Ρεκόρ κατανάλωσης σημειώθηκε για το φυσικό αέριο  το 2019, στην Ελλάδα φθάνοντας τα 57,4 εκ. MWh ενώ περισσότερο από το μισό  (31 εκ. MWh) προήλθε από αεριοποίηση LNG στον Τερματικό Σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΣΦΑ,  το 47,6% του φυσικού αερίου προήλθε από εισαγωγές φορτίων LNG. Τα φορτία αυτά τη χρονιά που πέρασε, κατέρριψαν, επίσης, κάθε ρεκόρ, καθώς αυξήθηκαν κατά 190% σε σύγκριση με το 2018. Τα δεξαμενόπλοια που εκφόρτωσαν στις δεξαμενές της Ρεβυθούσας, υπερδιπλασιάστηκαν και  ανήλθαν στα 50 από 24 το 2018 και, μόλις 14 το 2014.

Αξίζει, δε, να σημειωθεί πως οι δυνατότητες αεριοποίησης του Σταθμού αυξήθηκαν σημαντικά, κατά 73%, χάρη και στα μεγάλα έργα αναβάθμισης του Τερματικού Σταθμού της Ρεβυθούσας, με μεγαλύτερο εκείνο της κατασκευής της 3ης δεξαμενής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, οι ποσότητες αεριοποίησης για το 2019 πενταπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2014.

Η συνολική εγχώρια κατανάλωση φυσικού αερίου (MWh) αυξήθηκε κατά 81% σε σχέση με το 2014 και κατά 9,4% συγκριτικά με το 2018, γεγονός που αναδεικνύει τη διείσδυση του φυσικού αερίου στην ελληνική αγορά, καθώς και την αύξηση του μεριδίου του φυσικού αερίου στο εγχώριο ενεργειακό μείγμα, αντικαθιστώντας σταδιακά το λιγνίτη, μιας και το συγκεκριμένο καύσιμο είναι σημαντικά φθηνότερο από το πετρέλαιο και φιλικότερο προς το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, τα μεγάλα έργα υποδομής, που ανέπτυξε την τελευταία εξαετία ο ΔΕΣΦΑ, συνέβαλαν στην ταχύτερη έλευση του φυσικού αερίου στους καταναλωτές.

Οι μεγαλύτεροι καταναλωτές

Στην Ελλάδα, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένων των στόχων που έχουν ήδη τεθεί για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και το σχέδιο σταδιακής εξάλειψης του λιγνίτη. Περισσότερο από το 50% της ετήσιας ζήτησης φυσικού αερίου καταναλώνεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η μετάβαση από το λιγνίτη στο αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να εξοικονομήσει τεράστιες ποσότητες εκπομπών CO2, λαμβάνοντας υπόψη ότι εξοικονομούμε περίπου 2/3 των εκπομπών CO2 κατά τη χρήση φυσικού αερίου. Η κατανάλωση φυσικού αερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 13% το 2019 σε σύγκριση με το 2018. Κάνοντας μια υπόθεση ότι αυτή η αύξηση του 13% οφείλεται αποκλειστικά από τη μετάβαση από τον άνθρακα στο φυσικό αέριο στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, τότε έχουμε περίπου 1,8 εκατομμύρια τόνους λιγότερες εκπομπές CO2.

Οι ηλεκτροπαραγωγοί κατανάλωσαν τις μεγαλύτερες ποσότητες, καλύπτοντας το 65% της ζήτησης κι ακολούθησαν οι οικιακοί καταναλωτές κι οι επιχειρήσεις μέσα από τα δίκτυα διανομής, καταναλώνοντας το 20%, ενώ το 15% ζητήθηκε από τις εγχώριες βιομηχανίες.

Το LNG, λόγω και των χαμηλότερων τιμών σε σχέση με το αέριο των αγωγών, κυριάρχησε στην εγχώρια κατανάλωση. Αξίζει να αναφερθεί, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, ότι τα δεξαμενόπλοια, που εκφόρτωσαν στη Ρεβυθούσα, μετέφεραν φορτία από 10 διαφορετικές χώρες παραγωγούς LNG. Η Αλγερία διατηρεί κυριαρχική θέση στις ποσότητες LNG που εισήχθησαν στη χώρα με ποσοστό 20%, με τη Νορβηγία και το Κατάρ να ακολουθούν με 19% και 18%, αντίστοιχα. Σημαντική θέση κατέχουν, επίσης, η Νιγηρία (16%), η Αίγυπτος (9%), οι ΗΠΑ (8%) και ακολουθούν οι Αγκόλα, Γαλλία και Ολλανδία (από 3%) και το Τρινιντάντ (1%).

Ο Τερματικός Σταθμός LNG του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα παρέχει τη δυνατότητα πολλαπλασιασμού των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά και φυσικά την ασφάλεια και επάρκεια εφοδιασμού της χώρας.

Η βιομηχανία του φυσικού αερίου έχει αποδειχθεί ανθεκτική συνιστώσα στην παροχή ενέργειας και είναι θεμελιώδης για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για την απαλλαγή από τον άνθρακα, σύμφωνα με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ. Το φυσικό αέριο είναι το μόνο καύσιμο-γέφυρα για μια βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση. Η τοπική αγορά αναπτύσσεται έντονα, παρέχοντας συγκεκριμένα περιβαλλοντικά οφέλη, εξετάζοντας τη χρήση φυσικού αερίου σε νέους τομείς της αγοράς, όπως ο τομέας των μεταφορών, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ατμοσφαιρικών ρύπων.

Ένα  παράδειγμα τέτοιων πλεονεκτημάτων είναι η χρήση φυσικού αερίου στον ναυτιλιακό τομέα. Το ναυτιλιακό LNG μειώνει έως και 20% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), σε σύγκριση με τα καύσιμα που έχουν ως βάση το πετρέλαιο, κατά τη διάρκεια του κύκλου Well-to-Wake και βελτιώνει την ποιότητα του αέρα σε αστικές περιοχές και λιμάνια. Οι εκπομπές οξειδίων του θείου (SOx) και αιωρούμενων σωματιδίων (PM) ουσιαστικά εξαλείφονται, ενώ τα οξείδια του αζώτου (ΝΟx)μειώνονται έως και 90% σε σύγκριση με το βαρύ μαζούτ.

Σε ορίζοντα δεκαετίας, η τροφοδοσία πλοίων με LNG (LNG bunkering) θα μπορούσε να οδηγήσει στη μείωση περίπου 250 ktons CO2, σε σύγκριση με το ναυτιλιακό πετρέλαιο, υποθέτοντας ότι για το έτος 2030 απαιτείται ζήτηση 650 Mcm.

Τα σημεία εισόδου

Η Ελλάδα έχει τρία σημεία εισόδου για το φυσικό αέριο: ένα στα ελληνοτουρκικά σύνορα στους Κήπους, ένα στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα κοντά στο Σιδηρόκαστρο και ένα στον τερματικό σταθμό LNG της Ρεβυθούσας (σημείο εισόδου Αγ. Τριάδα).

Το 2019, το 53% του φυσικού αερίου εισήχθη μέσω των δύο κύριων σημείων εισόδου του ΕΣΦΑ από τη Βουλγαρία (2,2 δις. κ.μ) και από την Τουρκία (0,7 δις. κ.μ), ενώ το 47% εισήχθη μέσω του τερματικού σταθμού LNG της Ρεβυθούσας. Οι υποδομές του ΔΕΣΦΑ συνέβαλαν ουσιαστικά στη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας του φυσικού αερίου και στην ασφάλεια εφοδιασμού. Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και του καθεστώτος πρόσβασης τρίτων (TPA), βάσει του οποίου λειτουργεί ο ΔΕΣΦΑ, ενισχύει τον ανταγωνισμό τιμών. Η πρόσβαση τρίτων (TPA) διέπεται από τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εθνικής νομοθεσίας και σημαίνει ανοιχτή πρόσβαση σε οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο μέρος, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Διαχείρισης του ΕΣΦΑ.

Για πρώτη φορά, με μοναδική εξαίρεση την κρίση στην Ουκρανία το 2009, παρατηρείται συνεχής και συστηματική αύξηση των ποσοτήτων φυσικού αερίου που εξάγονται στη Βουλγαρία, το οποίο καθιστά και έμπρακτα την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή. Η αναβάθμιση του ΕΣΦΑ (κατασκευή 3ης δεξαμενής LNG, αύξηση δυναμικότητας αντίστροφης ροής στο Σιδηρόκαστρο και της δυναμικότητας αεριοποίησης στη Ρεβυθούσα, αναβάθμιση του προβλήτα) μαζί με τις χαμηλές τιμές του LNG, έδωσαν ώθηση στο διεθνές εμπόριο, καθώς το 2019 ποσότητες 7,7 εκ. MWh εξήχθησαν από το σημείο εξόδου του Σιδηροκάστρου προς Βουλγαρία, σε αντίθεση με το 2018 που η συνολική ποσότητα ανήλθε στα 0.087 εκ. MWh.