάδες της, με καύσιμο το λιγνίτη, μια βρώμικη μορφή άνθρακα που παράγεται εγχώρια, είναι από τις μεγαλύτερες που διαθέτει η χώρα. Το 2016 ο λιγνίτης αντιστοιχούσε στο 30% της ελληνικής ηλεκτροπαραγωγής. Μια προσπάθεια πώλησης τριών λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ – την οποία απαίτησαν οι δανειστές – απέτυχε το Φεβρουάριο. Ακόμη μια αναμενόταν τον Απρίλιο, εξαρτώμενη από το πόσο δίκαια είναι η όποια προσφορά, αλλά δίχως οριακή τιμή. “Είναι κρίσιμο, στρατηγικά, το να πουλήσουμε”, δηλώνει ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης.

Οι περιβαλλοντικές ομάδες θα προτιμούσαν να στραφεί η Ελλάδα μακριά από το λιγνίτη κλείνοντας τις μονάδες. Όπως έχουν τα πράγματα, ο ενεργειακός σχεδιασμός θέτει την Ελλάδα σε τροχιά μείωσης του λιγνίτη στο 16% ως το 2030 με τις ΑΠΕ, όπως τα υδροηλεκτρικά, να έχουν 58%. Για να γίνει πράξη αυτή η φιλοδοξία, είναι απαραίτητες οι επενδύσεις στο δίκτυο μεταφοράς. Οι καλύτερες διασυνδέσεις “θα επιτρέψουν στα νησιά να παράγουν περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια”, τονίζει ο Σταθάκης. “Προς το παρόν έχουν κολλήσει”, προσθέτει.

Επενδυτικό σχέδιο 4,2 δισ. από τον ΑΔΜΗΕ

Ο Μανούσος Μανουσάκης, διευθύνων σύμβουλος του διαχειριστή ΑΔΜΗΕ, αναλύει το επενδυτικό σχέδιο 4,2 δις. ευρώ ως το 2028 με επίκεντρο τις πρώτες διασυνδέσεις της Κρήτης, η οποία είναι το μεγαλύτερο και πιο πολυκατοικημένο νησί. Ένα καλώδιο προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το 2020 και ακόμη μια διασύνδεση με την Αθήνα θα στοιχίσει 1 δισ. ευρώ και σχεδιάζεται για το 2022.

Όπως τονίζει ο κ. Μανουσάκης, η Κρήτη μπορεί να εξοικονομήσει 400 εκατ. ευρώ ετησίως – ένα κόστος που σήμερα επωμίζονται όλοι οι Έλληνες καταναλωτές – μέσω της σύνδεσης με το ηπειρωτικό δίκτυο, άρα η διασύνδεση Κρήτης-Αθήνας θα αποπληρωθεί εντός τριετίας.

Μια άλλη πηγή του ενεργειακού τομέα δηλώνει πως “τη στιγμή που θα διασυνδεθεί η Κρήτη θα υπάρξει ένα μεγάλο άλμα στις ΑΠΕ”. Περαιτέρω επενδύσεις θα διασυνδέσουν τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες, σύμφωνα με το Μανουσάκη.

“Αυτά είναι σχέδια που θα έπρεπε να είχαν γίνει χρόνια πριν”, τονίζει.

“Διανύουμε μια περίοδο μεταμόρφωσης”

Πρόσφατη ανάλυση της Νεκταρίας Καρακατσάνη, μέλους της ΡΑΕ, αναφέρει ότι η αλλαγή και ο ανταγωνισμός αρχίζουν να εμφανίζονται. Σημειώνει ότι η Ελλάδα διαθέτει τώρα ένα πιο ισχυρό και αξιόπιστο ενεργειακό δίκτυο, ενώ οι καταναλωτές διαθέτουν περισσότερες επιλογές – με 20 μικρότερους παρόχους που διαθέτουν μερίδιο 22% έναντι 2% το 2015.

Ο Σταθάκης είναι ικανοποιημένος που “διανύουμε μια περίοδο μεταμόρφωσης”, αλλά παρατηρεί ότι οι επενδυτές ανησυχούν για την ταχύτητα της αδειοδότησης και την σαφήνεια της νομοθεσίας. “Έχουμε ένα καλό ιστορικό στις ενεργειακές επενδύσεις. Κάναμε πολλές μεταρρυθμίσεις”, καταλήγει.

© The Financial Times Limited 2024. All Rights Reserved. Not to be redistributed, copied or modified in any way.
mononews.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation.