Μιούτσια Πράντα: Πώς η κομμουνίστρια μεταμορφώνει το Μιλάνο;

Ενσωματώνει σήμερα το πρότυπο της σύγχρονης γυναίκας, την εποχή της ηγεμονίας της. Η Μιούτσια Πράντα (Miuccia Prada) προηγείται του θρύλου της. Στα 74 της χρόνια παραμένει πρωτοπόρος και εισηγήτρια τάσεων στις κορυφογραμμές της σύγχρονης μόδας και αισθητικής. Η μοναδική που μπορεί να συγκριθεί με την Κοκό Σανέλ.

Πρόσφατα όμως δήλωσε ότι η μόδα απασχολεί μόνο το ένα τρίτο της ζωής της. Η γυναίκα που επηρεάζει τη συγκεκριμένη βιομηχανία όσο λίγοι στον κόσμο, ασχολείται κυρίως με το Ίδρυμα Πράντα (Fondazione Prada) «για να διερευνήσω τον ανθρώπινο πολιτισμό σε όλο το εύρος και τη συνθετότητά του».

Βρίσκεται λοιπόν με τα δύο πόδια σε δύο βάρκες; Όχι ακριβώς. Περισσότερο από τις συνεχείς κολλεξιόν του φερώνυμου οίκου Prada ασχολείται με το Ίδρυμα που εγκαινιάστηκε στη Βενετία το 1993 και επεκτάθηκε στο Μιλάνο (με δύο αίθουσες) το 2015.  Και στα δύο αντικείμενα πάντως συναποφασίζει πάντα με τον αγαπημένο σύζυγό της Πατρίτσιο Μπερτέλι (Patrizio Bertelli).

Η συνάφεια της τέχνης και της μόδας

Ο κόσμος της μόδας και της τέχνης ανέκαθεν υπήρξαν συνυφασμένοι. Στην Ελλάδα, την κοντινότητά τους ανέδειξε το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ του πρωτοπόρου Δάκη Ιωάννου. Όλος ο κόσμος της αναπαραστατικής αισθητικής ανατροφοδοτεί τάσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ισοσκελίζεται σε βαρύτητα το έργο ενός ζωγράφου με το όραμα ενός σχεδιαστή.

Για την Μιούτσια Πράντα όμως φαίνεται ότι η μόδα αποτελούσε πάντα μία ψηφίδα στην τοιχογραφία της τέχνης. «Θέλω ο πολιτισμός να γοητεύει», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευή της. Και έτσι από το Παλάτσο του Ιδρύματος στη Βενετία δηλώνει σήμερα ικανοποιημένη για την τελευταία, τοπική έκθεση με τίτλο Everybody Talks About the Weather, Όλοι συζητούν για τον καιρό.

Πρόκειται για επιμειξία κλασικής ζωγραφικής, σύγχρονης τέχνης και επιστημονικών πληροφοριών γύρω από την κλιματική κρίση. Πολιτική επιστήμων γαρ (καθότι σπούδασε Πολιτικές επιστήμες), η Μιούτσια Πράντα φιλοδοξεί να επιμελείται διεπιστημονικές εκθέσεις που επεξεργάζονται όχι μόνοι τους οι καλλιτέχνες αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα.

Η συνάφεια των ρούχων της με την τέχνη επικυρώθηκε όταν το 2012 το Μητροπολιτικό μουσείο της Νέας Υόρκης (Metropolitan Museum of Art) οργάνωσε την αναδρομική έκθεση An Impossible Conversation, παρακολουθώντας τις παράλληλες τροχιές της Prada και της Έλσα Σκιαπαρέλι (Elsa Schiaparelli).

Η βασίλισσα της βιομηχανίας

Η Μιούτσια Πράντα παραμένει CEO και καλλιτεχνική διευθύντρια στην Prada και στην Miu Miu. Το 2020 κάλεσε τον επιδραστικό Ραφ Σίμονς (Raf Simons), που υπήρξε ο αναβιωτής του Christian Dior (μεταξύ άλλων εταιρειών), για να μοιραστεί τις ευθύνες της καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Έτσι, έχει ακόμη περισσότερο χρόνο για να ασχοληθεί με την διεξαγωγή εκθέσεων.

Ο όμιλος Prada (με τη Miu Miu και τις Church’s και Car Shoe) συμμετέχει πλέον στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ αν και το 80% της εταιρείας παραμένει στα χέρια της οικογένειας.

Το 2022 τα έσοδα προσέγγισαν τα 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια και δέκα τρεις χιλιάδες υπαλλήλους.

Η κόρη μου η σοσιαλίστρια

Όσο και αν γιγαντωθεί, η Μιούτσια Πράντα αποστρέφεται τη λέξη «πολυτέλεια».

Προέρχεται από σόι εμπόρων και κατασκευαστών δερμάτινων ειδών από το Μιλάνο.

Η Μαρία Μπιάνκι (Maria Bianchi), όπως πραγματικά ονομάζεται, γεννήθηκε το 1949. Ο παππούς της Μάριο Πράντα ίδρυσε την εταιρεία Fratelli Prada (“Αδελφοί Πράντα”) το 1913. Την οικογενειακή επιχείρηση ανέλαβε αργότερα η δυναμική μητέρα της. Η Μιούτσια μεγάλωσε σε περιβάλλον περιστοιχισμένο από διανοούμενους και έτσι θεωρούσε ότι ένα κορίτσι που ασχολείται με τη μόδα πρέπει οπωσδήποτε να θεωρείται σαχλό.

Αφού λοιπόν ολοκλήρωσε το διδακτορικό της στις πολιτικές επιστήμες, σπούδασε παραστατικές τέχνες και εργάστηκε στο «Μικρό θέατρο» του Μιλάνου (Piccolo Teatro). Παράλληλα, υπήρξε από δέκα οκτώ ετών ενεργό μέλος του κομμουνιστικού κόμματος. Τη δεκαετία του 1970, βγήκε στους δρόμους για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα του φύλου της. Ακόμη και σήμερα, δηλώνει αριστερή.

Στον μαξιμαλισμό των 80s

Το 1978 όμως κατάλαβε ως πραγματίστρια ότι δεν μπορούσε να γυρίσει την πλάτη της στην οικογενειακή επιχείρηση. Δειλά δειλά, το 1985, σχεδίασε τις πρώτες (εμβληματικές πλέον) νάιλον τσάντες με την επωνυμία της τυπωμένη σε μικρό τριγωνικό μέταλλο. Σύντομα αναγνωρίστηκαν ως σύμβολα πρωτοπορίας ενσαρκώνοντας το μαξιμαλιστικό πνεύμα της δεκαετίας του 1980 και εξακόντισαν τη φήμη της σε όλο τον κόσμο.

Τρία χρόνια αργότερα δημιούργησε την γυναικεία σειρά ρούχων που χαρακτήρισε ως «στολές για τους κάπως στερημένους». Το 1993 ίδρυσε την Miu Miu, σειρά για τις νεότερες γενιές. Τη φετινή συλλογή της άνοιξης καλοκαίρι 2024 προσωποποιεί η Τζίτζι Χαντίντ.

«Άσχημη κομψότητα»

Πώς δικαιολογεί η Μιούτσια Πράντα αυτή τη μεταστροφή της σήμερα στον ματαιόδοξο κόσμο της μόδας; Ομολογεί ότι για κάποιο καιρό αμφιταλαντευόταν. Την κέρδισε όμως, όπως διατείνεται, ο κόσμος της Αισθητικής -ένας όρος που διατρέχει τη Φιλοσοφία όσο και τις τέχνες, πριν από τη σύγχρονη μόδα και έτσι δεν πλήττεται από αριστερές προκαταλήψεις. Αντί της λέξης luxury, πολυτέλεια, εκείνη προτιμάει να δηλώνει λάτρης του Ωραίου. Όπως άλλωστε και ο Πλάτων.

Για να τιμήσει τις πνευματικές ρίζες της, ως επικεφαλής σχεδιάστρια του οίκου της ποτέ δεν τόνισε τις αισθησιακές πλευρές της γυναικείας ύπαρξης. Προτιμάει ακόμη και σήμερα να ντύνει τις γυναίκες με σεβασμό. Η μόδα να τις υπηρετεί. Εκείνη λανσάρισε λοιπόν και αυτή τη μοναδική κατεύθυνση «άσχημης κομψότητας», υποβιβάζοντας τη σημασία του ρούχου στην καθημερινότητα.

Μακριά από την Ντονατέλα Βερσάτσε

Το 2019, ο όμιλος επένδυσε στην κατασκευή ενός ανανεωμένου υλικού νάιλον. Ονομάζεται Econyl και τώρα χρησιμοποιείται σε διάφορα είδη του οίκου. Το 1% από κάθε πώληση ενισχύει το πρόγραμμα Sea Beyond που τρέχει σε συνεργασία με την Unesco για την προστασία των ωκεανών και την περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Το 2015 δημιουργήθηκε ένα επιπλέον τμήμα του Fondazione Prada στο Μιλάνο, όπου βρίσκεται και η κατοικία της Πράντα. Μένει μάλιστα στο κτήριο όπου γεννήθηκε, ενώ διάφορα άλλα μέλη της οικογένειάς της συγκατοικούν στους άλλους ορόφους. Στον αντίποδα της Ντονατέλας Βερσάτσε, η Μιούτσια Πράντα περηφανεύεται για την οικογένεια που προσφάτως τής έχει προσφέρει και το ρόλο της γιαγιάς.

Ιταλική Αναγέννηση

Το κτήριο του Ιδρύματος στο Μιλάνο επιμελήθηκε ο διάσημος Ρεμ Κολχάας (Rem Koolhaas), και ορισμένα κομμάτια του έχουν επενδυθεί με χρυσό 24 καρατίων. Πρόσφατα, ο κορυφαίος μαέστρος Ρικάρντο Μούτι παρουσίασε εκεί μια διάλεξή του ενώ αυτή τη στιγμή παρουσιάζεται έκθεση Paraventi, που ανιχνεύει την ιστορία της τέχνης έτσι όπως αποτυπώθηκε στα παραβάν της Ανατολής και της Δύσης από τον 17ο έως τον 21ο αιώνα.

Όπως και με την πολυτέλεια, η Μιούτσια Πράντα απεχθάνεται τη λέξη μαικήνας, που τόσο υμνήθηκε στην ιταλική Αναγέννηση. Αρνείται αυτόν τον ρόλο, δεν συζητάει για τη συλλογή της. Προτιμάει να πιστεύει ότι συμβάλλει στην ανάδειξη του Μιλάνου ως κοιτίδα του ιταλικού πνεύματος.

Σε αυτό το πλαίσιο, η μόδα για την Μιούτσια Πράντα αναλαμβάνει έναν ρόλο πολιτιστικό, αν όχι και ανθρωπιστικό.

Το ντύσιμο αποτελεί έκφραση της ιδέας που διατηρεί κανείς για τον εαυτό και τη θέση του στον κόσμο. Αλλιώς, η μόδα δεν έχει καμία σημασία.