Το μπαζούκα δεν είναι το πιο ακριβές όπλο. Ιδιαίτερα όταν δεν το χειρίζονται επαγγελματίες, γίνεται ακόμα πιο απρόβλεπτο. Ένα χρόνο πριν, ο Mario Draghi, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επιδείκνυε το μεγάλο του μπαζούκα, σαν δέσμευση να αγοράσει περισσότερο από 1 τρισεκατομμύρια ευρώ ($1,1 τρις) σε ομόλογα. Από τότε, η αδύναμη, αντιπληθωριστική οικονομία της Ευρωζώνης δεν έχει ανταποκριθεί στην επίθεση αναγκάζοντας τον “Super Mario” να φορτώσει το όπλο του ξανά και ξανά.
O Draghi προβάλλει ακόμα περισσότερη δύναμη πυρός. Η Ε.Κ.Τ. έκοψε το βασικό κατώτατο επιτόκιο στο 0%, έσπρωξε ακόμα ένα βασικό επιτόκιο χαμηλότερα του μηδενός και ανέβασε τις μηνιαίες της αγορές ομολόγων στα 80 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 60 που ήταν στο παρελθόν. Ακόμα, θα προωθήσει ένα ειδικό πρόγραμμα δανειοδότησης τραπεζών, όπου θα δίνει τη δυνατότητα φθηνής χρηματοδότησης με την προυπόθεση της αύξησης του δανεισμού σε εταιρείες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρηματοδότηση θα έρχεται με αρνητικό επιτόκιο, που σημαίνει πως η Ε.Κ.Τ. θα πληρώνει τις τράπεζες για να δανείζουν.
“ Δείξαμε ότι δεν μας λείπουν τα πυρομαχικά ” είπε ο Draghi.
Πηγαίνοντας στην συνεδρίαση, οι αγορές δεν προσδοκούσαν τόσο επιθετικές κινήσεις από τη μεριά του Draghi. Αφού ανακοινώθηκαν οι μειώσεις των επιτοκίων και τα μέτρα τόνωσης, η αξία του ευρώ μειώθηκε απότομα, όπως έκανε και σε προγενέστερες περιπτώσεις που ο επικεφαλής της Ε.Κ.Τ. βγήκε με όλα τα όπλα προτεταμένα.
Ένα ασθενέστερο ευρώ θα βοηθούσε την περιοχή να εξέλθει απ’ την στασιμότητα, προωθώντας τις εξαγωγές και τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό σε μια εποχή που ο κίνδυνος αποπληθωρισμού αποτελεί ένα από τα πιο επείγοντα προβλήματα της ευρωζώνης. Παρά τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε, η Ε.Κ.Τ. παράλληλα μείωσε τις προβλέψεις της για οικονομική ανάπτυξη (σε 1.4% για φέτος, από 1.5% που ήταν τρεις μήνες πριν) και πληθωρισμό ( σε μόλις 0.1% για φέτος, από 1%).
Καθώς ο Draghi εξηγούσε τις νέες τακτικές της Ε.Κ.Τ. σε δημοσιογράφους, το ευρώ παρασύρθηκε χαμηλότερα του δολαρίου. Όλα πήγαιναν σύμφωνα με το σχέδιο.
Αργότερα όμως, κατά την συνέντευξη Τύπου, ανακοίνωσε “Δεν αναμένουμε ότι θα είναι απαραίτητο να μειώσουμε τα επιτόκια περισσότερο” . Και ακόμα και αν οι περιστάσεις δικαιολογούν περαιτέρω μειώσεις, πρόσθεσε, ”αυτό σημαίνει πως μπορούμε να φθάσουμε όσο χαμηλά θέλουμε χωρίς αυτό να έχει συνέπειες για το τραπεζικό σύστημα; Η απάντηση είναι όχι.”
Κατά μία έννοια, ο Draghi αποκάλυψε πως το οπλοστάσιο του δεν είναι ατέλειωτο. (Αυτές οι σφαίρες κοστίζουν ακριβά.)
Μέσα σε μια ώρα το ευρώ ανέκτησε όλο το χαμένο έδαφος.
Και ύστερα ανέβηκε ακόμα περισσότερο.
Η συναλλαγή ευρώ-δολαρίου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες, βαθύτερες αγορές παγκοσμίως, με περίπου $1,3 τρισεκατομμύρια να αλλάζουν χέρια καθημερινά. Αχανείς περιουσίες μπορούν να αποκτηθούν με ελάχιστες κινήσεις-απλούστατα κάτι τέτοιο δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.
Αλλά τόσο πυρετώδης είναι η ατμόσφαιρα στην ευρωζώνη. Οι αγορές υποδέχονται πανηγυρικά τα μέτρα τόνωσης, αλλά τρελαίνονται μόλις εμφανιστούν ενδείξεις ότι δεν είναι απεριόριστα. Και παρά τις κινήσεις της Ε.Κ.Τ. να παρουσιάζει αυξανόμενα επιθετικές τακτικές, παραδέχεται ότι δεν επαρκούν για να τονώσουν την ανάπτυξη ή να επαναφέρουν τον πληθωρισμό στον στόχο του. Τα χαμηλά επιτόκια επηρεάζουν αρνητικά τον ισολογισμό των μεγάλων τραπεζών, ακόμα και αν η Ε.Κ.Τ. τους προσφέρει δωρεάν χρήμα.
Δεν μπορείς να πυροβολείς επανειλημμένα χωρίς να προσδοκείς παράπλευρες απώλειες.