Μαμαλί Σαφάχι: Ο Ιρανός με «Μπαμπά που σκοτώνει» στην Breeder

Επίκαιρος ο Ιρανός που παρουσιάζει η Breeder στην πρώτη του ατομική έκθεση στην Ελλάδα. Ο διεθνώς διακεκριμένος Μαμαλί Σαφάχι (Mamali Shafahi) στην έκθεση Phantasmagoria: Daddy Kills More People εξετάζει την έννοια της εξουσίας αλλά και τα όρια των αισθήσεων. Ελληνιστί, η Φαντασμαγορία: Ο μπαμπάς σκοτώνει κι άλλους ανθρώπους εγκαινιάζεται απόψε. Πρόκειται για κάτι πραγματικό ή για ονειροφαντασία;

Οπτικά αινίγματα

Ο Μαμαλί Σαφάχι (γεννηθείς το 1982) ζει στο Παρίσι και στην Τεχεράνη. Εικαστικός και σκηνοθέτης, απέκτησε φήμη δημιουργώντας σύνθετες εγκαταστάσεις με γλυπτά, περφόρμανς ή και βίντεο, με ήχο και φως. Οι συνθέσεις αυτές μοιάζουν με οπτικά αινίγματα που δεν κατηγοριοποιούνται.

Τα περίτεχνα αυτά υβριδικά έργα αντανακλούν την πολυπλοκότητα της εθνικής ταυτότητας στον σημερινό κόσμο, τον κατακερματισμό, τα άκαιρα στερεότυπα. Προτρέπει τον ανήσυχο θεατή να στοχαστεί γύρω από το πλούσιο υπόβαθρο που πάλλεται σαν φλόγα μέσα σε κάθε ύπαρξη.

Ταυτόχρονα, οι συνθέσεις αυτές μπορούν να ειδωθούν και ως ανοιχτά ερωτήματα ή στοχασμοί για την τεχνολογία που έχει αλλάξει τα πάντα. Δημιουργεί έτσι συνδέσεις διαπολιτισμικές αλλά και διαγενεακές αλλά και ανάμεσα σε τεχνικές και υλικά.

Ο μπαμπάς

Η πολύ διάσημη μεικτής τεχνικής εγκατάσταση του Μαμαλί Σαφάχι με τίτλο Daddy Sperm (ξεκίνησε 2012) αποτελεί προοίμιο κατά κάποιο τρόπο της σημερινής έκθεσης. Έχει επηρεάσει όλη του την πρακτική, ακόμη και τα γλυπτά του.

Προσπαθεί διαχρονικά να προσεγγίσει το θαύμα της ζωής, πώς νέα ζωή προκύπτει μέσα από τον άνθρωπο γεφυρώνοντας το παρελθόν με το μέλλον.

Στο πειραματικό αυτό φιλμ χρησιμοποίησε και λήψεις ντοκιμαντέρ κινηματογραφώντας τους γονείς του.

Όπως ο ίδιος έχει εξηγήσει, «πώς μια σταλιά υγρού μετουσιώνεται σε ανθρώπινο ον».

Στα πρώτα βήματα του Daddy Sperm ο Μαμαλί Σαφάχι συνεργάστηκε με τον πατέρα του, τον συνταξιούχο παλαιστή Ρέζα Σαφάχι (Reza Shafahi). Ζήτησε από τον πατέρα του να σχεδιάσει κάτι, χωρίς εκείνος να κατέχει καλλιτεχνικές γνώσεις. Αναρωτήθηκε έτσι αν θα μπορούσε να ιχνηλατήσει αμυδρές συγγένειες ανάμεσα στις δύο πρακτικές τους.

Σαν μέρος του Daddy Sperm, ο Shafahi εργάστηκε σε ένα πειραματικό φιλμ μεταξύ ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας το Nature Morte, που αφορούσε τους γονείς του.

Το φιλμ παρουσιάστηκε στο περίοπτο Palais de Tokyo στο Παρίσι το 2019.

Η αναφορά στην οικογένεια

Αυτή η αναφορά στην οικογένεια, στο αίμα, επαναλήφθηκε στη διάσημη σειρά γλυπτών του με τίτλο Heirloom Velvet όπου εμφανίζονται μνείες από τα σκίτσα του πατέρα του.

Η ίδια η ελληνική λέξη Φαντασμαγορία, όπως τιτλοφορείται η παρούσα έκθεση, παραπέμπει στην συνείδηση της σύγχρονης κουλτούρας, όπως την αντιλαμβάνεται ο Μαμαλί Σαφάχι. Όπου στο φάσμα των οπτικών θεαμάτων, τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό θολώνουν.

Αποδέσμευση φαντασίας

Το έργο του Μαμαλί Σαφάχι αποτελεί καταβύθιση στο φάσμα της φαντασμαγορίας που φανερώνεται μετουσιώνοντας τις ναΐφ φιγούρες του Ρεζά σε χειροποίητα γλυπτά από εποξεική ρητίνη. Έτσι απελευθερώνουν ενέργεια και φαντασία ενώ ταυτόχρονα τιμούν και τις ιρανικές του ρίζες. Ή, πιο σωστά, την περσική παράδοση.

Ο θεατής εισβάλλει σε γοητευτικό περιβάλλον οπτικών ψευδαισθήσεων, μακριά από την γνώριμη καθημερινότητα. Εκεί μέσα, το μαγικό στοιχείο εξισώνεται ή συνυπάρχει με τον εφιάλτη, μια ανείπωτη αίσθηση φόβου.

Δημιουργείται ένα φωσφοριζέ πλέγμα από την εναλλαγή υπεριώδους και λευκού φωτισμού προσκαλώντας το κοινό να αφεθεί σε έναν «άχρονο παροξυσμό». Έναν ευχάριστο υπνωτισμό των αισθήσεων ή αντίθετα ένταση της προσοχής μέσα σε ένα κίβδηλο ψηφιακό περιβάλλον που δημιουργείται από αναλογικά μέσα. Ένα παράδοξο παιχνίδι ψευδαισθήσεων.

Εξουσία

Η σύνθεση Daddy μεταφράζεται ως συνώνυμη της εξουσίας και της πατριαρχίας.  Ο Μπαμπάς σκοτώνει κι άλλους ανθρώπους καθρεπτίζει το πολιτικό αίσθημα στο σύγχρονο Ιράν. Την ίδια στιγμή σχολίαζει ευθύβολα και καυστικά τον τρόπο που οι δομές εξουσίας οδηγούν στον θάνατα της ανθρωπότητας, στη στείρωση, στη φίμωση, σε παγκόσμια κλίμακα.

Σε ένα κόσμο πλημμυρισμένο από διαφορετικά ερεθίσματα που αποσπούν την προσοχή, η έκθεση Φαντασμαγορία: Ο Μπαμπάς σκοτώνει κι άλλους ανθρώπους προσφέρει μία αναγκαία παύση, μια διέξοδο. Υπενθυμίζει τις άπειρες δυνατότητες του ανθρώπινου μυαλού, ότι το εξωπραγματικό μπορεί να πραγματοποιηθεί, ότι το συνηθισμένο καθίσταται ασήμαντο.

Πρόκειται για μία μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει κανείς τη σύγχρονη τέχνη του Ιράν, που τουλάχιστον στο επίπεδο της κινηματογραφίας υπερέχει.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Mamali Shafahi

Phantasmagoria: Daddy Kills More People:

Έκθεση στην γκαλερί The Breeder

Εγκαίνια: Πέμπτη 9 Nοεμβρίου 2023, 19:00 – 22:00

Γκαλερί The Breeder

Ιάσονος 45, Aθήνα

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή, 11:00-19:00 | Σάββατο, 11:00-17:00