Αποφασισμένο να βρει τις απαντήσεις στο ερώτημα τι οδήγησε στην ταλαιπωρία χιλιάδων οδηγών, οι οποίοι χρησιμοποίησαν την Αττική Οδό κατά τις πρώτες ώρες επέλασης της κακοκαιρίας «Ελπίς» και παρέμειναν εγκλωβισμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα στα οχήματά τους, είναι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Αχ. Καραμανλής, σε επίσημη ανακοίνωσή του δήλωσε ότι θα κινηθούν οι διαδικασίες για να αποδοθούν ευθύνες και να επιβληθούν κυρώσεις στην παραχωρησιούχο Αττική Οδό Α.Ε. και τη λειτουργό του αυτοκινητόδρομου που είναι η Αττικές Διαδρομές.

Για να γίνει αυτό, το υπουργείο, κάνοντας χρήση της παραγράφου 3 του άρθρου 65 του ν. 4663/2020 (ΦΕΚ Α’ 30), έχει ήδη συγκαλέσει την Επιτροπή Διερεύνησης, η οποία θα επιβάλει πρόστιμο ύψους από πέντε χιλιάδες (5.000) έως 1 εκατ. ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού.

Το έργο της Επιτροπής Διερεύνησης και το ύψος του προστίμου

Η Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει το έργο της και πηγές προσκείμενες στο Υπουργείο εκτιμούν πως το αργότερο εντός 20 ημερών θα έχει γνωστοποιηθεί το ύψος του προστίμου.

Ο εν λόγω νόμος θεσπίστηκε το 2020 και ορίζει πως θα επιβάλλονται κυρώσεις σε περίπτωση διακοπής κυκλοφορίας σε τμήμα του εθνικού δικτύου. Η διακοπή αυτή, η διάρκεια της οποίας πρέπει να ξεπερνάει τη μία ώρα, μπορεί να είναι αποτέλεσμα δυσμενών καιρικών συνθηκών ή βλάβης στοιχείων της υποδομής του οδικού άξονα.

Το ύψος του επιβληθέντος προστίμου, το οποίο δεν δύναται να ξεπεράσει το ένα εκατ. ευρώ, εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων, όπως η διάρκεια της διακοπής κυκλοφορίας, η έκταση και οι συνέπειες αυτής, καθώς και ο βαθμός υπαιτιότητας κάθε εμπλεκομένου.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως το εν λόγω πρόστιμο επιβάλλεται ανεξάρτητα από άλλες κυρώσεις που έχουν επιβληθεί και οι οποίες θα προέρχονται από τη νομοθεσία.

Πόσο φταίει ο παραχωρησιούχος

Όσον αφορά την υπαιτιότητα του παραχωρησιούχου για τον εγκλωβισμό του μεγάλου αυτού αριθμού των οχημάτων στην Αττική Οδό, μπορούν να του καταλογιστούν τρία λάθη.

Το πρώτο λάθος αφορά στη μη έγκυρη ενημέρωση των οδηγών για την κατάσταση στον οδικό άξονα. Αυτό σημαίνει πως η Αττικές Διαδρομές Α.Ε., παρά το γεγονός ότι βάσει το ισχύοντος νομικού πλαισίου δεν μπορεί να αποφασίσει την ανάσχεση της κυκλοφορίας στον αυτοκινητόδρομο, έχει τη δυνατότητα μέσω της παρακολούθησης της κυκλοφορίας από τις κάμερες διαχείρισης που έχει εγκαταστήσει, να ενημερώνει τους οδηγούς που θέλουν να χρησιμοποιήσουν την Αττική Οδό.

Σε αυτήν την περίπτωση, θα έπρεπε να υπήρχαν ανακοινώσεις σχετικά με την κυκλοφορία και το αυξημένο ενδεχόμενο εγκλωβισμού, έτσι ώστε να μην εισέρχονται επιπλέον οχήματα στον οδικό άξονα.

Το δεύτερο σφάλμα που μπορεί να καταλογιστεί στη λειτουργό της Αττικής Οδού είναι το γεγονός ότι δεν έχει θεσπιστεί σαφές σχέδιο απεγκωβισμού των οχημάτων, το οποίο όχι μόνο θα λαμβάνει υπόψη ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως η εν λόγω σφοδρή κακοκαιρία, αλλά θα περιλαμβάνει και ένα σύνολο παραγόντων και σεναρίων που μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντικά «μποτιλιαρίσματα».

Τρίτον, και όπως αποδείχθηκε επί του πρακτέου, δεν είχε χρησιμοποιηθεί στις εξόδους της Αττικής Οδού η απαραίτητη ποσότητα αλατιού, με αποτέλεσμα τα οχήματα που κατευθύνονταν προς αυτές να «κολλάνε» στο χιόνι και να αυξάνεται ο αριθμός των εγκλωβισμένων οχημάτων. Επισημαίνεται πως η χρήση αλατιού δεν αποτελεί «πανάκεια» για το λιώσιμο του παγετού, αλλά τουλάχιστον θα έδινε τον απαραίτητο χρόνο στα οχήματα να κατευθυνθούν προς τις εξόδους και να μην «μπλοκάρει» περαιτέρω ο οδικός άξονας.

Τι ορίζει η σχετική νομοθεσία

Η διακοπή της κυκλοφορίας σε οποιοδήποτε τμήμα του βασικού και του δευτερεύοντος εθνικού οδικού δικτύου, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 1 παράγραφοι 1 α και β του π.δ. 209/1998, απαγορεύεται.

Κατ’ εξαίρεση, η προσωρινή διακοπή κυκλοφορίας επιτρέπεται μόνον σε περιπτώσεις που τούτο προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία ή τις συμβάσεις που έχουν συναφθεί με φορείς που είναι αρμόδιοι για τη λειτουργία ή/και την συντήρηση τμημάτων του Βασικού Εθνικού Οδικού Δικτύου και αποκλειστικά υπό τους εκεί προβλεπόμενους όρους και στην απολύτως αναγκαία έκταση.

Με την εξαίρεση των περιπτώσεων της παραγράφου 2, σε περίπτωση διακοπής της κυκλοφορίας σε οποιοδήποτε τμήμα του εθνικού οδικού δικτύου της παραγράφου 1 του παρόντος, συνεπεία δυσμενών καιρικών φαινομένων ή βλάβης στοιχείου της οδικής υποδομής για χρονικό διάστημα άνω της μίας (1) ώρας, επιβάλλονται, στις υπαίτιες υπηρεσίες του δημοσίου ή δημοσίων νομικών προσώπων ή σε φορείς επιφορτισμένους με τη λειτουργία ή/και συντήρηση τμημάτων του εν λόγω δικτύου ή/και τους χρήστες της υποδομής, κυρώσεις σύμφωνα με τα ειδικότερα προβλεπόμενα στο παρόν άρθρο, εφόσον ενέργεια ή παράλειψη αυτών συνετέλεσε στη διακοπή κυκλοφορίας.

Εντός τριών (3) ημερών από τη διαπίστωση της διακοπής της κυκλοφορίας κατά τις ανωτέρω παραγράφους, με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών συγκροτείται Επιτροπή Διερεύνησης. Αντικείμενο του έργου της Επιτροπής Διερεύνησης αποτελεί η διερεύνηση και εξακρίβωση των αιτίων της διακοπής της κυκλοφορίας στο βασικό εθνικό οδικό δίκτυο, ο επιμερισμός και καταλογισμός τυχόν διαπιστούμενων ευθυνών στους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς λειτουργίας ή/και συντήρησης της υποδομής, στις υπηρεσίες του Δημοσίου ή δημόσιων νομικών προσώπων ή/και τους χρήστες της υποδομής.

Η Επιτροπή Διερεύνησης συγκροτείται από τρία (3) τακτικά μέλη και τρία (3) αναπληρωματικά. Στην επιτροπή μετέχουν:

(α) Ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών,

(β) ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Οδικών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και

(γ) εκπρόσωπος του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ο οποίος ορίζεται μαζί με τον αναπληρωτή του με θητεία δύο (2) ετών με απόφαση του οικείου Υπουργού.

Στην ως άνω απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών δύναται να προβλέπεται η επικούρηση της Επιτροπής Διερεύνησης από εξωτερικούς τεχνικούς συμβούλους ή πραγματογνώμονες.

Προς τον σκοπό επιτέλεσης του έργου της, η Επιτροπή Διερεύνησης δύναται να πραγματοποιεί αυτοψίες, να καλεί σε ακρόαση τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και φορείς και να ζητεί από αυτούς κάθε αναγκαίο έγγραφο και στοιχείο. Οι αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς υποχρεούνται να συνδράμουν την Επιτροπή Διερεύνησης θέτοντας αμελλητί στην διάθεσή της κάθε στοιχείο και έγγραφο που είναι αναγκαίο ή που ζητείται από αυτήν για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της. Η μη χορήγηση των ζητηθέντων στοιχείων προς την Επιτροπή από τις αρμόδιες υπηρεσίες συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα για τα αρμόδια υπηρεσιακά στελέχη.

Το έργο της Επιτροπής Διερεύνησης ολοκληρώνεται το συντομότερο δυνατόν και σε κάθε περίπτωση εντός είκοσι (20) ημερών από την συγκρότηση της με την σύνταξη και υποβολή σχετικού πορίσματος στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών στο οποίο θα περιλαμβάνονται τουλάχιστον τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου. Η ως άνω προθεσμία δύναται να παρατείνεται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών σε περίπτωση που τούτο κρίνεται απολύτως αναγκαίο για την άρτια ολοκλήρωση του έργου της Επιτροπής Διερεύνησης κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος αυτής.

Εφόσον από το πόρισμα της Επιτροπής Διερεύνησης προκύπτουν πράξεις ή παραλήψεις φορέων λειτουργίας ή/και συντήρησης τμημάτων του βασικού εθνικού δικτύου ή δημόσιων νομικών προσώπων που δεν ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση, ή ευθύνες χρηστών της υποδομής, που συνετέλεσαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην διακοπή της κυκλοφορίας, επιβάλλεται σε αυτούς με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ή του κατ’ εξουσιοδότηση αυτού αρμοδίου οργάνου διοικητικό πρόστιμο από πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού. Το ύψος του διοικητικού προστίμου καθορίζεται λαμβανομένων υπόψη της διάρκειας διακοπής της κυκλοφορίας, της έκτασης και των συνεπειών αυτής, καθώς και του βαθμού υπαιτιότητας εκάστου εμπλεκομένου φορέα ή προσώπου. Το διοικητικό πρόστιμο της παρούσας παραγράφου επιβάλλεται ανεξαρτήτως της επιβολής τυχόν άλλων κυρώσεων οι οποίες προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία.

Εφόσον από το πόρισμα της Επιτροπής Διερεύνησης προκύπτουν ευθύνες δημοσίων υπαλλήλων κινείται η διαδικασία επιβολής πειθαρχικών κυρώσεων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία.

Οι μέχρι στιγμής αντιδράσεις του κράτους και του παραχωρησιούχου

Σημειώνεται πως σύσσωμος ο κρατικός μηχανισμός έχει ενεργοποιηθεί προκειμένου να δοθεί μία λύση, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που κοιτούν προς την πλευρά της παραχωρησιούχου κοινοπραξίας, η οποία αποτελείται από τις Ελλάκτωρ (σε ποσοστό κατά 65,75%), ΑΒΑΞ (34,21% μαζί με τη θυγατρική της ΕΤΕΘ) και Egis (0,04%) , στην προσπάθειά τους να βρουν τις κατάλληλες εξηγήσεις.

Υπό το πρίσμα αυτό, η Αττική Οδός, με την πρώτη προχθεσινή επίσημη ανακοίνωσή της, ζήτησε συγγνώμη από τους οδηγούς και τις οικογένειες του για την ταλαιπωρία που υπέστησαν.

Από εκεί και έπειτα ξετυλίγεται του κουβάρι των εξελίξεων με τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, να ζητεί αποζημίωση ύψους 2.000 ευρώ ανά εγκλωβισμένο αυτοκίνητο (σ.σ. πρόκειται για 3.000 οχήματα, άρα το τελικό ποσό εκτιμάται περί τα 6 εκατ. ευρώ) από την Αττική Οδό.

Η Αττική Οδός επιβεβαίωσε πως θα δοθεί η αποζημίωση στο ακέραιο, ωστόσο εγείρεται το ερώτημα τι σημαίνει η αποδοχή του ποσού αυτού από τους οδηγούς.

Σημειώνεται ότι χθες το βράδυ ανακοινώθηκε ότι ο Διευθύνων Σύμβουλος της Αττικές Διαδρομές, Βασίλειος Χαλκιάς, ο οποίος αποτέλεσε μέλος του ΔΣ της εταιρείας από τη σύστασή της και για περισσότερα από 22 χρόνια, υπέβαλε την παραίτηση του ύστερα από το διοικητικό συμβούλιο που συνεδρίασε εκτάκτως την ίδια ημέρα.

Διαβάστε επίσης

Αττική Οδός: Ζητά συγγνώμη από τους οδηγούς

Με παρέμβαση Μητσοτάκη 2.000 ευρώ αποζημίωση από την Αττική Οδό σε κάθε εγκλωβισμένο οδηγό

Καραμανλής για Αττική Οδό: Θα αποδοθούν ευθύνες και θα επιβληθούν κυρώσεις