Το παλάτι – μουσείο με την αόρατη επέκταση

Μια «αόρατη» ανακαίνιση 171 εκατομμυρίων ευρώ. Κι ένα ολλανδικό βασιλικό ανάκτορο, που ανοίγει για το κοινό ξανά, μετά από πενταετή υπόγεια επέκταση. Πρόκειται για τις αποκαλούμενες «Βερσαλλίες του Βορρά», το ολλανδικό βασιλικό παλάτι Χετ Λο (Het Loo), που έχει μεταμορφωθεί ριζικά, προσθέτοντας στην έκτασή του 5.000 τ.μ. με νέους εκθεσιακούς χώρους, νέα επίσης είσοδο και εστιατόρια.

Το παλάτι χτίστηκε το 1686 ως βασιλικό, κυνηγετικό καταφύγιο για τον βασιλιά Γουλιέλμο Γ’ και τη βασίλισσα Μαρία στα περίχωρα της πόλης Άπελντορν στην καρδιά της Ολλανδίας. Παρέμεινε θερινό καταφύγιο για τον βασιλικό οίκο ως τον 20ο αιώνα, ενώ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η βασίλισσα Βιλελμίνα έζησε εκεί ως το θάνατό της, το 1962. Το κτίριο ανακαινίστηκε μεταξύ 1976 και 1982 και από το 1984, το παλάτι είναι ανοιχτό στο κοινό ως ανεξάρτητο εθνικό μουσείο, αν και η βασιλική οικογένεια το χρησιμοποιεί ακόμα κατά καιρούς για επίσημες τελετές.

Τα αυθεντικά έπιπλα, τα αντικείμενα και οι συλλογές τέχνης του βασιλικού οίκου καθώς και η εξειδικευμένη βιβλιοθήκη του βρίσκονται όλα εκεί, άλλωστε το παλάτι συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς της Ολλανδίας. Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό του στοιχείο είναι η μνημειώδης εσωτερική σκάλα του και τα δωμάτια εποχής, γεμάτα με τοιχογραφίες, ταπετσαρίες και αμέτρητα αντικείμενα που αντανακλούν την ολλανδική ιστορία.

Το μουσείο τώρα στοχεύει να βυθίσει τους επισκέπτες στην ιστορία του βασιλικού οίκου και των εκτεταμένων συλλογών του.

Η ριζική ανακαίνιση

Η ριζική ανακαίνιση του παλατιού άρχισε το 2018 ενώ το πιο σοβαρό πρόβλημα, που υπήρξε ήταν η αφαίρεση από το κτίριο περί των 4.300 τ.μ. αμιάντου. Στη συνέχεια έγινε ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων για τους επισκέπτες αλλά και όλων των τεχνικών συστημάτων. Οι ειδικοί συγκεντρώθηκαν από πολύ μακριά για να αποκαταστήσουν το παλάτι στην παλιά του δόξα. Έτσι οι τοίχοι και οι οροφές αποκαταστάθηκαν, τα δάπεδα του 17ου αιώνα ήρθαν στο φως, αμέτρητες ταπετσαρίες επισκευάστηκαν αν δεν είχαν φιλοτεχνήθηκαν από την αρχή, οι πολυέλαιοι συναρμολογήθηκαν εκ νέου και διάφορα δωμάτια αναδιατάχθηκαν για να προετοιμαστούν για την έκθεση της τεράστιας βασιλικής συλλογής έργων τέχνης. Για χρόνια, το κύριο τμήμα του Het Loo ήταν απρόσιτο, αν και οι στάβλοι και το πάρκο παρέμεναν ανοιχτοί για το κοινό.

Επιπλέον οι υπεύθυνοι του μουσείου βρήκαν την ευκαιρία να επεκτείνουν το συγκρότημα με μια νέα, κύρια είσοδο και περισσότερο χώρο για περιοδικές εκθέσεις. Είχαν όμως μια σημαντική προϋπόθεση για τους υποψήφιους αρχιτέκτονες του επανασχεδιασμού: Ο νέος χώρος θα έπρεπε να βρίσκεται εξ ολοκλήρου υπόγεια και μακριά από το οπτικό πεδίο, κάτω από την τεράστια αυλή μπροστά από το παλάτι.

Η υπόγεια επέκταση

Πέντε ολλανδικά αρχιτεκτονικά γραφεία προτάθηκαν για το έργο, ύστερα από δημόσιο διαγωνισμό και νικητής αναδείχθηκε το KAAN Architecten με έδρα το Ρότερνταμ. Ένα γνωστό διεθνώς γραφείο, που έχει μετατρέψει ένα μνημειακό κτίριο του Άμστερνταμ σε Αρχεία της Πόλης ενώ πιο πρόσφατα υλοποίησε την μινιμαλιστική ανακαίνιση του Βασιλικού Μουσείου Καλών Τεχνών στην Αμβέρσα, που ολοκληρώθηκε το 2022.

Όπως λέει ο Ντίκι Σκίπιο, επικεφαλής του έργου, η KAAN Architecten δούλεψε σκληρά για μια αρχιτεκτονική λύση, που δεν θα μείωνε με κανέναν τρόπο τη λαμπρότητα του παλατιού. ΄Ετσι περιγράφει το αποτέλεσμα ως μια «αόρατη παρέμβαση».

«Η υπόγεια επέκταση έχει μια αύρα που ταιριάζει στο κτίριο», λέει και ο Μισέλ βαν Μάρσεβιν, διευθυντής του Het Loo. «Η KAAN Architecten παρουσίασε ένα έργο, που συνέπεσε ακριβώς με τις επιθυμίες μας, καθώς σέβεται το ιστορικό συγκρότημα των ανακτόρων από κάθε άποψη».

Οι γυάλινοι φεγγίτες

Ο ιστορικός προαύλιος χώρος του Het Loo αποτελούταν προηγουμένως από τέσσερα μεγάλα παρτέρια, που σχημάτιζαν ένα οβάλ και πλαισιώνονταν από τις πλευρικές πτέρυγες του παλατιού. Οι αρχιτέκτονες αφαίρεσαν τα παρτέρια, ανοίγοντας χώρο για την υπόγεια επέκταση σε βάθος αρκετών μέτρων και οι χλοοτάπητες αντικαταστάθηκαν από επιφάνειες γυαλιού ως φεγγίτες, που έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος. Είναι επενδυμένες εξάλλου, με μπορντούρες από φυσική πέτρα ενώ επιτρέπουν στο φως της ημέρας να διεισδύει ελεύθερα στους νεοδημιουργημένους χώρους από κάτω. Το ίδιο το παλάτι εξάλλου, αντανακλάται στο γυαλί και το στρώμα νερού τεσσάρων εκατοστών, που το καλύπτει τώρα, υποδηλώνει τα σιντριβάνια και τα υδροηλεκτρικά έργα για τα οποία φημίζεται το Het Loo.

Μια άλλη αρχιτεκτονική πρόκληση ήταν η διαμόρφωση εισόδων στη νέα υπόγεια αίθουσα δεξιώσεων, γνωστή ως Grand Foyer. Ο αρχιτέκτονας Ντίκι Σκίπιο έλυσε κι αυτό το πρόβλημα, τοποθετώντας τες στα άκρα της εξωτερικής ανατολικής και δυτικής πτέρυγας του παλατιού, σε νέα γωνιακά περίπτερα, που έχουν τη μορφή μεγάλων φαναριών. Αφού εισέλθουν μέσω μιας από τις κατασκευές φαναριών, οι επισκέπτες συγκλίνουν σε έναν φαρδύ, πλευρικό διάδρομο πριν στραφούν στο Grand Foyer, το σχήμα του οποίου είναι εμπνευσμένο από το αρχικό σχέδιο του κεντρικού κτιρίου, που τώρα έχει μεγεθυνθεί πολλές φορές.

Οι ομοιότητες

Από αυτόν τον μαρμάρινο χώρο θα υπάρχει πρόσβαση στο παλάτι και στην ανακαινισμένη ανατολική πτέρυγα, καθώς και στη δυτική πτέρυγα, η οποία διαθέτει πλέον ένα «Junior Palace» για τους νεότερους επισκέπτες. Το Grand Foyer φιλοξενεί ρεσεψιόν, ένα κατάστημα μουσειακών ειδών και εστιατόρια, με χώρο για περιοδικές εκθέσεις. Ενώ η ανατολική πτέρυγα έχει αποκατασταθεί πλήρως και περιλαμβάνει μια μεγάλη έκθεση για την ιστορία του ολλανδικού βασιλικού οίκου από τον Γουλιέλμο Γ’ και τη Μαρία μέχρι τη Βασίλισσα Βιλελμίνα.

Όσον αφορά πάντως τις ομοιότητες της γυάλινης προσθήκης με την περίφημη, γυάλινη επίσης, πυραμίδα του Λούβρου, έργο του σπουδαίου αρχιτέκτονα Ι.Μ. Πέι, ο ολλανδός Ντίκι Σκίπιο θεωρεί, ότι δεν σχετίζονται μεταξύ τους. Όπως λέει «Οι συνθήκες στο Λούβρο είναι εντελώς διαφορετικές. Βρίσκεται στην καρδιά μιας πόλης και δεν υπάρχουν υδραυλικά έργα».

Διαβάστε επίσης:

Εκατοντάδες κλεμμένες αρχαιότητες από τον Ρόμπιν Σάιμς επαναπατρίζονται

Πριγκιπικά κοσμήματα άλλων εποχών για νέους μεγιστάνες