Αγορά ενέργειας: 3+1 προκλήσεις για τη ΡΑΕ-Τι καλείται να αλλάξει

Η πίεση που ασκεί η εναρμόνιση με το Green Deal, ωθεί σε τεκτονικές αλλαγές την αγορά ενέργειας, που τα τελευταία δύο χρόνια έχει μπει σε μια εποχή ριζικού μετασχηματισμού και η ΡΑΕ πρωταγωνιστεί στη διαμόρφωση της νέας ενεργειακής αγοράς. Η μεγάλη πρόκληση για τη ΡΑΕ είναι πώς οι σχετικές μεταρρυθμίσεις θα λειτουργήσουν προς όφελος των καταναλωτών και της εθνικής οικονομίας, χωρίς να προκληθούν ακραίες καταστάσεις και μεγάλες αυξήσεις τιμών.

Η αύξηση των τιμών των ρύπων και η απολιγνιτοποίηση, έκαναν επιτακτική την ανάγκη να καλυφθεί η αναγκαία ζήτηση από νέες μορφές παραγωγής ενέργειας, από φυσικό αέριο και ΑΠΕ ενώ η εξέλιξη της τεχνολογίας φέρνει πολλαπλάσιες δυνατότητες, πλωτά αιολικά και φωτοβολταϊκά, αποθήκευση ενέργειας και προετοιμασία για την παραγωγή και χρήση του υδρογόνου.

Ο ρόλος της ΡΑΕ στην περίοδο αυτή των αλλαγών γίνεται κρίσιμος για να συνεχίζεται με ομαλό τρόπο η λειτουργία της ενεργειακής αγοράς, καθώς πρέπει να γίνει η κινητήρια δύναμη και ο οδηγός στις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.

Το επόμενο διάστημα, αναμένεται σειρά θεσμικών αλλαγών που θα προετοιμάσει τη χώρα για τις νέες μεγάλες επενδύσεις, του Ταμείου Ανάκαμψης που είναι απαραίτητες για να γίνει πράξη η ενεργειακή μετάβαση.

Στο πλαίσιο αυτό η ΡΑΕ εντείνει τις προσπάθειές της να επιτελέσει το ρόλο της και αντιμετωπίζει τις εξής προκλήσεις:

1. Βελτιστοποίηση του Target Model

Η ΡΑΕ ολοκληρώνει τον σχεδιασμό ενός καινοτόμου Μηχανισμού Παρακολούθησης και Εποπτείας των Ενεργειακών Αγορών, ο οποίος αξιοποιεί ευρύ φάσμα δεδομένων που συλλέγονται μέσω τυποποιημένης διαδικασίας από τους Διαχειριστές και αναλύονται κατά τρόπο αυτοματοποιημένο. Ο Μηχανισμός πρόκειται να ενισχύσει την εποπτική αρμοδιότητα της Αρχής, καθώς θα της  δίνει τη δυνατότηα ενδελεχούς παρακολούθησης του επιπέδου ανταγωνισμού και των πρακτικών των Συμμετεχόντων, ώστε να μπορεί να παρεμβαίνει άμεσα και αποτελεσματικά.

Η εκκίνηση των νέων αγορών ηλεκτρικής ενέργειας την 1η Νοεμβρίου 2020, η σύζευξη με την αγορά της Ιταλίας την 15η Δεκεμβρίου 2020 και η σύζευξη με την αγορά της Βουλγαρίας την 11η Μαΐου 2021 ήταν κομβικά γεγονότα στο χώρο της ενέργειας που έβαλαν την Ελλάδα στην ενοποιημένη  αγορά  ενέργειας ώστε να αρχίσει να συγκλίνει με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Όμως ανέδειξαν και τις αδυναμίες, σε επίπεδο Εποπτείας, που η ΡΑΕ καλείται να αντιμετωπίσει.

2. Ξεκαθάρισμα στις ΑΠΕ

Ζωτικής σημασίας για την γρήγορη υλοποίηση των επενδύσεων στις ΑΠΕ, είναι όχι μόνο η απλούστευση της αδειοδοτικής διαδικασίας, αλλά και η αντιμετώπιση των αδιεξόδων και των στρεβλώσεων.

Κι αυτό γιατί αν και διαπιστώνεται  έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον,  με την υποβολή 1865 αιτήσεων συνολικής ισχύος 45,5 GW κατά τον κύκλο του Δεκεμβρίου 2020, υπάρχουν προβληματισμοί για το αν αυτές οι αιτήσεις μπορούν πράγματι να μετουσιωθούν σε «έργα ΑΠΕ».

H ΡΑΕ -χάρη στον ψηφιακό της μετασχηματισμό και το νέο πληροφοριακό σύστημα,  προχώρησε γρήγορα σε  1.249 Βεβαιώσεις Παραγωγού συνολικής ισχύος 27 GW και ολοκλήρωσε την αξιολόγηση της πλειοψηφίας των εκκρεμών αιτημάτων έργων ΑΠΕ, που επικαιροποιήθηκαν μέσω του πληροφοριακού συστήματος ΑΠΕ (Βεβαιώσεις Παραγωγού συνολικής ισχύος περίπου 20 GW). Σήμερα   βρίσκονται στο στάδιο αδειοδοτικής ωρίμανσης περίπου 47 GW νέα έργα ΑΠΕ, που έρχονται να προστεθούν στα περίπου 30GW παλιά έργα που διαθέτουν άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.  σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) στον κύκλο αυτό αιτήσεων για Βεβαίωση Παραγωγού ΑΠΕ, υποβλήθηκαν 743 αιτήματα για μονάδες συνολικής ισχύος 17,4 GW.

Όμως η  πληθώρα αιτήσεων και υποψήφιων έργων μπορεί αποτελέσει  μπούμερανγκ στην ανάπτυξη των ΑΠΕ, όσο δεν είναι ξεκάθαρο ποια από αυτά μπορούν να προχωρήσουν και η Ρυθμιστική Αρχή καλείται να συμβάλει ώστε να βελτιωθούν τα προβλήματα της διαδικασίας.

3. Στήριξη των αλλαγών στην ενεργειακή αγορά 

Η ΡΑΕ οφείλει να ανταποκριθεί και να συμβάλει στην γρήγορη και αποτελεσματική υλοποίηση των σχεδίων του υπουργείου Ενέργειας, σχετικά με:

• τη στήριξη των μονάδων παραγωγής ενέργειας με διερεύνηση της εφαρμογής μηχανισμού στρατηγικής εφεδρείας και μηχανισμού διαθεσιμότητας ισχύος (CRM),
• τη διευκόλυνση των επενδύσεων στις ΑΠΕ με αναθεώρηση του πλαισίου ανταγωνιστικών διαδικασιών ΑΠΕ,
• την εισαγωγή της δυνατότητας διμερών συμβάσεων με την πρόβλεψη ειδικού πλαισίου διμερών συμβάσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας έργων ΑΠΕ (ιδιωτικά PPAs),
• την εξέταση των δυνατοτήτων στήριξης των υβριδικών σταθμών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά και των μονάδων αποθήκευσης ενέργειας,
• τη θέσπιση του πλαισίου για την ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών πάρκων, και την υλοποίηση δράσεων για την ενεργειακή φτώχεια.

4. Διαφάνεια και προστασία του Καταναλωτή

Η προστασία των καταναλωτών και την ενίσχυση της διαφάνειας στη λιανική αγορά, αποτελεί κεντρική ευθύνη της ΡΑΕ και για αυτό θέσπισε  το «Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου», η λειτουργία του οποίου ξεκίνησε στις 9 Νοεμβρίου 2020 -μέσω της ιστοσελίδας www.energycost.gr-.

Ωστόσο αν και η διαδικτυακή εφαρμογή παρέχει στους καταναλωτές ένα εύχρηστο και αξιόπιστο εργαλείο που επιτρέπει τη σύγκριση των ενεργειακών προϊόντων, υπό όρους διαφανούς και ακριβούς πληροφόρησης, δεν πέτυχε το στόχο του. Αυτό φάνηκε από τη βροχή καταγγελιών των καταναλωτών, το τελευταίο διάστημα, αποτέλεσμα των ανατιμήσεων στο κόστος τους ρεύματος, που έφερε η ενεργοποίηση της ρήτρας ρύπων.

Το αυξημένο κόστος των δικαιωμάτων ρύπων μετακυλύθηκε στους καταναλωτές, όμως χωρίς διαφάνεια για τον τρόπο που γίνεται, αφού είναι διαφορετικοί οι κανόνες κάθε εταιρείας όσον αφορά τα άνω και κάτω όρια, βάσει των οποίων ενεργοποιούνται οι ρήτρες, και συχνά ασαφείς οι συμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό η ΡΑΕ κινείται ώστε να επιβάλει από το Σεπτέμβριο νέο πλαίσιο κανόνων για τις ρήτρες, ώστε η αγορά ενέργειας να λειτουργεί με διαφάνεια και συγκρισιμότητα.

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση