Δεν έχουν ληφθεί ακόμη αποφάσεις για το αν θα χρειαστούμε και πόσο αποθήκευση φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα και οι εταιρείες προμήθειας φυσικού αερίου, ακόμα αναμένουν να ενημερωθούν από τη ΡΑΕ για το αν πρέπει να κάνουν αγορές για αποθήκευση και να βρουν αποθήκες στο εξωτερικό.

Η προεκλογική περίοδος και η σοβαρότητα μιας τέτοιας απόφασης που σημαίνει κόστος που θα δεσμεύει την επόμενη κυβέρνηση, φέρνει αναβολές, όμως οι τιμές του φυσικού αερίου αν και σήμερα είναι χαμηλές, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει για πόσο θα παραμείνουν σε αυτά τα επίπεδα.

1

Πέρυσι, η ανησυχία για την επάρκεια φυσικού αερίου ήταν μεγάλη, και τα προληπτικά μέτρα πολλά, φέτος όμως επικρατεί αισιοδοξία ότι βρισκόμαστε σε καλύτερη θέση.

Φέτος τα δεδομένα μοιάζουν διαφορετικά. Οι τιμές αερίου είναι χαμηλές, έχει επιτευχθεί μείωση της κατανάλωσης αερίου και ενέργειας, και έχει αυξηθεί η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, ενώ έχει επιτευχθεί διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, στην Ευρώπη και την Ελλάδα.

Από τα 167 bcm που προμηθευόταν η Ευρώπη από τη Ρωσία το 2021, το 2022 προμηθεύτηκε 61,4 bcm και μείωσε τη ζήτηση κατά 13%. Στην Ελλάδα η ζήτηση φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά μειώθηκε κατά 19,04% το 2022 σε σχέση με το 2021, με «οδηγό» τη βιομηχανία υψηλής τάσης που στράφηκε σε εναλλακτικά καύσιμα, περιορίζοντας την κατανάλωση του εισαγόμενου καυσίμου πάνω από 68%

Η Ελλάδα όμως δε διαθέτει δικές της αποθήκες και σε περίπτωση ανόδου των τιμών το επόμενο εξάμηνο, ακόμη και αν δεν αντιμετωπίσει πρόβλημα να προμήθειας αερίου, θα αναγκαστεί να το αγοράσει σε πολύ υψηλότερες τιμές. Σημειώνεται δε, ότι το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη πληρότητα στις αποθήκες σε όλη την Ευρώπη, κάνει δυσκολότερη και ακριβότερη τη διαδικασία ανεύρεσης αποθήκης. Η Βουλγαρία αναμένεται να έχει σύντομα πληρότητα 100%, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν υπάρχει διαθεσιμότητα ούτε στην Ιταλία και αν οι έλληνες προμηθευτές αερίου αναγκαστούν να διατηρήσουν αποθέματα ασφαλείας, θα πρέπει να το κάνουν στη Γαλλία σε ακόμη υψηλότερες τιμές.

Την επάρκεια φυσικού αερίου το φετινό χειμώνα, θα εξασφαλίσει από τον Ιανουάριο του 2024 και μετά το πρώτο FSRU που θα ξεκινήσει να λειτουργεί στην Αλεξανδρούπολη, αυξάνοντας τη διέλευση LNG από την Ελλάδα.

Το κόστος ασφάλειας εφοδιασμού του 2022 ανήλθε σε 130 εκατ. ευρώ,   ποσό που ενέκρινε η ΡΑΕ ως συνολικό κόστος των μέτρων που ελήφθησαν για την ασφάλεια εφοδιασμού για το διάστημα Νοέμβριος 2022 – Μάρτιος 2023 και το οποίο θα καλυφθεί από το Ταμείο Ασφάλειας Εφοδιασμού δηλαδή από όλους μας. Σύμφωνα με πληροφορίες για φέτος η ΡΑΕ ενημέρωσε τις εταιρείες προμήθειας ότι δεν προτίθεται να καλύψει το κόστος αποθήκευσης αερίου όπως έγινε πέρυσι, όπως και ό,τι θα τους ενημερώσει νωρίς για τις ανάγκες αποθήκευσης ώστε να προχωρήσουν στις ενέργειες που πρέπει με χαμηλότερο κόστος.

Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν έχει δοθεί η σχετική ενημέρωση ενώ είναι ασαφής η κυβερνητική πολιτική για το αν θέλουμε ή δε θέλουμε να αποθηκεύσουμε αέριο φέτος.

Υψηλό το περσινό κόστος – Δε χρειάστηκε το αέριο

Το κόστος ασφάλειας εφοδιασμού αφορά τα βασικά μέτρα για τη διασφάλιση της επάρκειας της αγοράς σε φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με τα μέτρα που ανακοίνωσε πέρυσι τον Αύγουστο η Κομισιόν, κάθε κράτος μέλος είχε την υποχρέωση να διατηρεί αποθέματα ασφαλείας στο 15% της ζήτησης, δηλαδή η Ελλάδα, 8 TWh. Τελικά, μετά από διαπραγματεύσεις με βάση τα δεδομένα της ελληνικής αγοράς, συμφωνήθηκε να αποθηκευτεί πολύ λιγότερο αέριο 1,5 TWh.  Το κόστος εγκατάστασης αποθεμάτων ασφαλείας από τους ηλεκτροπαραγωγούς στην Ιταλία και στη Βουλγαρία  (1,5 TWh) υπολογίζεται ότι κόστισε 100 εκατ. ευρώ.

Καθώς η Ελλάδα δεν έχει αποθήκες αποφασίστηκε από το Σχέδιο Προληπτικής Δράσης Ασφάλειας Εφοδιασμού της ΡΑΕ να μισθωθεί η πρόσθετη αποθήκη LNG (FSU) στη Ρεβυθούσα ( με κόστος 20 εκ.), έργο που σχεδιάστηκε για να εκπληρώσει τους στόχους της ενεργειακής ασφάλειας, αλλά κατέστη ουσιαστικά ανενεργό λόγω του ήπιου χειμώνα και της αδιάλειπτης τροφοδοσίας της αγοράς με ρωσικό αέριο.  Επίσης, η ΔΕΠΑ με σύμβαση με την TotalEnergies συμφώνησε για την προμήθεια φορτίων LNG συνολικής ισχύος 10 TWh το ίδιο διάστημα. Στα κόστη ασφάλειας εφοδιασμού περιλαμβάνονται επίσης κόστη λειτουργίας πέντε μονάδων φυσικού αερίου με ντίζελ.

Για τον επόμενο χειμώνα, κανένα από τα παραπάνω μέτρα δεν έχουν αποφασιστεί, ενώ η μίσθωση του δεύτερου FSU στη Ρεβυθούσα, του πλοίου της Gaslog που χρησιμοποιήθηκε ως πλωτή δεξαμενή  δεν θα ανανεωθεί. Ούτε όμως έχει ληφθεί καμιά απόφαση σχετικά με τη διατήρηση αποθεμάτων ασφαλείας από τους προμηθευτές ενέργειας.

Χρειάζεται όμως τελικά η αποθήκευση αερίου; Και ποιους κινδύνους διατρέχουμε, αν δεν το κάνουμε;

Maria Rita Galli: Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την αποθήκευση τώρα που είναι χαμηλές οι τιμές

Η Maria Rita Galli, Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ, είπε μιλώντας στο πάνελ Energy Αvenues: The Role of Eastern Mediterranean στο Delphi Forum, σημείωσε  ότι “πρέπει να συνεχίσουμε να αποθηκεύουμε γιατί η αποθήκευση δημιουργεί ασφάλεια στο περιβάλλον αβεβαιότητας. Τόνισε, ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την αποθήκευση τώρα που είναι χαμηλές οι τιμές όχι μόνο για την επάρκεια σε αέριο αλλά και για να μειώσουμε τις τιμές. Τόνισε μάλιστα ότι ακόμη κι αν είναι ακριβή η αποθήκευση στο εξωτερικό είναι μια σημαντική ανάγκη και πρέπει να ενεργοποιηθούμε σε αυτή την κατεύθυνση”. Σημείωσε  εμφατικά, ότι αν γίνεται τελικά εξαρτάται από τους παίκτες της αγοράς, τονίζοντας ότι εκείνη αν είχε τη δυνατότητα αυτό θα έκανε.

Νίκος Τσάφος: Είμαστε σε καλύτερη θέση από πέρσι- Πρέπει να καταλάβουμε αν πρέπει να αποθηκεύσουμε

Ο  Σύμβουλος του Πρωθυπουργού σε θέματα ενέργειας κ. Νίκος Τσάφος, συμμετέχοντας στην ίδια συζήτηση και μιλώντας για την ενεργειακή ασφάλεια εν όψει του επόμενου χειμώνα, είπε ότι οι είμαστε σε καλύτερη θέση από πέρσι. “Μειώσαμε κατανάλωση και θα συνεχίσουμε και προσελκύουμε προμηθευτές αερίου από όλο τον κόσμο.

Προτεραιότητα μας είναι να καταλάβουμε αν χρειάζεται να αποθηκεύσουμε αέριο και να βρούμε τη σωστή ποσότητα που πρέπει να αποθηκεύσουμε στους γείτονές μας. Αλλά το πραγματικό μάθημα από πέρσι, σημείωσε,  είναι ότι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε την ενεργειακή ασφάλεια με εθνικούς όρους, αλλά να συνδέεται με τις άλλες αγορές και να αυξάνουμε την ενεργειακή μας ασφάλεια στο πλαίσιο ενός συστήματος που συνεργάζεται. Οι ΑΠΕ μας έσωσαν πέρσι βλέπουμε αύξηση και φέτος θα είμαστε ευέλικτοι και φέτος είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση”, κατέληξε.

Juul Jorgensen Ditte: Οι τιμές φυσικού αερίου εξαρτώνται από παράγοντες έξω από τον έλεγχό μας

Η κ. Juul Jorgensen Ditte  Γενική Διευθύντρια Ενέργειας στην Κομισιόν, τόνισε ότι είμαστε σε καλύτερη θέση από πέρσι με 58% γεμάτες αποθήκες αλλά επεσήμανε επίσης ότι η ενεργειακή κρίση συνεχίζεται και η πορεία των τιμών του φυσικού αερίου του επόμενους μήνες εξαρτάται από παράγοντες έξω από τον έλεγχο μας όπως η ζήτηση από Ασία. Τα μέτρα που πήρε η Ευρώπη είναι εργαλεία που μας προστατεύουν από τη συνεχόμενη κρίση, σημείωσε και αναφέρθηκε  σε μέτρα όπως η μείωση κατανάλωσης, η διαφοροποίηση πηγών lng και η διείσδυση των ΑΠΕ, μέσω των οποίων χρειαζόμαστε λιγότερο φυσικό αέριο από πέρυσι.

Αναφερόμενη στο νέο εργαλείο της Κομισιόν για κοινές αγορές φυσικού αερίου που ήδη έχει ξεκινήσει,  είπε ότι μπορεί να βοηθήσει μεσοπρόθεσμα σε άμβλυνση των τιμών, αλλά ακόμη είναι νωρίς για να δούμε την επίδρασή του.

Κώστας Σιφναίος: Στις αρχές του 2024 θα λειτουργήσει το FSRU Αλεξανδρούπολης

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Gastrade σημείωσε: “Στόχος μας είναι να ξεκινήσει να λειτουργεί το FSRU Αλεξανδρούπολης στις αρχές του 2024 και θα προσφέρει διαφοροποίηση των πηγών και των οδών του φυσικού αερίου. Το έργο προχωράει παρά τα αυξημένα κόστη, ενώ το δεύτερο FSRU της Θράκης θα επεκτείνει τη δυνατότητα μεταφοράς του αερίου μέχρι την Ουκρανία και είναι πολύ σημαντικό να προχωρήσουν οι υποδομές αερίου προς τον Βορρά”.

Όσο για την ανάγκη FSRU σημείωσε, ότι όλα πρέπει να κάνουν ανάλυση κόστους και αγοράς και τελικά η αγορά θα καθορίσει πόσα θα είναι βιώσιμα.