ΥΒΟΝΗ ΠΑΠΑΣΤΕΛΑΤΟΥ
What lies ahead:
AI in Business
Μπορεί η ΑΙ
να μας κάνει... ευτυχισμένους;
Isabel Berwick, αρθρογράφος FT
Πρόσφατα ένα έγγραφο από την επισκόπηση του καθηγητή Χριστόφορου Πισσαρίδη (Pissarides Review) σχετικά με το μέλλον της εργασίας εξέταζε, μεταξύ άλλων, πώς η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογία επηρεάζουν την ευημερία των εργαζομένων. Μία οπτική για την οποία δεν ακούμε πολλά. Οπότε ρώτησα μία από τους επικεφαλής συγγραφείς του review, την καθηγήτρια Jolene Skordis του UCL, αν είναι η πρώτη φορά που διεξάγεται έρευνα σε αυτόν τον τομέα. Η απάντηση είναι «και ναι και όχι»: «Δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιος μετρά τον αντίκτυπο της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης στην υγεία, αλλά είναι η πρώτη φορά που γίνεται με αυτόν τον τρόπο», ανέφερε.
Αυτή η έρευνα είναι διαφορετική, επειδή εξετάζει διεξοδικά πώς οι διάφοροι τύποι τεχνολογίας μπορούν να επηρεάσουν την υγεία μας και το μέτρο αυτό για την ευημερία των εργαζομένων περιλαμβάνει τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική υγεία.
Διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι οι νεότερες τεχνολογίες έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική υγεία των εργαζομένων. Αυτό είναι λογικό. Στους ανθρώπους δεν αρέσουν οι αλλαγές. Χρειάζεται χρόνος για να συνηθίσουμε νέες διαδικασίες – και αυτό είναι αγχωτικό. Ένα ακόμα κομμάτι του αρνητικού αντίκτυπου, όπως μου είπε η Jolene, «έγκειται στις συνέπειες της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων νεότερων τεχνολογιών στην καθημερινή εργασία. Οι νεότερες τεχνολογίες μπορούν να βελτιώσουν την ασφάλεια των εργαζομένων, αλλά μπορούν επίσης να αφήσουν πολλούς εργαζόμενους να διαχειρίζονται λειτουργίες ρουτίνας των μηχανών, καθώς οι αποφάσεις λαμβάνονται από τις μηχανές και όχι από αυτούς. Ορισμένοι εργαζόμενοι αισθάνονται ότι τους υποτιμούν αυτοί οι ρόλοι ρουτίνας τύπου «tech-watch», άλλοι ανησυχούν για το μέλλον της δουλειάς τους και ορισμένοι διαπιστώνουν ότι ο όγκος της εργασίας τους αυξάνεται.
Ένα από τα πιο εκπληκτικά αποτελέσματα μέχρι στιγμής (η έρευνα συνεχίζεται) είναι ο βαθμός στον οποίο οι νέοι αυτοί ρόλοι που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη προκαλούν άγχος στους εργαζόμενους.
«Περιμέναμε να διαπιστώσουμε ότι η τεχνολογία κάνει τις βαρετές δουλειές, αφήνοντας τους ανθρώπους ελεύθερους να δημιουργήσουν και να χαράξουν στρατηγικές. Δεν περιμέναμε ότι το να αισθάνεσαι ότι είσαι ο «κηδεμόνας μιας μηχανής» θα εισάγει μια νέα κατηγορία εργασιών ρουτίνας. Σε μια επερχόμενη δημοσίευση, εξετάζουμε επίσης τι μπορεί να σημαίνει για τη δημοκρατία ένα μεγαλύτερο μερίδιο εργασιών ρουτίνας».
Αυτή η τελευταία πρόταση με έκανε να αναστενάξω. Δεν περίμενα να το πει αυτό η Jolene. Αλλά η άποψή της δείχνει πόσο τεράστια θα είναι αυτή η αλλαγή στον εργασιακό χώρο σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Επίσης, η φράση «κηδεμόνας μηχανής» δεν αποτυπώνει τέλεια μια πιθανή εκδοχή του μέλλοντος της εργασίας;
Κι αν αυτό φαίνεται καταθλιπτικό, τα καλά νέα είναι ότι οι εργοδότες μπορούν να βοηθήσουν να μετριαστεί το άγχος των εργαζομένων με το να είναι αξιοπρεπείς άνθρωποι όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν και εφαρμόζουν την αλλαγή,
Η Jolene αναφέρει: «Ο τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις εισάγουν τη νέα τεχνολογία στον χώρο εργασίας επηρεάζει έντονα τη σχέση των εργαζομένων με την τεχνολογία – και τελικά τον αντίκτυπό της στην ευημερία τους. Το ίδιο ισχύει και για το συναίσθημά τους ότι έχουν δικαιώματα στην εργασία».
Το Ινστιτούτο για το Μέλλον της Εργασίας χρησιμοποιεί αυτή την έρευνα για να δημιουργήσει μία εργαλειοθήκη μέσων και πλαισίων για τους εργοδότες που θα τους βοηθήσουν να αναπτύξουν τις τεχνολογικές εξελίξεις με θετικό πρόσημο.
Εν τω μεταξύ, αναρωτιέμαι αν ένα μέλλον που έχει τις ρίζες του στη μηχανική σκέψη θα κάνει περισσότερο ή λιγότερο πιθανό να χτίσουμε πιο δυνατές ανθρώπινες σχέσεις με τους συναδέλφους μας. Αν το λογισμικό λειτουργεί μόνο του, μπορούμε να πάμε για καφέ; Ή θα καθόμαστε σιωπηλά (πιθανότατα στα τηλέφωνά μας), ενώ η τεχνητή νοημοσύνη θα κάνει τη δουλειά; Πώς συγκρίνεται όλο αυτό με τη γραμμή παραγωγής εργοστασίων;
Συνιστώ να παρακολουθείτε τα τρέχοντα αποτελέσματα της ανασκόπησης του κ. Πισσαρίδη. Ένα μακροπρόθεσμο ερευνητικό πρόγραμμα που αποσκοπεί στη διαμόρφωση ενός καλύτερου μέλλοντος για την εργασία (όλοι μπορούμε να το υποστηρίξουμε αυτό). Ηγείται ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος καθηγητής Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης σε μία συνεργασία μεταξύ του Ινστιτούτου για το μέλλον της εργασίας, του Imperial College και του Warwick Business School. Διευκρίνιση: Συμμετέχω εμμέσως σε μια συντονιστική ομάδα – αλλά την έρευνα την κάνουν οι πραγματικοί εμπειρογνώμονες.