Τα πρόσφατα στοιχεία για την πορεία της φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ για το 1ο τρίμηνο της χρονιάς, έρχονται να διαψεύσουν με τον χειρότερο τρόπο ακόμα και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις για τον εκτροχιασμό της δαπάνης και τις δυσθεώρητες επιβαρύνσεις τις οποίες θα κληθεί να επωμιστεί η φαρμακευτική βιομηχανία.

Σύμφωνα με τα ως τώρα διαθέσιμα στοιχεία, φαίνεται ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018 η υπέρβαση του προϋπολογισμού της φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ ανέρχεται σε 150 εκατ. €, με κίνδυνο η ετήσια πρόβλεψη για το ύψος της υπέρβασης να προσεγγίσει τα 600 εκατ. €, έναντι 478 εκατ. € υπέρβασης το 2017. Βιώνουμε λοιπόν μια επιπλέον αύξηση του Clawback κατά 26% αντί μείωσης κατά 30% σύμφωνα με τις αρχικές μνημονιακές δεσμεύσεις της Πολιτείας. Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τα 450 – 480 εκατ. €, στα οποία αναμένεται να ανέλθει το ύψος των υποχρεωτικών εκπτώσεων που η βιομηχανία θα κληθεί να καταβάλει το 2018, έναντι 430 εκατ. € το 2017. Συνεπώς, φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι η βιομηχανία θα συνεισφέρει στη λειτουργία του συστήματος φαρμακευτικής περίθαλψης του ΕΟΠΥΥ με περισσότερο από 1 δισ. € το 2018, έναντι κρατικής συμβολής 1,945 δισ. €, δηλαδή με περισσότερο από το 50% της κρατικής δαπάνης.

Αναλύοντας τους αριθμούς διαχρονικά, αυτό που προκύπτει είναι ότι υπάρχει ξεκάθαρη απόκλιση μεταξύ των πραγματικών υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού και του διαθέσιμου προϋπολογισμού. Αυτή η απόκλιση μάλιστα ολοένα και μεγαλώνει, με αποτέλεσμα να απειλείται ξεκάθαρα η δημοσιονομική σταθερότητα και η βιωσιμότητα της φαρμακευτικής βιομηχανίας στη χώρα. Σε κανένα σύστημα δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης στην Ευρώπη,  η βιομηχανία δε συνεισφέρει με τόσο υψηλό ποσό, που ξεπερνά το ήμισυ του δημοσίου προϋπολογισμού. Πρόκειται δηλαδή για έναν έμμεσο εσωτερικό δανεισμό της Πολιτείας από τη φαρμακοβιομηχανία.

Χρειάζεται συνεπώς επειγόντως ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής, το οποίο θα περιλαμβάνει αναδιαμόρφωση του ύψους του προϋπολογισμού σε ρεαλιστικά επίπεδα, έτσι ώστε να δοθεί ο κατάλληλος χρόνος για την ωρίμανση των αναγκαίων αλλά μη υλοποιούμενων δομικών μεταρρυθμίσεων. Μόνο μέσα από την ορθολογική συνταγογράφηση και την αξιολόγηση, θα επέλθει μακροοικονομική ισορροπία του συστήματος και θα εξασφαλιστεί η πρόσβαση των ασθενών στην κατάλληλη καινοτόμο θεραπεία.

Το PhRMA Innovation Forum καλεί την Πολιτεία σε μια από κοινού συμφωνία – δέσμευση, για την εκ μέρους της Πολιτείας αύξηση, άμεσα ή έμμεσα, του ορίου του προϋπολογισμού για τη φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ. Ταυτόχρονα, η βιομηχανία οφείλει να δεσμευθεί για τη συμβολή της στην υλοποίηση των διαρθρωτικών εκείνων αλλαγών, που θα εξασφαλίσουν τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος.

Οι προτάσεις από πλευράς PhRMA Innovation Forum είναι συγκεκριμένες και η Πολιτεία μπορεί σε πρώτη φάση να επιλέξει μία ή περισσότερες, ή ακόμα και συνδυασμό τους, προς άμεση εφαρμογή:

  • Συνυπευθυνότητα για την υπέρβαση της Δαπάνης μεταξύ Πολιτείας και φαρμακευτικών επιχειρήσεων με συμφωνία συγκεκριμένης οροφής για το Clawback.
  • Εξαίρεση της πρόληψης από τη φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ (π.χ. δαπάνες εμβολιασμών), καθώς και εξαίρεση ειδικών κατηγοριών φαρμάκων τα οποία είναι σε έλλειψη ή σε ειδικό και ελεγχόμενο καθεστώς διάθεσης από τον προϋπολογισμό των νοσοκομείων (προϊόντα HIV, παράγωγα και προϊόντα αίματος), η οποία θα μπορούσε να συμβάλει στην έμμεση αύξηση του προϋπολογισμού.
  • Αφαίρεση της δαπάνης για τους ανασφάλιστους από τον προϋπολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης. Η δαπάνη των ανασφάλιστων αυξάνεται ανά μήνα, σε ένα καθεστώς που απουσιάζει ο έλεγχος, καθώς για τον ΕΟΠΥΥ η δαπάνη των ανασφάλιστων θα αγγίξει το 2018 τα 210 εκατ. € έναντι δαπάνης 150 εκατ. € περίπου το 2017. Η δαπάνη αυτή προστέθηκε στο σύστημα μετά τη θέσπιση του ορίου του προϋπολογισμού, με αποτέλεσμα η βιομηχανία να αναγκάζεται να καλύψει το σύνολο του ποσού αυτού μέσω υποχρεωτικών επιστροφών. Η Πολιτεία οφείλει να μεταφέρει το χρηματοοικονομικό βάρος της ευαίσθητης αυτής κοινωνικής ομάδας στην κοινωνική πρόνοια, δηλαδή σε άμεση χρηματοδότηση από τη γενική φορολογία και όχι να μεταθέτει το βάρος στη φαρμακοβιομηχανία ως ειδικό διακριτό φόρο.
  • Υπολογισμός του Clawback σε επίπεδο ex-factory τιμών. Αυτό αποτελεί ένα πάγιο αίτημα, το οποίο είναι τόσο τεχνικό όσο και ουσιαστικό. Για πόσο καιρό ακόμα οι εταιρίες φαρμάκου θα επωμίζονται το σύνολο των επιστροφών για όλη την εφοδιαστική αλυσίδα;
  • Επαναπροσδιορισμός του εγκεκριμένου προϋπολογισμού φαρμακευτικής δαπάνης ύψους 1,945 δισ. €  σε καθαρές αξίες προ ΦΠΑ.

Τέλος, κρίνουμε πως ήρθε η στιγμή να συζητήσουμε μια σταδιακή αύξηση του προϋπολογισμού της Δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ, συνδεδεμένη με τα μακροοικονομικά στοιχεία ανάπτυξης της χώρας, δηλαδή με τη χρήση μιας ρήτρας προσαρμογής του προϋπολογισμού, συνδεόμενης με τη δυνητική αύξηση του ΑΕΠ.

Το ορόσημο του Αυγούστου 2018, είναι η καλύτερη ευκαιρία για την έναρξη αυτής της συζήτησης, τώρα.

Φαρμακευτική Δαπάνη/Clawback