Σε κοινή δήλωση προχώρησαν οι υπουργοί ενέργειας των 9 μεσογειακών κρατών που είναι και μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προώθηση ενός βιώσιμου, ασφαλούς και ανθεκτικού μέλλοντος για την περιοχή της Μεσογείου.

Συγκεκριμένα στην δήλωση της αναφέρουν πως:

1

«Εμείς, τα μεσογειακά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κροατία, η Κύπρος, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Ισπανία, συναντηθήκαμε στο πλαίσιο της δεύτερης Υπουργικής Συνόδου MED9 για την Ενέργεια που πραγματοποιήθηκε στη Λάρνακα της Κύπρου, στις 23 Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή μας να υποστηρίξουμε την προώθηση ενός βιώσιμου, ασφαλούς και ανθεκτικού μέλλοντος για την περιοχή της Μεσογείου. Η συγκεκριμένη δράση συνάδει με τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά στην κλιματική ουδετερότητα. Λαμβάνοντας υπόψη το ξεχωριστό δυναμικό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τις κλιματικές προκλήσεις που χαρακτηρίζουν την περιοχή μας, διακηρύσσουμε την πρόθεσή μας να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας με σκοπό να τεθούν τα θεμέλια για την παροχή ασφαλούς και οικονομικά προσιτής καθαρής ενέργειας στην περιοχή.

Οι Υπουργοί αναγνωρίζουν:

•             Τη σημασία της δημιουργίας ενός πλαισίου συνεργασίας και της ανάληψης κοινών δράσεων για την υλοποίηση ενός ανθεκτικού ενεργειακού οικοσυστήματος στην περιοχή.

•             Την ανάγκη πρόσβασης όλων των χωρών MED9 σε οικονομικά προσιτή, καθαρή και βιώσιμη ενέργεια.

•             Το γεγονός ότι η υλοποίηση των διασυνοριακών έργων, τα οποία απαιτούνται για τον κόμβο πράσινης ενέργειας που οραματιζόμαστε, θα προωθήσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.

•             Την προβλεπόμενη οικονομική ευημερία που συνδέεται με την ανάπτυξη του κόμβου πράσινης ενέργειας, ο οποίος αναμένεται να συμβάλει στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης και στη μεταφορά γνώσης, ενισχύοντας έτσι τη βιομηχανική μας ανταγωνιστικότητα.

Οι Υπουργοί ανασκόπησαν τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2024, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Εργασίας του 2024, συμπεριλαμβανομένων:

•             Της σύστασης της Καθοδηγητικής Επιτροπής MED9 για την Ενέργεια, η οποία περιλαμβάνει υψηλόβαθμους εκπροσώπους από όλες τις χώρες μέλη. Η Καθοδηγητική Επιτροπή λειτουργεί ως η επίσημη πλατφόρμα σχεδιασμού και υποστήριξης των δραστηριοτήτων της πρωτοβουλίας MED9 που σχετίζονται με την ενέργεια και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην επιτυχή κατάληξή τους.

•             Των προσπαθειών της Καθοδηγητικής Επιτροπής για την Ενέργεια να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκπόνηση εμπεριστατωμένων μελετών, οι οποίες θα εξετάσουν τον καλύτερο τρόπο εκπλήρωσης του φιλόδοξου οράματος για μετατροπή της περιοχής της Μεσογείου σε διάδρομο για το εμπόριο πράσινης ενέργειας μεταξύ χωρών της ΕΕ και τρίτων χωρών.

•             Των προσπαθειών της Καθοδηγητικής Επιτροπής για την Ενέργεια να αποκτήσει πρόσβαση σε υφιστάμενες μελέτες που εξετάζουν την ανταλλαγή (ενέργειας) στην περιοχή και είχαν ανατεθεί από τη Γενική Διεύθυνση Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση (DG-NEAR) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Στη βάση των πιο πάνω, έχουμε αποφασίσει να προβούμε στα ακόλουθα βήματα:

•             Να τονίσουμε εκ νέου το φιλόδοξο όραμά μας για τη μετατροπή της περιοχής της Μεσογείου σε κόμβο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και διάδρομο ανάπτυξης πράσινης ενέργειας. Η υλοποίηση αυτού του οράματος, η οποία απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από τα μέλη της MED9, θα αποφέρει σημαντικά οφέλη για την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων της οικονομικής ανάπτυξης, της δημιουργίας ευκαιριών απασχόλησης, της περαιτέρω ενσωμάτωσης κρατών μελών της ΕΕ στην εσωτερική αγορά και της ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας της Ένωσης και της περιοχής. Επιπλέον, οι δράσεις αυτές μπορούν να βοηθήσουν ορισμένα από τα μέλη της MED9 να επιτύχουν τους εθνικούς τους στόχους για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, οι οποίοι έχουν τεθεί από την ΕΕ, καθώς και να συμβάλουν στην επαναβιομηχανοποίησή τους μέσω των ανταγωνιστικών τιμών των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

•             Να εξετάσουμε τη δημιουργία συνεργιών μεταξύ των εθνικών διαδικασιών αδειοδότησης για έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Αυτό θα διευκολύνει την ανάπτυξη δυνητικών διασυνοριακών έργων, ελαχιστοποιώντας, παράλληλα, τον διοικητικό φόρτο για τους επενδυτές. Την ίδια στιγμή, οι δράσεις αυτές θα συμβάλουν στην προστασία και διατήρηση των μοναδικών οικοσυστημάτων, ειδών και φυσικής κληρονομιάς της περιοχής.

•             Αναγνωρίζουμε τον πλούτο των γνώσεων και πληροφοριών που παράγονται μέσω διαφόρων αναλύσεων και μελετών, οι οποίες σχετίζονται με την ανάπτυξη ενός μεσογειακού κόμβου πράσινης ενέργειας που θα διασυνδέει χώρες της ΕΕ και τρίτες χώρες. Επαινούμε τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συμπεριλαμβανομένης της DG NEAR, για την προώθηση αυτού του σημαντικού στόχου και προσβλέπουμε στην περαιτέρω εξέταση των υφιστάμενων εκθέσεων και πορισμάτων που σχετίζονται με την εν λόγω πρωτοβουλία.

•             Για την προώθηση της υλοποίησης αυτού του κοινού οράματος, προτείνουμε την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης και προσαρμοσμένης αξιολόγησης (των υφιστάμενων αναλύσεων και μελετών), εστιάζοντας στις συγκεκριμένες ευκαιρίες και στις προκλήσεις που συνδέονται με τη δημιουργία ενός μεσογειακού κόμβου πράσινης ενέργειας. Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί στενά μαζί μας για τη διενέργεια αυτής της αξιολόγησης, με την επιφύλαξη της διαθεσιμότητας πόρων.

•             Μετά την προαναφερθείσα αξιολόγηση, θα εξετάσουμε τη διεξαγωγή μιας νέας, επικαιροποιημένης και εμπεριστατωμένης μελέτης, προσαρμοσμένης στις απαιτήσεις της περιοχής και του ενεργειακού της οράματος, η οποία ενδεχομένως να χρηματοδοτηθεί από κράτη μέλη σε εθελοντική βάση. Ως εκ τούτου, ζητούμε την υποστήριξη και την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενδεχόμενη διεξαγωγή της νέας μελέτης, η οποία αναμένεται να κτίσει πάνω στα πορίσματα των υφιστάμενων εκθέσεων. Η μελέτη αυτή θα παρέχει μια ισχυρή βάση για τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων και για συγκεκριμένη δράση με στόχο την επίτευξη του κοινού μας οράματος για ένα βιώσιμο και ασφαλές ενεργειακό μέλλον στην περιοχή της Μεσογείου.

•             Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει αποτελεσματική επικοινωνία και στενή σχέση μεταξύ της ενεργειακής πρωτοβουλίας της MED9 και της Επιτροπής.

•             Συμφωνήσαμε για την πραγματοποίηση ετήσιας συνάντησης της Καθοδηγητικής Επιτροπής για την Ενέργεια, η οποία θα εστιάζει στον σχεδιασμό της μελλοντικής πορείας των δραστηριοτήτων των MED9».