Απαλλάσσονται οι περισσότερες εισαγωγικές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις από τις υποχρεώσεις αναφορών για την εφαρμογή του φόρου άνθρακα (CBAM), σύμφωνα με απόφαση του χθεσινού Ecofin, στο πλαίσιο της προσπάθειας της Κομισιόν για ελάφρυνση  του γραφειοκρατικού φορτίου για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.
Το χθεσινό Ecofin  στο πρώτο μέρος της ατζέντας απλούστευσης των κανόνων της ΕΕ, ανακοίνωσε μια σημαντική απλοποίηση του Μηχανισμού Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM) που περιορίζει τις υποχρεώσεις για περίπου 182.000 ή το 90% των εισαγωγέων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Καθώς από το σύνολο των 200.000 ευρωπαϊκών επιχειρήσεων οι 18.000 είναι υπεύθυνες για περισσότερο από το 95% των εκπομπών στα προϊόντα, κρίθηκε σκόπιμο, η επιβολή του «φόρου άνθρακα» να αφορά σε προϊόντα εκτός ΕΕ από επιλεγμένους κλάδους της βαριάς βιομηχανίας που διασχίζουν τα σύνορα των 27 κρατών μελών, και περιορίζεται η εφαρμογή του μόνο στους μεγαλύτερους εισαγωγείς.

Αυτή τη χρονική στιγμή, ο Κανονισμός που προβλέπει την επιβολή Φόρου άνθρακα 2023/956 βρίσκεται σε ισχύ, διανύοντας τη Μεταβατική Περίοδο (10/2023 – 12/2025) κατά την οποία οι υπόχρεες εταιρείες οφείλουν να αναφέρουν πληροφορίες σχετικά με τις εισαγωγές προϊόντων που εμπίπτουν στις επιλέξιμες κατηγορίες, χωρίς ωστόσο να λαμβάνουν χώρα ακόμη οικονομικές κυρώσεις.

1

Από τι απαλλάχθηκε η πλειοψηφία των εισαγωγέων

Οι πληροφορίες που οφείλουν να δημοσιοποιούν οι εισαγωγείς των αγαθών από Τρίτες Χώρες μέσω των υποβληθέντων τριμηναιών αναφορών CBAM περιλαμβάνουν:

  • CN codes των εισαγόμενων αγαθών
  • Ποσότητα εισαγόμενων αγαθών ανά είδος
  • Άμεσες και έμμεσες ενσωματωμένες εκπομπές Αερίων του Θερμοκηπίου από τη διαδικασία παραγωγής των αγαθών
  • Φόρος άνθρακα που υποβλήθηκε στην Τρίτη Χώρα (αν εφαρμόζεται)

Κατά την Οριστική Περίοδο (01/2026 και έπειτα), μόνο οι εγγεγραμμένοι στο CBAM θα μπορούν να εισάγουν αγαθά που εμπίπτουν στις επιλέξιμες κατηγορίες προϊόντων, καθώς τα τελωνεία των κρατών μελών της Ε.Ε. θα επιβλέπουν την εισαγωγή και κυκλοφορία των συγκεκριμένων αγαθών εντός των κοινοτικών συνόρων. Επομένως, οι υπόχρεες εταιρείες θα δύνανται να δηλωθούν ως εγγεγραμμένοι διασαφιστές από την 01/01/2025 για να τους δοθεί η δυνατότητα εισαγωγής των αγαθών από Τρίτες Χώρες, με τη σχετική προϋπόθεση να γίνεται υποχρεωτική από 01/01/2026.

Επιπλέον, από 01/01/2026 οι υπόχρεες Εταιρείες οφείλουν να εξασφαλίσουν κατάλληλη ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπών (πιστοποιητικά CBAM), η οποία θα αντιστοιχεί στη συνολική ποσότητα ενσωματωμένων εκπομπών GHG των εισαγόμενων αγαθών. Τα πιστοποιητικά CBAM πωλούνται από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. σε κοινή κεντρική πλατφόρμα που διαχειρίζεται η Επιτροπή και παραδίδονται από τις υπόχρεες εταιρείες ετησίως  αρχής γενομένης από το 2027. Σε περίπτωση που το σύνολο των δικαιωμάτων εκπομπών δεν ισούται με τις αντίστοιχες ενσωματωμένες εκπομπές των εισαγόμενων αγαθών, τότε θα επιβάλλονται σχετικά πρόστιμα και κυρώσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, οι ετήσιες αναφορές CBAM που θα υποβάλλονται έως και την 31/05 του επόμενου οικονομικού έτους θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

  • Άμεσες και έμμεσες ενσωματωμένες εκπομπές Αερίων του Θερμοκηπίου που περιλαμβάνονται στα εισαγόμενα αγαθά, καθώς και ο τρόπος υπολογισμού των συντελεστών εκπομπών (tn CO2 eq./ tonne προϊόντος).
  • Επαλήθευση των πραγματικών συντελεστών εκπομπών για τις ενσωματωμένες εκπομπές GHG.
  • Απόκτηση απαραίτητου αριθμού δικαιωμάτων εκπομπών μέσω πιστοποιητικών CBAM για την αντιστάθμιση των συνολικών ενσωματωμένων εκπομπών που σχετίζονται με τις εισαγόμενες ποσότητες προϊόντων για το προηγούμενο οικονομικό έτος. Η τιμή των πιστοποιητικών θα υπολογίζεται ανάλογα με τη μέση εβδομαδιαία τιμή δημοπρασίας των δικαιωμάτων του EU ETS, εκφρασμένη σε ευρώ ανά τόνο εκπεμπόμενων ισοδυνάμων τόνων διοξειδίου του άνθρακα (CO2).

Αναβολή για δύο χρόνια για τη CSRD

Επίσης, το χθεσινό ECOFIN αποφάσισε να αναβάλει για δύο χρόνια την εφαρμογή της Οδηγίας για την Αναφορά Εταιρικής Βιωσιμότητας (CSRD) για εταιρείες που δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει την υποβολή εκθέσεων και καθυστέρηση 1 έτους για τη μεταφορά και εφαρμογή της Οδηγίας Δέουσας Επιμέλειας για την Εταιρική Αειφορία (CSDDD).
Με τις κινήσεις αυτές απελευθερώνεται το 80% των εταιρειών, που επί του παρόντος υπόκεινται στο πεδίο εφαρμογής της CSRD, από πολύ επαχθείς απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων και οι αναφορές γίνονται πιο αναλογικές, περιορίζοντας την υποχρεωτική αναφορά μόνο σε πολύ μεγάλες εταιρείες.

Ειδικότερα, πλέον:

– Το 80% των εταιρειών, δηλαδή όσες έχουν κάτω από 1000 εργαζόμενους, δεν θα υπόκεινται πλέον στο CSRD, περιορίζοντας τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων σε μεγάλες επιχειρήσεις με περισσότερους από 1000 εργαζομένους.
– Οι υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων για εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της CSRD δεν θα ισχύουν για μικρότερες εταιρείες στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.
– Οι προθεσμίες υποβολής εκθέσεων του CSRD θα αναβληθούν κατά δύο χρόνια (μέχρι το 2028) για τις εταιρείες που αρχικά έπρεπε να υποβάλουν έκθεση το 2026 ή το 2027.
– Η υποβολή εκθέσεων ταξινόμησης της ΕΕ θα είναι υποχρεωτική για τις μεγαλύτερες εταιρείες, αλλά εθελοντική για άλλες.
– Θα απλουστευθούν τα κριτήρια «Do No Significant Harm» (DNSH) για την πρόληψη της ρύπανσης.