Περιεχόμενα
“Έχεις πτυχίο από το Χάρβαρντ; Είσαι ένας από τους τυχερούς και… πλούσιους”, ακούγεται συχνά ανάμεσα στους “κοινούς θνητούς”, καθώς μιλούν για ένα παγκοσμίου φήμης πανεπιστημιακό ίδρυμα, με μια πλούσια ιστορία που το ακολουθεί από το έτος ίδρυσής του, το 1636.
Μαζί με την τύχη, έρχεται και η επιτυχία, αφού σε αυτό το εμβληματικό πανεπιστήμιο που δεσπόζει στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης, φοιτούν όσοι και όσες κάποτε θα βρουν όλες τις πόρτες διάπλατα ανοιχτές και κατά τεκμήριο θα αποκτήσουν μια παγκόσμια αναγνωσιμότητα για τα ξεχωριστά επιτεύγματά τους.
Εκεί ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους μυαλά λαμπρά, διάσημοι πολιτικοί, επιχειρηματίες, οικονομολόγοι, γιατροί, αλλά και αστέρια της show biz και του αθλητισμού.
Ο πιο γνωστός σε εμάς Έλληνας που πέρασε το κατώφλι του ιστορικού αυτού πανεπιστημίου, είναι ο πρωθυπουργός της χώρας μας, Κυριάκος Μητσοτάκης, όπου σύμφωνα με το βιογραφικό του, αποφοίτησε από τη σχολή Κοινωνικών Επιστημών με την ανώτατη τιμητική διάκριση «summa cum laude», σε ένα σύστημα που χρησιμοποιεί λατινικές φράσεις για το επίπεδο διάκρισης στα πτυχία, που χρησιμοποιείται κυρίως στις ΗΠΑ.
Τιμήθηκε μάλιστα με τα έπαθλα «Hoopes» και «Tocqueville», για την εκπόνηση της πτυχιακής του εργασίας με θέμα την αμερικανική εξωτερική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα.
Το Χάρβαρντ βρίσκεται σε μια αριστοκρατική γειτονιά στο Allston, προάστιο της Βοστώνης, που χωρίζεται από τον ποταμό Τσαρλς.
Περπατώντας στην Western Avenue, μπορεί κανείς να θαυμάσει επιβλητικά και χλιδάτα κτήρια, απολύτως ταιριαστά με το κύρος ενός από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.
Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται το Spangler Center του Harvard Business School – που πήρε το όνομά του από τον απόφοιτο και τραπεζίτη Dick Spangler – ένα concert hall, που φέρει το όνομα του διαχειριστή hedge fund και αποφοίτου Seth Klarman, και οι φοιτητικές εστίες με θέα στον ποταμό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ των διασήμων που αποφοίτησαν από το Χάρβαρντ, είναι και οι Φραγκλίνος Ντελάνο Ρούζβελτ, Τζορτζ Μπους, Τζον Κένεντι, Μπαράκ Ομπάμα, Jamie Dimon της JPMorgan, Lloyd Blankfein, πρώην διευθύνων σύμβουλος στην Goldman Sachs, οι πασίγνωστοι ηθοποιοί Ματ Ντέιμον και Νάταλι Πόρτμαν, αλλά και ο γνωστός Αμερικανός παίκτης του NBA, Jeremy Lin.
Οσον αφορά τα δίδακτρα, αυτά αυξάνονται σταθερά ειδικά από το 1980 και μετά, σύμφωνα με το Business Insider.
Κατά την ίδρυσή του, το 1840 η φοίτηση κόστιζε μόλις 75 δολάρια τον χρόνο.
Σήμερα όμως, φτάνουν ακόμη και τα 80.000 δολάρια!
Στο λεγόμενο “χρυσό πρότυπο” της ανώτερης εκπαίδευσης, οι σπουδαστές, εκτός από το να θαυμάζουν 28 εκατομμύρια ιστορικά έργα τέχνης, μπορούν να επιλέξουν μεταξύ 50 τομέων σπουδών, να συμμετάσχουν σε ερευνητικές δραστηριότητες παγκόσμιας κλάσης ή να “ρουφήξουν” γνώση στη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του πλανήτη.
Πώς όμως στηρίζεται αυτό το τεράστιο πανεπιστημιακό ίδρυμα όλα αυτά τα χρόνια;
Το μεγαλύτερο ποσοστό δωρεών
Το πανεπιστήμιο διαθέτει το μεγαλύτερο κληροδότημα στις ΗΠΑ, καθώς οι ευγνώμονες φοιτητές και απόφοιτοι, προσφέρουν σημαντικές δωρεές στη σχολή, με αποτέλεσμα να αυξάνονται κατακόρυφα τα έσοδά του.
Παρόλο που δεν αποκαλύπτει πάντα από πού προέρχονται οι δωρεές, στην οικονομική έκθεση της σχολής υπάρχει μια ανάλυση των μεγάλων κατηγοριών που συμβάλλουν στο κληροδότημα, καθώς και το πού πηγαίνουν τα χρήματα.
Ένας από τους δωρητές αποφοίτους, είναι και ο μεγιστάνας John Paulson, που συμμετέχει – μεταξύ άλλων – στην Τράπεζα Πειραιώς με ποσοστό 18,6%. Μία από τις γνωστές δωρεές του Paulson στο Χάρβαρντ, έφτασε τα 400 εκατομμύρια δολάρια.
Συνολικά, οι εκτάσεις του πανεπιστημίου αποτιμώνται σε περισσότερα από 290 εκατομμύρια δολάρια, ενώ είναι το πιο ισχυρό οικονομικά πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, καθώς οι δωρεές του ξεπερνούν τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Bloomberg.
Διαθέτει επίσης, περισσότερα από 100 αφορολόγητα αγροτεμάχια στο Κέμπριτζ και στη Βοστώνη.
Εάν οι εκτάσεις ανήκαν σε μια άλλη επιχείρηση της Βοστώνης, η πόλη θα καρπώνονταν εκατομμύρια από τους φόρους.
Τι πληρώνει το Χάρβαρντ; Μηδέν!
Το “κατά των φτωχών” φορολογικό σύστημα
“Η νομοθεσία των ΗΠΑ είναι άδικη για τους φτωχούς”, λένε οι Αμερικανοί.
Δια του λόγου το αληθές, στην πρόσφατη έρευνα «Who Pays?» του Ινστιτούτου Φορολογίας και Οικονομικής Πολιτικής (ITEP), διαπιστώνεται ότι σε 41 Πολιτείες το πλουσιότερο 1% φορολογείται σήμερα με χαμηλότερο συντελεστή, ακόμη και από την πιο φτωχή ομάδα πολιτών.
Επίσης, 46 Πολιτείες φορολογούν αυτό το πλουσιότερο 1% των πολιτών τους με χαμηλότερο συντελεστή από τα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης, δηλαδή το 60% των φορολογούμενων.
Αυτό είναι κυρίως το πλεονέκτημα του φορολογικού συστήματος των ΗΠΑ, ο οποίος επιτρέπει σε περίπου 1.700 ιδιωτικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, να λειτουργούν ως μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, δεδομένης της συνεισφοράς τους στην κοινωνία.
Έτσι, τα πανεπιστήμια της αμερικανικής ελίτ, βρίσκονται όλο και περισσότερο στο μικροσκόπιο, για τον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τον τεράστιο πλούτο τους, ειδικά από τους Ρεπουμπλικάνους, υπέρμαχους του “νόμος και τάξη”, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι τα σχολεία καλλιεργούν προοδευτικές απόψεις εις βάρος των συντηρητικών ιδεών.
Αυτή τη στιγμή, ορισμένα μέλη του Κογκρέσου απειλούν να επανεξετάσουν το καθεστώς φοροαπαλλαγών των σχολών, στον απόηχο ενός σκανδάλου και τον σάλο που προκλήθηκε όταν η πρόεδρος του Χάρβαρντ, Κλοντίν Γκέι, κατηγορήθηκε για λογοκλοπή και αντισημιτισμό, και τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο Ισραήλ-Γάζας.
Υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο του 2023, περισσότερα από 70 μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου στην Ουάσινγκτον, στην πλειονότητά τους Ρεπουμπλικανοί, ζήτησαν την αποχώρηση της Γκέι, καθώς, ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων δεν έδωσε ικανοποιητικές εξηγήσεις για τις δηλώσεις της περί αντισημιτισμού.
Τον Ιανουάριο του 2024, η Γκέι υπέβαλε την παραίτησή της. Είναι η δεύτερη πρόεδρος πανεπιστημίου της αποκαλούμενης Ivy League – που περιλαμβάνει οκτώ κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ – που παραιτείται.
Τα οικονομικά οφέλη
Ποια είναι όμως τα οικονομικά οφέλη των πανεπιστημίων από το καθεστώς φοροαπαλλαγής, αλλά και ποιες ευθύνες έχουν απέναντι στο κοινωνικό σύνολο;
Σύμφωνα με το Bloomberg, στη Βοστώνη, η πτώση της αξίας των εμπορικών ακινήτων απειλεί να αυξήσει τη φορολογική επιβάρυνση της πόλης, ενώ οι τοπικές αρχές διερευνούν τρόπους για να αυξήσουν τη συνεισφορά των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Καθώς τα δίδακτρα συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, ο κόσμος ρωτά – και δικαίως κατά πολλούς – “μήπως είναι καιρός τώρα αυτοί οι εύρωστοι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί να συνεισφέρουν το μερίδιο τους για να βοηθήσουν τη Βοστώνη με το δημοσιονομικό της πρόβλημα;”.
Τι σημαίνει MKO στην πράξη;
Η ιδιότητα του Χάρβαρντ ως μη κερδοσκοπικού οργανισμού σημαίνει ότι μπορεί να αποφύγει φόρους για κτήρια και εκτάσεις αξίας 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Βοστώνη και 8,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Κέιμπριτζ, στο οποίο δεν υπόκειται σε φόρο ακινήτων.
Ένας τυπικός ιδιοκτήτης ακινήτου, θα είχε πληρώσει περίπου 173 εκατομμύρια δολάρια σε εισφορές για αυτή την ιδιοκτησία το 2023.
Το Χάρβαρντ ωστόσο, προέβη σε εθελοντική χρηματοδότηση ύψους 15,4 εκατομμυρίων δολαρίων, σημειώνει το Bloomberg μετά από σχετική ανάλυση των δεδομένων.
Η συμφωνία είναι κοινή μεταξύ των αμερικανικών κολεγίων, τα οποία υποστηρίζουν τρόπον τινά, ότι η οικονομική δραστηριότητα που δημιουργούν με τη λειτουργία τους, υπερβαίνει κάθε κόστος που καλούνται να επωμιστούν οι δήμοι τους.
Ειδικά το Χάρβαρντ, συνεισφέρει ακόμη περισσότερο από άλλα πανεπιστήμια, με έξτρα πληρωμές αντί φόρων, τις λεγόμενες PILOT.
Οι τοπικές αρχές του Κέιμπριτζ έχουν ήδη ξεκινήσει την επαναδιαπραγμάτευση μιας συμφωνίας PILOT με το Χάρβαρντ, η οποία λήγει τον Ιούνιο του 2025.
Αυτό δείχνει ξεκάθαρα το συγκριτικό πλεονέκτημα του Χάρβαρντ στην περιοχή, σε σχέση με άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Δίνει χρήματα εθελοντικά και αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να σταματήσει κάποια στιγμή.
Συνολικά, το Bloomberg εκτιμά ότι οι φοροαπαλλαγές, εξοικονόμησαν στο Χάρβαρντ 158 εκατομμύρια δολάρια το 2023.
Επιπλέον οφέλη
Όμως, η μη κερδοσκοπική του ιδιότητα προσφέρει επιπλέον οφέλη.
Τα πανεπιστήμια μπορούν να πουλήσουν ομόλογα που απαλλάσσονται από φόρους, καθιστώντας τα πιο ελκυστικά για τους επενδυτές αυξάνοντας το χρηματικό ποσό στο ταμείο του πανεπιστημίου.
Συμπεριλαμβανομένων αυτών των παραγόντων, τα φορολογικά οφέλη του Χάρβαρντ ανήλθαν συνολικά σε τουλάχιστον 465 εκατομμύρια δολάρια πέρσι, σύμφωνα με την ανάλυση του Bloomberg.
Αυτό ισοδυναμεί με περίπου το ένα δέκατο του συνολικού προϋπολογισμού της Βοστώνης.
Η συνεισφορά του Χάρβαρντ
Ωστόσο, πέρα από τις PILOT, η συνεισφορά του Χάρβαρντ στην κοινότητα, είναι αρκετά σημαντική.
Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων, με την λειτουργία του συγκροτήματος επιστήμης και μηχανικής – με το χαρακτηριστικό περίβλημα από πλέγμα χάλυβα – το πανεπιστήμιο θα χρηματοδοτήσει τη Βοστώνη με σχεδόν 12 εκατομμύρια δολάρια, ενώ αναμένεται να δαπανήσει 1,8 εκατομμύρια δολάρια για την κοινοτική εκπαίδευση τα επόμενα 10 χρόνια.
Το Χάρβαρντ φροντίζει για το κοινό καλό, σύμφωνα με τη διοίκηση και την κοινωνία.
Από τις θεραπείες καρκίνου έως την αμυντική τεχνολογία, το πανεπιστήμιο αναπτύσσει καινοτόμα συστήματα, στα άκρως οργανωμένα ερευνητικά του κέντρα.
Θεωρείται η “Μέκκα” της πρωτοποριακής έρευνας για την υγεία και την τεχνολογία, στην οποία απασχολείται το 18% του εργατικού δυναμικού της πόλης.
Μια μελέτη που διεξήχθη από την Ένωση Ανεξάρτητων Κολλεγίων και Πανεπιστημίων στη Μασαχουσέτη, η οποία εκπροσωπεί 59 ιδιωτικά κολέγια, διαπίστωσε ότι η οικονομική τους δραστηριότητα προσθέτει 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στα κρατικά ταμεία.
Το Χάρβαρντ συνεισφέρει στην κοινότητα μέσω πρωτοβουλιών, όπως με ένα πρόγραμμα που παρέχει χαμηλότοκα δάνεια σε κατασκευαστές, προκειμένου να στηρίξει τη προσιτή στέγαση.
Επίσης, επιδοτεί την εκπαίδευση των προπτυχιακών φοιτητών του, που χρηματοδοτείται εν μέρει από επιστροφές κεφαλαίων.
Οι προπτυχιακοί φοιτητές από οικογένειες με ετήσιο εισόδημα μικρότερο από 85.000 δολάρια, ήτοι περίπου ένας στους τέσσερις, δεν πληρώνουν καθόλου.
Ερωτήματα και ανησυχίες
Εντούτοις, πολλά είναι τα ερωτήματα και οι ανησυχίες για την συγκεκριμένη τακτική.
Σύμφωνα με κάποιους πολίτες, ο πλούτος του Χάρβαρντ δεν δικαιολογεί τις υπέρογκες χρεώσεις σε τόσους Αμερικανούς φοιτητές μεσαίου εισοδήματος.
Από την άλλη, ορισμένοι πιστεύουν ότι τα ελίτ πανεπιστήμια λειτουργούν σαν επιχειρήσεις, προσλαμβάνοντας προσωπικό παγκόσμιας κλάσης με ανταγωνιστικούς μισθούς, πληρώνουν για συμβούλους και προσλαμβάνουν ακόμη και λομπίστες για να επηρεάσουν την πολιτική προς όφελός τους.
Πληρώνουν επίσης φόρους σε ακίνητα που χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς, όπως πάρκινγκ ή συνεδριακά κέντρα.
Το Χάρβαρντ έχει πληρώσει 62 εκατομμύρια δολάρια σε φόρους στο Κέιμπριτζ τα τελευταία 10 χρόνια και 78 εκατομμύρια δολάρια στην πόλη της Βοστώνης την ίδια περίοδο, σύμφωνα με έκθεση του πανεπιστημίου του 2023.
Παρόλα αυτά, όπως αναφέρει το Bloomberg, η “μερίδα του λέοντος” των κτιρίων τους δεν φορολογείται.
Μάλιστα σημειώνει ότι το 2023, η Βοστώνη, με δήμαρχο την Michelle Wu (επίσης απόφοιτη του Χάρβαρντ), ζήτησε 69 εκατομμύρια δολάρια σε PILOT από 21 πανεπιστήμια και σχολές προετοιμασίας για τα πανεπιστήμια, αλλά περίπου το 32% αυτού του ποσού δεν πληρώθηκε.
Όσον αφορά το Χάρβαρντ, το Bloomberg σημειώνει ότι η Βοστώνη ζήτησε PILOT αξίας 14 εκατομμυρίων δολαρίων το 2023, όμως απλήρωτο έμεινε το 21% του ζητούμενου ποσού.
Επομένως, σήμερα οι τοπικοί παράγοντες ζητούν επαναδιαπραγμάτευση των όρων των συμφωνιών, ενώ “μελανό” σημείο εξακολουθεί να είναι το καθεστώς των ΜΚΟ.
Μάλιστα, ο δημοτικός σύμβουλος Jivan Sobrinho-Wheeler, διερωτάται πώς γίνεται ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα σαν το Χάρβαρντ, να έχει τις ίδιες φοροελαφρύνσεις με το καταφύγιο αστέγων της περιοχής.
Διαβάστε επίσης:
Χάρβαρντ: Οι ακραίες θερμοκρασίες αυξάνουν δραματικά τα εγκεφαλικά επεισόδια
Kering (Gucci): Σε χαμηλό 7ετίας η μετοχή – «Ναυαγεί» το σχέδιο αναβίωσης της εμβληματικής μάρκας
LVMH: H Tag Heuer βρίσκεται σε συνομιλίες για την Χορηγία της Formula 1 – Πλήγμα για τη Rolex