Στενότερες γίνονται οι ενεργειακές σχέσεις Ελλάδας-Αιγύπτου,  καθώς οι δύο χώρες αξιοποιούν τη γεωγραφική τους θέση και τη συγκυρία για να αναδειχθούν σε συνεργαζόμενα ενεργειακά hub με στόχο τη συμβολή τους στην ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη.

Ο ενεργειακός γεωπολιτικός χάρτης αλλάζει, καθώς εδώ και ένα χρόνο η Ευρώπη αποφάσισε να αναμορφώσει τις πηγές εφοδιασμού της, αντικαθιστώντας το 40% της προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς άλλες πηγές. Ο στόχος αυτός για να επιτευχθεί μακροπρόθεσμα απαιτεί νέες υποδομές και νέες διαδρομές για το φυσικό αέριο, οι οποίες σήμερα, σχεδιάζονται και γρήγορα υλοποιούνται.

1

Στη νέα ενεργειακή τάξη πραγμάτων, ο ρόλος της Ανατολικής Μεσογείου είναι καθοριστικός, τόσο λόγω των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που σταδιακά ανακαλύπτονται και μπαίνουν στην παραγωγή, όσο και λόγω των έργων υποδομής για την υποδοχή LNG που προετοιμάζονται.

Ελλάδα και Αίγυπτος προετοιμάζονται επίσης να πρωταγωνιστήσουν στο νέο ενεργειακό χάρτη και αναπτύσσουν όλο και στενότερες ενεργειακές σχέσεις. Μεγάλα έργα υποδομής προετοιμάζονται όπως το υποθαλάσσιο καλώδιο GREGY, του ομίλου Κοπελούζου, αλλά και οι συμφωνίες που πραγματοποιούν οι ελληνικές ενεργειακές εταιρείες, στην Αίγυπτο ενισχύουν τους ενεργειακούς δεσμούς των δύο χωρών.

Το Μνημόνιο Κατανόησης που υπεγράφη στην Αίγυπτο μεταξύ της Κομισιόν του Ισραήλ και της Αιγύπτου τον Ιούνιο, έδωσε το πράσινο φως για να πραγματοποιηθούν ενεργειακές συνεργασίες που θα καθορίσουν τον ενεργειακό χάρτη του μέλλοντος.

ΔΕΣΦΑ: Περισσότερο αιγυπτιακό φυσικό αέριο μέσω Ελλάδας

Τις προοπτικές μακροχρόνιας συνεργασίας στο φυσικό αέριο της Αιγύπτου με την Ελλάδα συζήτησαν στη συνάντηση που είχε με τον Υπουργό Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου Tarek El Molla είχε η επικεφαλής και CEO του ΔΕΣΦΑ  Maria Rita Galli, στο πλαίσιο της συμμετοχής του ΔΕΣΦΑ στο EGYPS – Egypt Petroleum Show 2023.

O Αιγύπτιος υπουργός  το ενδιαφέρον της Αιγύπτου να συνάψει μακροχρόνια συμφωνία συνεργασίας με το ΔΕΣΦΑ, για να μπορεί να εξάγει η χώρα του, φυσικό αέριο μέσω της Ελλάδας στην Ευρώπη. Μια τέτοια συμφωνία, θα φέρει περαιτέρω αξιοποίηση της Ρεβυθούσας, και των νέων FSRU στην Ελλάδα, που σήμερα προετοιμάζονται. Η εγγύτητα της Αιγύπτου με σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, δημιουργεί εξάλλου μια ευκαιρία για την Αίγυπτο να γίνει hub φυσικού αερίου στη Βόρειο Αφρική, αλλά και στην Ελλάδα να αποτελέσει τη γέφυρα μεταξύ του αιγυπτιακού hub και της Ευρώπης.

Helleniq Energy:  Συμφωνία για την προμήθεια αιγυπτιακού αργού πετρελαίου

Συμφωνία για την προμήθεια Αιγυπτιακού αργού πετρελαίου από τα διυλιστήρια της ΕΛΠΕ, υπέγραψαν στο Κάιρο ο Διευθύνων Σύμβουλος της HELLENiQ ENERGY κ. Ανδρέας Σιάμισιης και ο Πρόεδρος της κρατικής εταιρίας πετρελαίου της Αιγύπτου EGPC (Egyptian General Petroleum Corporation) κ. Alaa El Batal, παρουσία του αρμόδιου Υπουργού Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της γειτονικής χώρας, κ. Tarek El Molla.

«Παρά το γεγονός ότι η αναπτυξιακή έμφαση δίνεται στις πιο καθαρές μορφές ενέργειας, η μεγαλύτερη δραστηριότητά μας εξακολουθεί να είναι τα πετρελαιοειδή, ενώ αποτελεί προτεραιότητα η διασφάλιση εναλλακτικών πηγών προμήθειας αργού για την απρόσκοπτη τροφοδοσία της Ελλάδας, ιδιαίτερα σε μια τόσο ευμετάβλητη αγορά», υπογράμμισε ο Διευθύνων Σύμβουλος της HELLENiQ ENERGY κ. Ανδρέας Σιάμισιης, αναφερόμενος στη συμφωνία που επεκτείνει και ενισχύει τη σχέση του ελληνικού Ομίλου με την EGPC.

Energean-Shell: Συνεργασία για τον σταθμό Idku στην Αίγυπτο

Μνημόνιο Κατανόησης για τη συνεργασία στην απανθρακοποίηση του μεγάλου τερματικού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) Idku στην Αίγυπτο, κατά το πρότυπο του σχεδίου που βρίσκεται σε εξέλιξη στον Πρίνο, υπέγραψαν ο ενεργειακός κολοσσός Shell με την Energean, την εταιρεία που διαχειρίζεται τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στον Πρίνο της Καβάλας.

Το Μνημόνιο υπογράφηκε ανάμεσα στις αιγυπτιακές θυγατρικές των δύο ομίλων. Η συνεργασία έχει ως στόχο να συμβάλει στην προσπάθεια απανθρακοποίησης και ενεργειακής μετάβασης της Αιγύπτου, στο πλαίσιο της στρατηγικής της χώρας για την αντιμετώπιση των συνεπειών της Κλιματικής Αλλαγής.

«H Energean θα εισφέρει την εμπειρία της στις λύσεις δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS) σε σχεδόν εξαντλημένα κοιτάσματα υδρογονανθράκων, κατά το πρότυπο της διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη στον Πρίνο», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανάρτηση της εταιρείας. Ο στόχος της Shell αφορά τη δέσμευση CO2 στο τερματικό LNG που λειτουργεί στο Idku της Αιγύπτου και την αποθήκευσή του σε εξαντλημένο ταμιευτήρα της παραχώρησης του Abu Qir, που λειτουργεί η Energean στον Κόλπο της Αλεξάνδρειας.

Η ασφάλεια του εφοδιασμού στην Ευρώπη και ο ρόλος της Ανατολικής Μεσογείου

Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) για τη στρατηγική συνεργασία Ελλάδας-Αιγύπτου στον τομέα του φυσικού αερίου έχει υπογραφεί από το Νοέμβριο του 2021 στο Κάιρο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, και τον ομόλογό του Tarek El Molla

Η συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών προβλέπει την επέκταση της διμερούς συνεργασίας στην ενέργεια στους εξής τρεις τομείς:

• Την εμπορία LNG.
• Την εξερεύνηση και παραγωγή φυσικού αερίου.
• Την προοπτική διασύνδεσης των συστημάτων φυσικού αερίου των δύο χωρών, με την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού.

Ακολούθησε τον Ιούνιο του 2022 το μνημόνιο κατανόησης που υπεγράφη στην Αίγυπτο μεταξύ των τριών μερών Αιγύπτου, Ισραήλ και Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία με στόχο τη σταθερή προμήθεια φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Σύμφωνα με το MoU κάθε φορτίο φυσικού αερίου από την Αίγυπτο και το Ισραήλ προς την ΕΕ θα μπορεί να κατευθύνεται με τη χρήση των υποδομών LNG της Αιγύπτου.

Τα φορτία φυσικού αερίου προς την ΕΕ θα μπορούν να προέρχονται είτε από την Αίγυπτο, είτε από το Ισραήλ είτε από άλλη πηγή της Ανατολικής Μεσογείου περιλαμβανομένων και κρατών μελών της ΕΕ στην περιοχή.

Τα μέρη που υπογράφουν το MoU θα εξετάσουν τη δυνατότητα να δουλέψουν και να συνεργαστούν από κοινού προκειμένου να επιταχυνθεί η εξαγωγή φυσικού αερίου προς την Ε.Ε. Αυτή η συνεργασία θα επικεντρωθεί στους ακόλουθους τομείς:

α) Διαμόρφωση σχεδίου για την αποτελεσματική αξιοποίηση των υποδομών προκειμένου να επιταχυνθεί η εξαγωγή και η αποστολή φυσικού αερίου στην ΕΕ.

β) Ανάπτυξη οδικού χάρτη για την επίτευξη των απαραίτητων κυβερνητικών και ρυθμιστικών εγκρίσεων για την προώθηση των στόχων του MoU

γ) Προσπάθεια να ενθαρρύνει η ΕΕ τις ευρωπαϊκές εταιρείες να επενδύσουν στην εξερεύνηση και παραγωγή φυσικού αερίου στο Ισραήλ και την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής σε ανταγωνιστικούς διαγωνισμούς για άδειες εξερεύνησης, λαμβάνοντας υπόψη τις κλιματικές πολιτικές της ΕΕ και τη στρατηγική REPowerEU.

δ) Διερεύνηση δυνατοτήτων εφαρμογής δέσμευσης άνθρακα και δέσμευσης άνθρακα και βοήθεια στη δημιουργία ενός σχεδίου μείωσης των εκπομπών φυσικού αερίου σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα βέλτιστων πρακτικών της βιομηχανίας.

Νέες πηγές εφοδιασμού

Η ενεργειακή ασφάλεια εφοδιασμού στην Ευρώπη έγινε προτεραιότητα από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία ένα χρόνο πριν και ετέθη ο στόχος απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Πριν από την άνοιξη του 2022, περίπου το 40% όλων των εισαγωγών φυσικού αερίου προέρχονταν από τη Ρωσία, ακολουθούμενη από τη Νορβηγία (16%), την Αλγερία, το Κατάρ και άλλες χώρες.

Μέχρι το τέλος του 2022, η ΕΕ είχε μειώσει σημαντικά την κατανάλωση φυσικού αερίου και είχε αναδιαρθρώσει πλήρως τα μερίδια του εμπορίου με διαφορετικούς προμηθευτές.

Η Νορβηγία αύξησε τις εξαγωγές προς την ΕΕ, καθιστώντας την τον μεγαλύτερο ενιαίο προμηθευτή, ενώ οι παραδόσεις αγωγών από τη Ρωσία μειώθηκαν περίπου στο ένα τέταρτο του προηγούμενου έτους. Το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (LNG) ξεπέρασε τους αγωγούς και έγινε η νέα κύρια πηγή φυσικού αερίου, με τις παραδόσεις από τις ΗΠΑ να έχουν υπερδιπλασιασθεί, καθώς και μεγαλύτερους όγκους από το Κατάρ, μεταξύ άλλων εξαγωγέων.

Στο παραπάνω πλαίσιο, τα νέα έργα υποδομής που αναπτύσσονται στην Ελλάδα, τα FSRU σε Αλεξανδρούπολη, Κόρινθο και Θεσσαλονίκη αλλά και οι νέοι αγωγοί, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση, ώστε η Ελλάδα να γίνει χώρος υποδοχής LNG, από τη Μεσόγειο συμβάλλοντας στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.