Μαντώ Χαζάπη: Στην Άνδρο, μετά την Καταιγίδα, με νέα έργα

Για τη Μαντώ Χαζάπη, το χωριό των προπάππων της στην Άνδρο οι Στενιές, συνθέτει τον κόσμο όλο της. Εκεί πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη με αφορμή το νέο βιβλίο που ετοιμάζει η κόρη του εφοπλιστή Χαρίλαου Χαζάπη της JME Navigation. Η συνάντηση περιλάμβανε την περιήγηση στον τόπο της, το υπέροχο αρχοντικό της γιαγιάς της, συνομιλία με τους συντοπίτες της, την πλατεία του χωριού με δωρητές μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της ναυτιλίας. Εκεί όπου έπαιζαν τα παιδιά της περιμένοντάς την. Διότι η ναυτιλία, οι Στενιές, η οικογένεια, η συγγραφή όλα ταυτίζονται μέσα στην καρδιά της. Αλλά η συζήτηση ξεκίνησε από το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο Η καταιγίδα είμαι εγώ (εκδ. Λυκόφως, 2019), που ξεκίνησε να γράφει σε νεαρή ηλικία, περίπου στα είκοσι πέντε.

Ένα ατύχημα οδηγεί στην αυτοανάλυση

Μάλιστα το πρώτο αυτό βιβλίο αφιερώνεται στον πρώτο της ξάδελφο τον Νικολό της. Χάθηκε στο ταξίδι ενός καραβιού με καπετάνιο τον πατέρα του, την εποχή του εμφυλίου στη Λιβύη.

Το Η καταιγίδα είμαι εγώ αποτελεί βιβλίο νεανικό, στο είδος της φαντασίας, και όπως παρατηρεί η Μαντώ Χαζάπη, «όταν ξεκίνησα να γράφω ήταν εν ζωή ακόμη. Σκόπευα να τον ρωτήσω διάφορα πράγματα διότι είχε σπουδάσει Φυσική και επειδή είναι φαντασίας ήθελα στοιχειωδώς να το χτίσω με όρους φυσικής», εξηγεί.

«Δεν τον ρώτησα όμως γιατί όταν ξεκίνησα να γράφω, ντρεπόμουν. Και είχα στεναχωρηθεί πάρα πολύ στην πορεία. Με βοήθησε όμως αυτό. Νομίζω ότι έκανα ψυχανάλυση στον εαυτό μου γράφοντας. Με έκανε να καταλάβω πολύ καλά τον εαυτό μου. Στο τέλος ήμουν άλλος άνθρωπος. Και έτσι είπα οτι θέλω να γράφω».

Οι ρίζες της στη ναυτιλία

Η Μαντώ Χαζάπη ιχνηλατεί τις ρίζες της στη Ναυτιλία από την εποχή του προππάπου της. Εκείνος ίδρυσε πρώτος τη ναυτιλιακή εταιρεία της οικογένειας πηγαίνοντας στην Αμερική κατά τη διάρκεια του πολέμου. Είχε εργαστεί σαν σιψάντης (αυτός που τροφοδοτεί τα πλοία) και σταδιακά εξελίχθηκε. «Και έτσι η γιαγιά μου όταν ο άνδρας της πέθανε, από το κέφαλαια που είχε έδωσε στα παιδιά της. Το ήθελε πολύ ο παππούς μου».

Στε είκοσι ένα της άρχισε να δουλεύει στην JME Navigation (το ακρωνύμιο του τίτλου προκύπτει από τα ονόματα των τριών κοριτσιών του).

Η γραφή μοιάζει με παζλ

«Το να γράφεις είναι σαν να λύνεις ένα τεράστιο παζλ», επισημαίνει αργότερα η Μαντώ Χαζάπη.

«Από το πώς θα το ξεκινήσεις, πώς θα το χτίσεις, πώς θα το λύσεις…. Με ιντρίγκαρε πάντα η δημιουργία ενός κόσμου διότι ένα βιβλίο είναι ένας κόσμος. Και ήθελα πάρα πολύ να το κάνω, ήταν ένα στοίχημα με τον εαυτό μου. Και για αυτό πάλεψα πάρα πολύ. Δεν είχα καμία γνώση. Το ξεκίνησα όταν ήμουν έγκυος στον Χαρίλαο. Αφού το έγραψα, το σουλούπωσα όπως μπορούσα. Ήμουν πολύ ρομαντική. Νόμιζα ότι θα το δώσω κάπου και θα το χτενίσουμε μαζί. Δεν είχα ιδέα πώς δουλεύει ο εκδοτικός χώρος».

Έτσι, η Μαντώ Χαζάπη επικοινώνησε με διάφορους εκδοτικούς οίκους για να καταλάβει τι πρέπει να βελτιώσει και κατάλαβε ορισμένα πράγματα που μόνο οι επαγγελματίες γνωρίζουν. «Μέσα στο άπειρο μυαλό μου εγώ νόμιζα ότι έπρεπε να γράψω ένα βιβλίο που να απευθύνεται σε όσο περισσότερο κόσμο γίνεται. Πρέπει να ξέρεις το κοινό σου, να διατηρείς ενιαίο ύφος. Αυτό το βιβλίο όμως ήταν όπως αυτά που τότε ήθελα να διαβάζω. Τώρα έχω αλλάξει, έχω ωριμάσει», παρατηρεί.

«Μου αρέσει να γράφω για νέους»

Ωστόσο, στο Η καταιγίδα είμαι εγώ διακρίνεται στα σπάργανα η γέννηση μιας γνήσιας συγγραφέως. Η Μαντώ Χαζάπη χτίζει μια νεανική περιπέτεια με έρωτες, ίντριγκες και ανεξάντλητο μυστήριο το οποίο διατηρείται αμείωτο μέχρι τέλους. Μυστήριο στημένο σαν σκάκι με παίκτες πιόνια που παλεύουν για την επιβίωσή τους ή τη θριαμβευτική επικράτηση του Καλού ή του Κακού. Στο επίκεντρο, μια νεαρή έφηβη που δεν πιστεύει ακόμη στη μαγική δύναμη της αγάπης αλλά μόνο στη λογική. Θα διαψευστεί άραγε; Την πηγαία ικανότητα να πλάθει ιστορίες (παρά την απειρία της) την έκρυβε μέσα της η Μαντώ Χαζάπη και την εξωτερίκευσε μοιραία (σαν κάλεσμα) και ατόφια στο πρώτο της βιβλίο.

«Αυτό που μου αρέσει σε κάθε βιβλίο είναι να μαθαίνεις κάτι στους ανθρώπους. Όχι να γράφεις κάτι έτσι για να γράψεις. Για μένα μοιάζει σαν λειτούργημα.  Διότι μέσα από ιστορίες που συμβαίνουν στις ζωές άλλων, φανταστικών ανθρώπων αντλείς κάποια διδάγματα, κάτι κρατάς, κάτι αφήνεις, διότι δεν σε εκφράζει. Μου αρέσει να γράφω για νέους. Να μαθαίνουν να γίνονται πιο δυνατοί, να εξελίσσονται. Πράγματα που παρατηρώ σε άλλους ανθρώπους μπορώ να τα επιλύω. Στο πρώτο βιβλίο υπάρχουν περισσότερα δικά μου θέματα -η ανασφάλεια, το να φύγεις εκτός του κύκλου ασφαλείας σου. Πρόκειται για φαντασία μεν αλλά τα συναισθήματα όλα τα έχω βιώσει με διάφορους τρόπους. Έχω χρόνια να το διαβάσω, το έχω αφήσει πίσω μου», παρατηρεί σήμερα η Μαντώ Χαζάπη.

Με έμπνευση ανδριώτικη

Το δεύτερο βιβλίο ξεκίνησε να το γράφει στις αρχές της χρόνιας αλλά ένα σοβαρό ατύχημα στην ιππασία την εμπόδισε από το να συνεχίσει με τους ρυθμούς που πραγματικά θα ήθελε. Ευτυχώς, έχει τον πρωτότοκο γιο της Δημοσθένη Σύμπουρα που την κυνηγάει ρωτώντας την πόσες σελίδες έχει γράψει κάθε μέρα.

Αυτή τη φορά έχει ακολουθήσει την παλιά, δοκιμασμένη συνταγή, «να γράφεις για αυτό που γνωρίζεις καλύτερα». Και τι σημαίνει αυτό για τη Μαντώ Χαζάπη; Την Άνδρο. Στις Στενιές έχει περάσει όλα τα καλοκαίρια της ζωής της. Εκεί τα περνούσε και ο μελλοντικός της σύζυγος Νίκος Σύμπουρας (τότε λίγο μεγαλύτερος και άρα σε μεγαλύτερες παρέες). Εκεί βρίσκονται και τα δύο της αγόρια, Δημοσθένης και Χαρίλαος.

«Θα ήθελα να τους μεταδώσω όλα όσα πιστεύω ότι έχουν αξία μέσα από αυτό το βιβλίο. Βλέπω ότι η πλατεία του χωριού έχει παιδιά με διαφορετικότητα. Παιδιά από εφοπλιστικές οικογένειες, παιδιά από οικογένειες μεταναστών, παιδιά από οικογένειες μόνιμων κατοίκων, παιδιά που έχουν έρθει από την Αμερική. Όλα τα  κάνουν μαζί παρέα. Ακούς τις καμπάνες, όλος ο κόσμος γνωρίζεται, δεν φοβάμαι να αφήσω τα παιδιά μου στην πλατεία από πολύ μικρά. Αποφάσισα λοιπόν να γράψω για όλα αυτά. Αλλά είχα και την ανασφάλεια: Μπορώ να γράψω κάτι καλό;». Θεωρεί ότι η συγγραφή ενός βιβλίου που ανήκει στην κατηγορία της νεανικής λογοτεχνίας (αυτό που οι αγγλοξάνες ονομάζουν Young Adult, για να αναφερθούν στους έφηβους και στους πολύ νεαρούς ενήλικες), απαιτεί πολύ μεγαλύτερη μαεστρία από ό,τι ένα συμβατικό βιβλίο ενηλίκων. Και ίσως έχει δίκιο.

Ένα app που σου μαθαίνει να ζεις;

Ύστερα αναλογίστηκε αυτά που παρακολουθούν τα παιδιά στο youtube «και σου σηκώνονται οι τρίχες των μαλλιών σου με αυτά που ακούς. Και σκέφτηκα γιατί εγώ να νιώσω ανασφάλεια που θέλω να κάνω κάτι για καλό; Δεν θα αισθανθώ τίποτα. Θα ξεκινήσω να γράφω και ό,τι βγει».

Κάποια στιγμή παρατήρησε μια διαφήμιση που πρότινε τρόπους στα ζευγάρια αν ξαναγνωριστούν. Έτσι σκέφτηκε για τη νέα της ιστορία να επινοήσει ένα app σαν πρόκληση που θα το παρακολουθούν όλα τα παιδιά όλα και τους μαθαίνει να ζουν πραγματικά. Θα τους καλεί να τολμούν πράγματα που δεν θα έπρατταν υπό άλλες συνθήκες. Έτσι θα πλεχτεί μια παρέα πολυπολυτισμική. Και φυσικά θα έχουν κινητό, αλλά θα το χρησιμοποιούν «σωστά».

Η Μαντώ Χαζάπη παραμένει τόσο νέα που δεν απέχει πολύ από αυτές τις εμπειρίες. Και φυσικά τα αρώματα, τα βιώματα στις Στενιές την περιβάλλουν. Ούριος άνεμος πνέει στα πανιά της, για ένα καλοτάξιδο δεύτερο βιβλίο.