Τι μπορεί να θέλει ένας μεγιστάνας που έχει τα πάντα; Ένα ακόμη πολυτελές αυτοκίνητο, ένα μεγαλύτερο γιοτ, μία ποδοσφαιρική ομάδα;

Η απάντηση είναι άλλη. Όπως παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, οι στόχοι των δισεκατομμυριούχων του πλανήτη έχουν αλλάξει. Μία μεγάλης αναγνωσιμότητας εφημερίδα ή περιοδικό μπορεί να προσφέρει στον ιδιοκτήτη του κάτι περισσότερο από τα πολυτελή υλικά αγαθά. Κύρος, επιρροή και προστασία.

Έτσι, παρά το γεγονός ότι η οικονομική κατάσταση των εφημερίδων παραμένει κάθε άλλο παρά ιδανική, οι κροίσοι εξακολουθούν να επενδύουν στα media για τη θεσμική τους αξία, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν στόχο να καταστήσουν τα νέα τους αποκτήματα αυτοδύναμα.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του πλουσιότερου ανθρώπου παγκοσμίως, του Τζέφ Μπέζος, ιδρυτή της Amazon, ο οποίος το 2013 εξαγόρασε την εφημερίδα που άλλαξε τη μορφή του αμερικανικού τύπου, την Washington Post, έναντι 250 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο ίδιος έχει πει ότι αρχικά δεν τον είχε συγκινήσει η προοπτική εξαγοράς μίας επιχείρησης που αιμορραγούσε οικονομικά και για την δραστηριότητα της δεν είχε καμία γνώση.

“Αν επρόκειτο για μία μία επιχείρηση τροφίμων και σνακ που είχε οικονομικό πρόβλημα, η απάντηση μου θα ήταν όχι”, έχει πει ο ίδιος αιτιολογώντας την κίνηση του. “Ωστόσο, όταν άρχισα να το σκέφτομαι διαφορετικά, συνειδητοποίησα ότι η Washington Post είναι ένας σημαντικός θεσμός”.

Η εξαγορά της εμβληματικής εφημερίδας -η οποία είναι συνδεδεμένη με την αποκάλυψη του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, που οδήγησε στην παραίτηση του Προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον– από τον Μπέζος είχε προκάλεσε αναστάτωση όχι μόνο στους εργαζόμενους αλλά και στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ, καθώς αποτελεί μία από τις πιο επιδραστικές εφημερίδες της Αμερικής.

Σήμερα, είναι πλέον κερδοφόρα, χάρη στην τεχνολογική κατεύθυνση του Μπέζος και στις οικονομικές συνεισφορές του. Σύμφωνα με τη διεύθυνση της, ο ίδιος έμεινε έξω από το newsroom και επικεντρώθηκε στην οικονομική στήριξη της.

Ωστόσο, όταν το σκανδαλοθηρικό περιοδικό «National Enquirer» δημοσίευσε τα SMS και τις γυμνές φωτογραφίες από το παράνομο ρομάντζο του Τζεφ Μπέζος και της Λόρεν Σάντσεζ, η Washington Post, αντιμετώπισε το θέμα με μεγάλη διακριτικότητα.

Η οικογένεια Ανιέλι

Τα τελευταία χρόνια πυκνώνουν τα φαινόμενα εξαγορών μέσων μαζικής ενημέρωσης από ισχυρούς επιχειρηματίες.

Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η είδηση ότι ο απόγονος της οικογένειας Ανιέλι, Τζον Έλκαν, προχώρησε στην εξαγορά μίας από τις μεγαλύτερες εκδοτικές επιχειρήσεις της Ιταλίας, της GEDI Gruppo Editoriale SpA, στην οποία περιλαμβάνονται και οι ημερήσιες εφημερίδες la Repubblica και La Stampa.

Η σχέση της οικογένειας Ανιέλι με την εφημερίδα La Stampa, στο Τορίνο -όπου γεννήθηκε και η Fiat το 1899-  είναι πολύ παλιά. Την αγόρασαν τη δεκαετία του 1920 και εννέα δεκαετίες αργότερα, το 2016, συγχωνεύθηκε με το εκδοτικό συγκρότημα L’Espresso του De Benedetti και σχηματίστηκε η εκδοτική εταιρεία GEDI.

Ο Έλκαν είχε ήδη στην κατοχή του το 6% της GEDI, μέσω της Exor NV, της εταιρείας χαρτοφυλακίου της οικογένειας Ανιέλι. Το βράδυ τις Δευτέρας, η Exor NV, προχώρησε στην εξαγορά μεριδίου 44% της GEDI από την οικογένεια De Benedetti –  CIR SpA έναντι 102,5 εκατ. ευρώ

Ο Μαρκ Μπένιοφ και η εξαγορά του TIME

Στο ίδιο μήκος κύματος με την εξαγορά της Washington Post κινήθηκε και η εξαγορά του ιστορικού περιοδικού «TIME», το 2018, από τον ισχυρό επιχειρηματία Μάρκ Μπένιοφ, που δραστηριοποιείται στον χώρο της τεχνολογίας, και τη σύζυγο. Το τίμημα ανήλθε στα 190 εκατ. δολάρια.

Ο πολυπράγμων και εκκεντρικός 54χρονος δισεκατομμυριούχος  από το Σαν Φρανσίσκο είναι πρόεδρος, συν-διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της εταιρείας cloud υπολογιστών Salesforce.com.

Όπως τόνισε ο ίδιος, προχώρησε στην εξαγορά με στόχο τη συνέχιση της λειτουργίας του περιοδικού, που στα 96 χρόνια λειτουργίας του έγινε γνωστό για τα ευφάνταστα εξώφυλλα του, καταφέρνοντας να δίνει τροφή για σκέψη στους αναγνώστες με τις φωτογραφίες και τις λεζάντες του και καλύπτοντας με εντυπωσιακό τρόπο τα σημαντικότερα παγκόσμια γεγονότα.

Ο Τσέχος διεσκατομμυριούχος και η Le Monde

Στόχος εξαγοράς έχει γίνει η εγκυρότερη γαλλική, καθημερινή εφημερίδα, Le Monde, με τους δημοσιογράφους της να υποστηρίζουν ότι σε μία τέτοια περίπτωση θα κινδυνέψει η ανεξαρτησία της.

H ανεξαρτησία της Le Monde διασφαλιζόταν ως σήμερα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της, αφού ο διευθυντής σύνταξης εγκρίνεται από την πλειοψηφία των συντακτών της εφημερίδας, οι οποίοι λειτουργούν με συλλογικές αποφάσεις. Η ισορροπία αυτή κινδυνεύει να χαθεί αν ο Τσέχος  δισεκατομμυριούχος Ντανιέλ Κρετίνσκι, ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Σπάρτα Πράγας, πάρει τα ηνία.

Ο Κρετίνσκι γεννήθηκε στην πόλη Μπρνο της Τσεχίας, το 1975 και είναι σύντροφος της Αννα Κέλνερ, σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, την κόρη του Πετρ Κέλνερ, του πλουσιότερου ανθρώπου της Τσεχίας. Είναι βασικός μέτοχος του πρώτου ομίλου ΜΜΕ της Τσεχίας Czech Media Invest (CMI), ο οποίος έχει 3,25 εκατομμύρια αναγνώστες στη χώρα.

Τον Απρίλιο του 2018 αγόρασε τα γαλλικά ραδιόφωνα της εταιρείας Lagardère Active σε Τσεχία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία έναντι 73 εκατ. ευρώ.

Η περίπτωση του ανατολικού μπλοκ

Σημειώνεται ότι τον Οκτώβριο 2019 ο Τσέχος μεγιστάνας Πετρ Κέλνερ συμφώνησε να εξαγοράσει ένα από τα μεγαλύτερα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας του, καθώς και άλλα τέσσερα πρώην κομμουνιστικών χωρών της Ευρώπης, επεκτείνοντας την κυριαρχία του στη βιομηχανία μέσων μαζικής ενημέρωσης της περιοχής.

Η επενδυτική εταιρεία του Κέλνερ, PPF Group NV, υπέγραψε συμφωνία για την εξαγορά της Central European Media Enterprises Ltd. έναντι 2,1 δισ. δολαρίων, συμπεριλαμβανομένης και της πληρωμής 1,1 δισ. δολαρίων στο μέτοχο πλειοψηφίας, την AT&T Inc.

Η κίνηση αυτή επιβεβαιώνει την τάση των ξένων εταιρειών μέσων μαζικής ενημέρωσης να αποχωρήσουν από την περιοχή αυτή, στην οποία δραστηριοποιούνται εδώ και 30 χρόνια, μετά την πτώση του κομμουνισμού, “χτίζοντας” ένα προφίλ ενημέρωσης και ψυχαγωγίας δυτικού τύπου. Υπενθυμίζεται ότι το Central European Media Enterprises Ltd. ιδρύθηκε από τον κληρονόμο της αυτοκρατορίας καλλυντικών, Ronald Lauder, το 1993.

Αρκετοί κροίσοι της περιοχής έχουν πάρει τον έλεγχο εφημερίδων, τηλεοπτικών καναλιών και ραδιοφωνικών σταθμών σε μία περίοδο κατά την οποία οι κυβερνήσεις των συγκεκριμένων κρατών, από τη Βαρσοβία μέχρι τη Βουδαπέστη, επιχειρούν να αυξήσουν τον έλεγχο τους στα κανάλια πληροφόρησης.