Το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων αλλάζει τα δεδομένα για τις χρηματοδοτικές ανάγκες του ΑΔΜΗΕ ο οποίος για να υλοποιήσει το επενδυτικό του πρόγραμμα, ζητάει από τη ΡΑΕ να του αυξήσει  στο 8,16% το WACC (απόδοση επενδεδυμένου κεφαλαίου). Ωστόσο, η πρόταση της ΡΑΕ για WACC 6,1% κάτω από το 7,5% που ζητούσε ο ΑΔΜΗΕ πριν την κρίση, έφερε την αντίδραση του ΑΔΜΗΕ που προειδοποιεί ότι κινδυνεύει το επενδυτικό του πλάνο και ο σχεδιασμός της ενεργειακής μετάβασης.

Ειδικότερα, ο ΑΔΜΗΕ υποστηρίζει ότι το 7,5% είναι το ελάχιστο ύψος Wacc που θα πρέπει να δοθεί για την απρόσκοπτη υλοποίηση του επενδυτικού του προγράμματος ύψους 5 δισ. έως το 2030. Το κόστος των δανείων από τις εμπορικές τράπεζες έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2021 (4,5% από 2,5%), ενώ γύρω στο 3,5% διαμορφώνεται και το κόστος δανεισμού της ΕΤΕπ

1

 Ο ΑΔΜΗΕ, επισημαίνει τις συνέπειες της απόφασης της ΡΑΕ σχετικά με τη σταθμισμένη μέση απόδοση κεφαλαίων (WACC) στο επενδυτικό του πρόγραμμα και στις χρεώσεις που καλούνται να πληρώσουν οι καταναλωτές όλης της χώρας.

Ειδικότερα, αναφέρει:

“Την Πέμπτη 23/6 ενημερωθήκαμε άτυπα από τη ΡΑΕ ότι βρίσκεται στη διαδικασία λήψης απόφασης για WACC 6,1%. Είναι προφανές ότι ο συντελεστής αυτός έχει προκύψει με βάση παραδοχές της ΡΑΕ που δεν αντανακλούν τις τρέχουσες συνθήκες δανεισμού κρατών και επιχειρήσεων από τις οποίες προκύπτει το WACC, και οι οποίες μεταβάλλονται διαρκώς προς το δυσμενέστερο. Για τον λόγο αυτό και δεδομένων των σοβαρών επιπτώσεων που θα έχει μια τέτοια απόφαση για το επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ, όπως θα εξηγήσουμε αναλυτικά στη συνέχεια, απευθύνουμε έκκληση στη ΡΑΕ να τροποποιήσει την απόφασή της, λαμβάνοντας υπόψη τις αντικειμενικές συνθήκες, και διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του προγράμματος ηλεκτρικών διασυνδέσεων που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ και έχει εγκρίνει η ίδια η Ρυθμιστική Αρχή.

Τρεις συνέπειες για το ηλεκτρικό σύστημα

Στη διαφορετική περίπτωση που η ρυθμιστική της απόφαση παραμείνει ως έχει, ο ΑΔΜΗΕ προειδοποιεί ότι θα υπάρξουν τρεις σοβαρές συνέπειες για το ηλεκτρικό σύστημα:

Πρώτον, υφίσταται πολύ σοβαρός κίνδυνος καθυστέρησης των διασυνδέσεων των Δωδεκανήσων και των νησιών του Βορείου Αιγαίου που αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το 2028. Αυτός έγκειται στην αδυναμία που θα έχει ο ΑΔΜΗΕ το 2024 και το 2025 να εξασφαλίσει τα δανειακά κεφάλαια που απαιτούνται για τις επενδύσεις, λόγω των περικοπών και των αυξημένων επιτοκίων δανεισμού. Τι σημαίνει αυτό για τους καταναλωτές; Συνολικά οι καταναλωτές θα εξακολουθούν να πληρώνουν αυξημένα ΥΚΩ στους λογαριασμούς τους, οι καταναλωτές στα εν λόγω νησιωτικά συμπλέγματα δεν θα έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας ηλεκτροδότηση, ενώ τα ακριτικά νησιά του Αιγαίου θα παραμένουν μη διασυνδεδεμένα με το εθνικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας στη γεωπολιτική συγκυρία που διανύουμε.

Συγκεκριμένα με την απόφαση της ΡΑΕ ο δείκτης μόχλευσης Net Debt αντιστοιχεί σε 8,23 φορές το EBITDA, ένα ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο το οποίο καθιστά απαγορευτική την απρόσκοπτη υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος του Διαχειριστή που έχει επί της αρχής τη σύμφωνη γνώμη της ΡΑΕ μέσω της έγκρισης του δεκαετούς μας προγράμματος για την ανάπτυξη του Συστήματος. Ο σχετικός πίνακας:

  2024 2025
WACC@8,16% Net debt/EBITDA 3,71 5,61
WACC@7,52% Net debt/EBITDA 4,01 6,11
WACC@6,1% Net debt/EBITDA 5,26 8,23

Δεύτερον, τίθενται σε σοβαρό κίνδυνο οι εθνικοί στόχοι ενεργειακής μετάβασης, αφού  είναι πολύ πιθανό να μην γίνουν όλες οι επενδύσεις που απαιτούνται στο Σύστημα Μεταφοράς ώστε να επιτευχθεί ηλεκτρικός χώρος 29 GW ως το 2030. Ο λόγος είναι ότι η πρόταση που προκρίνει η ΡΑΕ συνεπάγεται 142 εκατ. ευρώ λιγότερα καθαρά κέρδη για τον Διαχειριστή στη ρυθμιστική περίοδο 2022-2025. Τα εξαιρετικά μειωμένα του κέρδη θα πρέπει ο Διαχειριστής να τα επενδύσει κατά προτεραιότητα στην ανανέωση του παλαιωμένου εξοπλισμού του Συστήματος, ώστε να διασφαλίσει την καλή λειτουργία του σε συνθήκες εντεινόμενης κλιματικής κρίσης που αναμένουμε τα επόμενα χρόνια (ακραίες χιονοπτώσεις, καύσωνες, μεγάλες πυρκαγιές).

Τρίτον, διακυβεύεται η υλοποίηση των επενδύσεων σε διεθνείς διασυνδέσεις που διερευνά ο ΑΔΜΗΕ -σε συνεννόηση με την Ελληνική Κυβέρνηση- προκειμένου να προβεί σε βιώσιμες στρατηγικές επενδύσεις. Τις επόμενες ημέρες, ο Διαχειριστής σκοπεύει να καταθέσει πρόταση στην εταιρεία Euroasia Interconnector για συμμετοχή στο μετοχικό της κεφάλαιο. Επιπλέον, εξετάζει τη συμμετοχή σε επενδυτικό σχήμα για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου που θα περιλαμβάνει ιδιώτες επενδυτές και τον Διαχειριστή της Αιγύπτου, και μελετά από κοινού με τον Διαχειριστή της Ιταλίας δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας. Ταυτόχρονα, εξετάζει επενδύσεις στα Βαλκάνια. Όλα αυτά τα σχέδια που εντάσσονται στη γενική εθνική στρατηγική μετατροπής της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο θα επανεξεταστούν με σοβαρή πιθανότητα να καθυστερήσουν εάν το ρυθμιστικό περιβάλλον δεν είναι βιώσιμο.

Καθώς η σημερινή συγκυρία είναι ευνοϊκή για την ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας στη μεταφορά ενέργειας από τις εναλλακτικές πηγές που αναζητεί η Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω της γεωπολιτικής κρίσης, ο κίνδυνος είναι αυτή η ευκαιρία να χαθεί και η απώλεια αυτή θα κοστίσει στην εθνική ενεργειακή στρατηγική.

Τι προτείνει ο Διαχειριστής

Η πρόταση του ΑΔΜΗΕ για WACC ύψους 7,5% κατατέθηκε τον Οκτώβριο του 2021. Έκτοτε, όμως, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά. Μετά την ύφεση που προκάλεσε η πανδημική κρίση, οι προοπτικές είναι δυσοίωνες καθώς η έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία στις αρχές του 2022 οδήγησε σε αναζωπύρωση των πληθωριστικών πιέσεων. Οι προβλέψεις διεθνών επενδυτικών οίκων κάνουν λόγο για αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 100-150 μονάδες βάσης εντός του έτους. Οι εξελίξεις αυτές αντικατοπτρίζονται και στη σφοδρή αύξηση των επιτοκίων των κρατικών ομολόγων παγκοσμίως, καθώς επίσης και στην ταχεία κλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ο ΑΔΜΗΕ είναι υποχρεωμένος  να καταθέσει νέα πρόταση στη ΡΑΕ για WACC 8,16% προκειμένου η εταιρεία να είναι βιώσιμη στο μέλλον και να υλοποιηθούν οι επενδύσεις που η ίδια η ΡΑΕ έχει εγκρίνει στο Δεκαετές Πλάνο Επενδύσεων του ΑΔΜΗΕ. Οι βασικές παραδοχές για τις παραπάνω παραμέτρους θα είναι σήμερα στη διάθεση του Ρυθμιστή.

Όπως αναφέρει ο ΑΔΜΗΕ, είναι αναγκαίο να διευκρινιστούν οι εξής θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τη λειτουργία του Διαχειριστή:

  • Ο ΑΔΜΗΕ δεν είναι εταιρεία που με τις επενδύσεις της επιδιώκει τη μεγιστοποίηση του κέρδους προς ίδιο όφελος των μετόχων της. Η στρατηγική του Διαχειριστή έχει στο επίκεντρό της το επενδυτικό της πρόγραμμα. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το 50% των κερδών του επανεπενδύεται υποχρεωτικά για την ανανέωση ή/και την επέκταση του Συστήματος. Αν ο Διαχειριστής ενδιαφερόταν να μεγιστοποιήσει τα κέρδη των μετόχων του και να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο τους, η στρατηγική του θα ήταν να προσπαθεί να μην αναπτύσσει το Σύστημα, να μην παίρνει το ρίσκο επενδύσεων πολύ δύσκολων στην τεχνική τους υλοποίηση, και την ίδια στιγμή να ελαχιστοποιεί τα λειτουργικά έξοδα συντήρησης και λειτουργίας ώστε να εκμεταλλεύεται οικονομικά στον μέγιστο βαθμό μια φθίνουσα υποδομή, μια τακτική γνωστή στην αγορά ως «run to failure».
  • Οι αποφάσεις για τις επενδύσεις στο Σύστημα δεν λαμβάνονται από τον ίδιο τον Διαχειριστή, αλλά από τη ΡΑΕ η οποία έχει αρμοδιότητα να εγκρίνει το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος. Για παράδειγμα, το έργο Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ ή το έργο Ελλάδα-Αίγυπτος πρέπει να εγκριθούν από τη ΡΑΕ για να υλοποιηθούν από τον ΑΔΜΗΕ. Η ΡΑΕ εγκρίνει αυτές τις επενδυτικές αποφάσεις με γνώμονα τον συσχετισμό κόστους-οφέλους, δηλαδή λαμβάνει υπόψη μελέτες που υπολογίζουν διάφορες συνέπειες του έργου, μελέτες στις οποίες η ίδια η ΡΑΕ συμμετέχει και αποδεικνύουν ότι οι επενδύσεις αυτές είναι προς όφελος των καταναλωτών. Με λίγα λόγια το επιχείρημα περί αυξημένου κόστους για τους καταναλωτές είναι εντελώς αστήρικτο.

Εν κατακλείδι, απευθύνουμε έκκληση προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Ελλάδας, που θεωρούμε ότι εκκινεί από την ειλικρινή πρόθεση να προστατέψει τους καταναλωτές, να επανεξετάσει με ιδιαίτερη προσοχή την απόφασή της, να σταθμίσει τους κινδύνους που αναδεικνύουμε ότι απορρέουν από αυτήν, να δείξει εμπιστοσύνη στον Διαχειριστή και να συνεργαστεί σε τεχνικό επίπεδο μαζί μας ώστε να βρεθεί κοινό έδαφος.

Ας μην ξεχνάμε ότι για τα έτη 2022-2023 έχει εγκρίνει  -με την ίδια μεθοδολογία- μεγαλύτερο WACC σε άλλους Διαχειριστές ενεργειακών υποδομών της χώρας, και ορθώς, καθώς είναι υποχρεωμένοι να λειτουργούν υπό τις αντίξοες συνθήκες που περιγράψαμε πιο πάνω. Δεν είναι δυνατόν, ενώ οι συνθήκες επιδεινώνονται, ο ΑΔΜΗΕ να έχει μικρότερο WACC.

Τέλος, ενημερώνουμε τους αρμόδιους συντάκτες ότι τις επόμενες ημέρες ο ΑΔΜΗΕ θα πραγματοποιήσει συνέντευξη Τύπου, μαζί με τον  τεχνικό του σύμβουλο, κατά την οποία θα ενημερώσει το κοινό, υπεύθυνα και με όρους διαφάνειας και λογοδοσίας,  για τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζεται το WACC, καθώς και τις παραδοχές που έχει κάνει ο ΑΔΜΗΕ κατά την αίτησή του.

Τονίζεται, τέλος, ότι πέραν του WACC υπάρχει άτυπη ενημέρωση από στελέχη της ΡΑΕ ότι η Αρχή θα περικόψει κατά πολύ τα επιπλέον λειτουργικά έξοδα που αιτείται ο Διαχειριστής για την επόμενη ρυθμιστική περίοδο. Σε περίπτωση που όντως στην απόφαση του Ρυθμιστή τα λειτουργικά έξοδα έχουν περικοπεί, θα επανέλθουμε με ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με τους κινδύνους που θα προκύψουν για την ποιότητα των υπηρεσιών ηλεκτροδότησης.