Οι καιρικές συνθήκες, η  μείωση της κατανάλωσης  φυσικού αερίου και η εξασφάλιση των πολύτιμων για την Ευρώπη φορτίων LNG θα κρίνουν την  ασφάλεια εφοδιασμού στην Ευρώπη φέτος, σύμφωνα με την ανάλυση για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, που περιγράφει στην Έκθεση Οκτωβρίου για το φυσικό αέριο ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA).

Όπως τονίζει η Έκθεση του ΙΕΑ, τα κρύα στο τέλος του χειμώνα, το Μάρτιο,  είναι η Αχίλλειος πτέρνα της ευρωπαϊκής ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Η Ευρώπη  είναι ευάλωτη σε μια κρίση έλλειψης αερίου το Μάρτιο του 2023, στην περίπτωση που  τα αποθέματα των ευρωπαϊκών αποθηκών έχει υποχωρήσει κάτω του 33%. Στο χειρότερο σενάριο της ανάλυσης, που οι αποθήκες μένουν με 5% πληρότητα, προβλέπεται διακοπή λειτουργίας των βιομηχανιών, των δημόσιων υπηρεσιών και του εμπορίου και ενδεχομένως και  διακοπές στα σπίτια.

1

 Η ανάλυση δείχνει ότι μείωση της ζήτησης κατά 9% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας θα ήταν απαραίτητη για  να διατηρηθούν τα επίπεδα αποθήκευσης άνω του 25% σε περίπτωση χαμηλότερης εισροής LNG, ενώ χρειάζεται  μείωση κατά 13% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας  για να διατηρηθούν τα επίπεδα αποθήκευσης σε υψηλότερα επίπεδα
33% στην περίπτωση χαμηλότερης παροχής LNG.

Τα επίπεδα πληρότητας των αποθηκών,  εξαρτώνται από τη μείωση της κατανάλωσης σε σχέση με πέρυσι και από την ανεμπόδιστη προμήθεια φορτίων LNG.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα δε διαθέτει αποθήκες φυσικού αερίου και η επάρκειά της σε αέριο αν υπήρχε διακοπή της τροφοδοσίας του φυσικού αερίου από τον Turkstream, θα εξαντλούνταν σε λίγες ημέρες και ακολούθως θα εξαρτιόταν κυρίως από τη δυνατότητα τροφοδοσίας με LNG. Στην Ευρώπη ωστόσο, η πληρότητα των αποθηκών έχει φτάσει το 90% όπως ήταν ο στόχος, και πλέον το ερώτημα είναι πώς θα γίνει τόση εξοικονόμηση ώστε να μην αδειάσουν τους επόμενους χειμερινούς μήνες.

Σημειώνεται ότι ο  ΙΕΑ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση επεξεργάζεται μια σειρά  από σχέδια δράσης για την ασφάλεια εφοδιασμού που καθοδηγούν τις ευρωπαϊκές πολιτικές. Η μελέτη του το Μάρτιο για την ανάγκη αυτονομίας της ΕΕ συνέβαλε στην απόφαση να γεμίσουν κατά 90% οι αποθήκες πριν την 1η Νοεμβρίου

Η ανάλυση εποχικής ανθεκτικότητας του IEA δείχνει ότι η εξοικονόμηση αερίου και τα μέτρα μείωσης της ζήτησης  είναι ζωτικής σημασίας στην Ευρώπη ώστε να διατηρηθεί η ευελιξία εφοδιασμού στην περίπτωση χαμηλών θερμοκρασιών το Μάρτιο.

Τρία σενάρια επάρκειας ανάλογα με τη μείωση της ζήτησης

Ο κίνδυνος φυσικών ελλείψεων αυξάνεται όταν στην αποθήκευση τα επίπεδα μειώνονται κάτω από το 30% της λειτουργικής ικανότητας αποθήκευσης, σημειώνει η Έκθεση.

Τα τρία σενάρια ζήτησης που περιγράφονται στην Ανάλυση, σχετίζονται με τα επίπεδα μείωσης της κατανάλωσης που θα επιτευχθεί  καταλήγουν σε διαφορετικά επίπεδα πληρότητας στις ευρωπαϊκές αποθήκες  έως τις αρχές Μαρτίου 2023 ανάλογα με την πορεία των μειώσεων στη ζήτηση.:

(1) αν δεν  μειωθεί καθόλου η ζήτηση σε σχέση με πέρυσι, τα επίπεδα αποθήκευσης στην ΕΕ θα έπεφταν στο 18% της χωρητικότητάς τους ( που μπορεί να είναι έως 5%  αν η παροχή LNG είναι χαμηλή)· Αυτό είναι και το χειρότερο σενάριο, και προβλέπει έλλειψη φυσικού αερίου στην αγορά, διακοπή λειτουργίας των βιομηχανιών, των δημόσιων υπηρεσιών και του εμπορίου και ενδεχομένως και στα σπίτια.

(2) Αν μειωθεί η ζήτηση 9% τα επίπεδα αποθήκευσης θα ανέρχονται στο 38% της χωρητικότητάς τους (και 25% εάν η εισροή LNG είναι χαμηλότερη) . Διακοπές στη χρήση αερίου στη βιομηχανία κια υψηλό ρίσκο διακοπών ρεύματος, λόγω έλλειψης φυσικού αερίου στις μονάδες παραγωγής ενέργειας.

3) αν η εξοικονόμηση φτάσει το 13% , τα επίπεδα στις  αποθήκες θα  ανέλθουν στο 45% της χωρητικότητάς τους (ή στο 33% στην περίπτωση χαμηλότερων εισαγωγών LNG).

Τα επίπεδα των αποθηκών από 38% και πάνω θεωρούνται επαρκή και δεν χρειάζονται επιτακτικά μέτρα. Με πληρότητα στα επίπεδα του 33% στις ευρωπαϊκές αποθήκες, υπάρχει περιορισμένος κίνδυνος ελλείψεων κυρίως για την επόμενη περίοδο θέρμανσης. Με πληρότητα στο 25%, προβλέπονται διακοπές στην τροφοδοσία φυσικού αερίου σε κάποιος βιομηχανικούς πελάτες.

H μείωση στη ζήτηση φυσικού αερίου, που προκύπτει από τις εθελοντικές μειώσεις των Κρατών Μελών εκτιμάται ότι θα είναι 11% (ή λίγο πάνω από 30 bcm) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2021-2022. Όσο περισσότερο καταφέρει η  Ευρώπη να μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου, ώστε να μην εξαντλήσει τις αποθήκες της, τόσο πιθανότερο είναι να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα έλλειψης αν κάνει κρύο το Μάρτιο.

Κρίσιμος ο ρόλος του  LNG – πολλά νέα FSRU στην Ευρώπη

Όπως αναφέρει η Έκθεση η κρίση φυσικού αερίου που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έχει προκαλέσει μια σειρά προσαρμογών της αγοράς. Ευρωπαίοι αγοραστές έχουν αυξήσει σημαντικά τις προμήθειες LNG, ενώ υπάρχει και μια στροφή σε πιο παραδοσιακά χαρακτηριστικά όπως οι συμβάσεις μεγαλύτερης διάρκειας.

Ο διαπεριφερειακός ανταγωνισμός στην προμήθεια LNG μπορεί να δημιουργήσει περαιτέρω ένταση, καθώς οι πρόσθετες ευρωπαϊκές ανάγκες θα ασκούσαν μεγαλύτερη πίεση άλλοι αγοραστές, ειδικά στην Ασία. Η Βορειοανατολική Ασία θα μπορούσε να περιορίσει την πρόσβαση της Ευρώπης στο LNG.

Η πορεία της  αγοράς LNG,  παίζει καθοριστικό ρόλο, στην ανάλυση ασφάλειας εφοδιασμού, καθώς αν αυξηθεί ο ανταγωνισμός και δεν εξασφαλίζονται τα απαραίτητα φορτία για τον ανεφοδιασμό των ευρωπαϊκών αποθηκών το πρόβλημα θα ενταθεί. Σημειώνεται ότι τα σενάρια ενεργειακής επάρκειας της Ευρώπης, δέχονται ότι οι εισαγωγές LNG θα παραμείνουν στα ιστορικά υψηλά επίπεδα των 15 bcm/μήνα ή 480 mcm/ημέρα.  Η ενδεχόμενη υψηλή εποχική ζήτηση από τη Βόρεια Ασία, αποτελεί κινδυνο σε αυτή την υπόθεση.

Η επέκταση των υφιστάμενων τερματικών επαναεριοποίησης και η μίσθωση FSRU θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να επεκτείνει την ικανότητα επαναεριοποίησης κατά 15% (ή 25 bcm/έτος) κατά την περίοδο 2022/2023 θέρμανσης. Αυτό περιλαμβάνει την επέκταση του τερματικού GATE (4 bcm) και η εκκίνηση του τερματικού LNG Eemshaven (8 bcm/έτος) στις Κάτω Χώρες, δύο FSRU στη Γερμανία (με ένα συνδυασμένο χωρητικότητας περίπου 8 bcm/έτος) και του κοινού FSRU Εσθονίας-Φινλανδίας
(~5 bcm/έτος).

Όμως η διευρυνόμενη επαναεριοποίηση στις χώρες τη ΕΕ και η αυξημένη δυναμικότητά των FSRU
δεν σημαίνει  αναγκαστικά και  αύξηση της προσφοράς LNG. Αρκετές εταιρείες με έδρα την ΕΕ εξασφάλισαν επιπλέον προμήθεια LNG μέσω διαγωνισμών και βραχυπρόθεσμες συμβάσεις ΥΦΑ· Ωστόσο, η πλειονότητα του  LNG θα προέρχεται από την αγορά spot.

Η κρίση φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχει απομακρύνει από την Ασία όχι μόνο  το LNG, αλλά και τα διαθέσιμα σκάφη FSRU. Από τον Αύγουστο του 2022  τα διαθέσιμα και υπό κατασκευή πλοία FSRU περιελάμβανε λίγο περισσότερα από 20 σκάφη. Από την έναρξη του πολέμου στο Ουκρανία, ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν εξασφαλίσει 12 FSRU για νέες εγκαταστάσεις και έχουν ανακοινώσει σχέδια για 9 επιπλέον.  Αυτά μαζί με λίγα σκάφη που έχουν δεσμευτεί για άλλα έργα εκτός της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας, ήδη υπερβαίνουν τον αριθμό των διαθέσιμων σκαφών βραχυπρόθεσμα…

Φατίχ Μπαιρόλ: Η εξοικονόμηση στα νοικοκυριά θα φέρει σημαντικό αποτέλεσμα

Όπως τόνισε ο εκτελεστικός διευθυντής του IEA, Φατίχ Μπαιρόλ οι συντονισμένες αποφάσεις σε όλη την Ευρώπη είναι ουσιαστικής σημασίας για την αποτροπή μιας μεγάλης κρίσης φυσικού αερίου. Προτείνει κίνητρα για περαιτέρω μειώσεις της ζήτησης αερίου από τη βιομηχανία, ελαχιστοποίηση της χρήσης αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη μείωση της χρήσης αερίου για θέρμανση και συμφωνίες αλληλεγγύης μεταξύ κρατών μελών της Ε.Ε. Επίσης αναφέρει ότι η εξοικονόμηση φυσικού αερίου από τα νοικοκυριά και η υπεύθυνη κατανάλωση ρεύματος θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15 bcm και να συνεισφέρει περισσότερο από το 40% στη μείωση της ζήτησης κατά 13%.