Διευκρινίσεις για το ποιος έχει δυνατότητες και τις ευθύνες για αλλαγές στη ρήτρα αναπροσαρμογής, έκανε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας  (ΡΑΕ) με ανακοίνωσή της, σε μια περίοδο που ανεβαίνουν οι τόνοι για την αμφισβήτηση της ρήτρας.

Σημειώνεται ότι οι καταγγελίες και οι νομικές διεκδικήσεις καταναλωτών έχουν ήδη ξεκινήσει στις περιπτώσεις που έχει επιβληθεί η ρήτρα, λόγω μετατροπής σταθερών τιμολογίων σε κυμαινόμενα αλλά και άλλες επιστολές που ζητούν την επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή ενέργειας.

1

H ΡΑΕ ξεκινάει την ανακοίνωσή της  επαναλαμβάνοντας τη θέση της,  ότι δεν επέβαλε στους προμηθευτές τη ρήτρα αναπροσαρμογής αλλά ήταν απόφαση των επιχειρήσεων. Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΗ ισχυρίζεται το αντίθετο, καθώς υποστηρίζει ότι  η ΡΑΕ είχε ζητήσει από τη ΔΕΗ να αλλάξει τη ρήτρα διοξειδίου του άνθρακα που είχε μέχρι τις αρχές Ιουνίου του 2021 και “να κάνει ό,τι και οι άλλοι πάροχοι” για λόγους συγκρισιμότητας.

“Η Ρήτρα Αναπροσαρμογής στις Συμβάσεις Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελεί αμιγώς και αποκλειστικά επιχειρηματική απόφαση των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας και δεν «επιβλήθηκε» από τη ΡΑΕ”, αναφέρει λοιπόν γι αυτό το λόγο ο Πρόεδρος της ΡΑΕ κ. Αθανάσιος Δαγούμας.

 Το δεύτερο θέμα που πιάνει η ΡΑΕ, αφορά συνολικά τις εταιρείες προμήθειας που μετέτρεψαν τα σταθερά τιμολόγια σε κυμαινόμενα, ώστε να πληρώνουν και αυτά τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Σημειώνεται ότι έχει κινηθεί νομική διαδικασία αμφισβητώντας τη νομιμότητα αυτών των μετατροπών από τον ΙΝΚΑ και το Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών.

Γι αυτό λοιπόν το θέμα η ΡΑΕ εξηγεί, τι είναι τα κυμαινόμενα τιμολόγια και πώς ο Κώδικας Προμήθειας καθορίζει τον τρόπο αναπροσαρμογής των Χρεώσεων Προμήθειας, τονίζοντας ο Κώδικας Προμήθειας  δεν  εκδίδεται ούτε  τροποποιείται από τη ΡΑΕ αλλά από τον υπουργό Ενέργειας.

Τι λέει η ΡΑΕ για τα κυμαινόμενα τιμολόγια

-Η παροχή από τους Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας κυμαινόμενων τιμολογίων, δηλαδή τιμολογίων όπου η Χρέωση Προμήθειας διαμορφώνεται βάσει Ρήτρας Αναπροσαρμογής, αποτελεί συνήθη εμπορική πρακτική, προβλεπόμενη στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που εκδόθηκε με απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής τον Απρίλιο του 2013 (ΦΕΚ Β΄ 832/9.4.2013).

-Τα κυμαινόμενα τιμολόγια τα οποία ενσωματώνουν Ρήτρα Αναπροσαρμογής είναι διαδεδομένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτέλεσαν για τους εναλλακτικούς Προμηθευτές το εργαλείο διαφοροποίησης και ανάπτυξης ανταγωνιστικής δραστηριότητας προς τα έως τότε προσφερόμενα τιμολόγια, που ήταν αποκλειστικά σταθερής χρέωσης. Από την υπό έκδοση έκθεση Market Monitoring Report – Consumer Protection Volume του Council of the European Energy Regulators (CEER) για το έτος 2021 προκύπτει ότι από τις 24 χώρες που απάντησαν στις συγκεκριμένες ερωτήσεις που αφορούν τα διαθέσιμα προσφερόμενα συμβόλαια στη λιανική, 22 χώρες έχουν τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση.

Ο Κώδικας Προμήθειας αναπροσαρμόζει τις Χρεώσεις Προμήθειας

-Ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας του 2013 εξαρχής επέβαλε σαφή, εύλογα και διαφανή κριτήρια βάσει των οποίων λαμβάνει χώρα η αναπροσαρμογή των Χρεώσεων Προμήθειας (βλέπε, το άρθρο 28 παρ. 3 (γ), άρθρο 1 παρ. 2(στ) του Παραρτήματος ΙΙ). Τα εν λόγω κριτήρια αποσκοπούν στην: (α) επαρκή ενημέρωσή των καταναλωτών εκ των προτέρων, αναφορικά με τη φύση του τιμολογίου τους ως κυμαινόμενου, (β) κατανόηση και επαληθευσιμότητα της μεθοδολογίας υπολογισμού της Ρήτρας Αναπροσαρμογής και (γ) δυνατότητα επιλογής προμηθευτή και προγράμματος προμήθειας, κατά τις ανάγκες τους.

Έλλειψη διαφάνειας διαπιστώνει η ΡΑΕ

-Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, σημειώνει, ότι διαπίστωσε ότι υφίσταται έλλειμμα διαφάνειας ως προς την επιβολή και την ενεργοποίηση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής και, εξ αυτού του λόγου, εξέδωσε την υπ’ αρ. 409/2020 Απόφασή της «Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διαφάνεια και την επαληθευσιμότητα των χρεώσεων στο ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων ΧΤ» (ΦΕΚ Β΄ 1364/14.04.2020).

Με την ως άνω απόφαση η ΡΑΕ:

α) επέβαλε στους Προμηθευτές την υποχρέωση παροχής τουλάχιστον ενός σταθερού τιμολογίου,

β) τυποποίησε την ονομασία της Ρήτρας και όρισε ότι η διακύμανση οφείλει να γίνεται βάσει ενός μόνο μεγέθους της αγοράς, το οποίο να είναι εύκολα προσβάσιμο και επαληθεύσιμο από τον μέσο καταναλωτή,

γ) τυποποίησε τη μεθοδολογία της Ρήτρας Αναπροσαρμογής ώστε να είναι σαφέστερος και περισσότερος κατανοητός ο υπολογισμός της και

δ) συνέστησε να καθορίζεται η «περιοχή ασφαλείας», δηλαδή το εύρος τιμών πέραν του οποίου αναπροσαρμόζεται η Χρέωση Προμήθειας, κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται η ανάγκη ενεργοποίησης του μηχανισμού αναπροσαρμογής.

Ακροάσεις Προμηθευτών για έλλειψη σταθερών τιμολογίων και παραπλανητική συμπεριφορά

-Η Αρχή, ήδη από τις 8 Απριλίου 2022, έχει εκκινήσει διαδικασία ακροάσεων των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας που παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους εκ της 409/2020 Απόφασης ΡΑΕ, είτε παραλείποντας να παρέχουν σταθερά τιμολόγια είτε διαμορφώνοντας τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής κατά τρόπο που αποκλίνει ουσιωδέστατα από την κατεύθυνση της Αρχής είτε ακόμη παραπλανώντας τους καταναλωτές εμφανίζοντας τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής ως μη εντασσόμενη στις ανταγωνιστικές χρεώσεις, δηλαδή τις χρεώσεις που διαμορφώνουν ελεύθερα οι Προμηθευτές.

-Η ΡΑΕ δε διαθέτει αποφασιστική αρμοδιότητα για τα ζητήματα που αφορούν την προμήθεια ενέργειας, καθώς δεν έχει την αρμοδιότητα έκδοσης και τροποποίησης του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (άρθρο 138 ν. 4001/2011).

Ωστόσο, στο πλαίσιο της αδιάλειπτης εποπτικής παρακολούθησης των διαμορφούμενων επιχειρηματικών πρακτικών και με στόχο την περαιτέρω ενδυνάμωση των καταναλωτών και την ενίσχυση της ευχερούς κατανόησης των τιμολογίων, εξέδωσε την υπ’ αρ. 967/2021 Απόφασή της «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την υιοθέτηση πρότυπου εγγράφου «Αίτησης Προσφοράς Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας ΧΤ» και υποδείγματος «Λογαριασμού Κατανάλωσης ΧΤ».

Με ως άνω απόφαση, που επέχει τον χαρακτήρα ερμηνευτικής οδηγίας – σύστασης, προωθείται αποφασιστικά η αρχή της διαφάνειας τόσο σε προσυμβατικό επίπεδο, όταν δηλαδή οι καταναλωτές συγκρίνουν τις προσφορές προμήθειας, όσο και κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ιδίως στο επίπεδο του λογαριασμού κατανάλωσης.

Πλέον καθίσταται απολύτως ευχερές στους καταναλωτές να αντιλαμβάνονται εκ των προτέρων τη φύση του προσφερόμενου τιμολογίου και του βαθμού έκθεσής τους στον κίνδυνο τιμών των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.

-Η Αρχή, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, παρακολουθεί και εποπτεύει τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας και ενεργεί με γνώμονα την προστασία των καταναλωτών και την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού.