Στη δεκαετία του 1980, ο γάλλος γλύπτης Μπερνάρ Βενέ, αντί για βέρα τύλιξε μία λεπτή, ασημένια ταινία γύρω από το δάχτυλο του χεριού της μελλοντικής συζύγου του Νταϊάν. Ήταν μια παιχνιδιάρικη, αυθόρμητη πράξη, που όμως, πέρα από την σημειολογία της θα ξυπνούσε στην ίδια την επιθυμία για κάποια αλλιώτικα, μικρά έργα τέχνης.

Κοσμήματα δηλαδή, φτιαγμένα από μεγάλους καλλιτέχνες. «Γοητεύθηκα από τον ελάχιστα γνωστό κόσμο αυτών των μοναδικών αντικειμένων τέχνης, ανεκτίμητης αξίας για τη σπανιότητά τους και το συμβολικό τους νόημα, που είναι συχνά η γένεση της δημιουργίας τους», όπως λέει σήμερα, έχοντας συγκεντρώσει πλέον μία εκπληκτική συλλογή από αυτά.

1

Μενταγιόν του Πάμπλο Πικάσο με ένα ιδιότροπο χρυσό πρόσωπο και κυματιστά μαλλιά σε μαύρο κορδόνι (Le Grand Faune, 1973)
Μενταγιόν του Πάμπλο Πικάσο με ένα ιδιότροπο χρυσό πρόσωπο και κυματιστά μαλλιά σε μαύρο κορδόνι (Le Grand Faune, 1973)

Πικάσο, Νταλί, Μπρακ, Λίχτενσταϊν και Κουνς είναι μερικοί από τους καλλιτέχνες, που έχουν δημιουργήσει τα κοσμήματα της συλλογής της –μία από τις πιο αξιοζήλευτες στον κόσμο- που ξεπερνά πλέον τα 220 κομμάτια. Κάποια από αυτά μάλιστα, ήταν παραγγελίες της ίδιας στους καλλιτέχνες.

Χρυσή καρφίτσα του Σαλβαδόρ Νταλί σε σε σχήμα χτένας με ρολόι ( Montre petite cuillère, (1957)
Χρυσή καρφίτσα του Σαλβαδόρ Νταλί σε σε σχήμα χτένας με ρολόι ( Montre petite cuillère, (1957)

Φυσικό επόμενο έτσι, αυτή η συλλογή να είναι περιζήτητη εκθεσιακά, απόδειξη ότι έχει παρουσιαστεί, μεταξύ άλλων, στο Μουσείο Τεχνών και Σχεδίου της Νέας Υόρκης και στο Les Arts Décoratifs του Παρισιού ενώ από τον Απρίλιο θα βρίσκεται στο Μουσείο Τέχνης Νόρτον, στο Παλμ Μπιτς της Φλόριντα. Με τίτλο «Κόσμημα καλλιτεχνών: Από τον κυβισμό στην ποπ», η έκθεση θα περιλάβει περισσότερα από 150 αντικείμενα από τη συλλογή της Νταϊάν Βενέ, τα οποία θα εκτεθούν μάλιστα, παράλληλα με έργα των ίδιων καλλιτεχνών, που βρίσκονται στο μουσείο.

Χρυσή καρφίτσα σχεδιασμένη από τον Ζαν Κοκτώ με αφηρημένα στοιχεία προσώπου και λεπτομέρειες από ρουμπίνι και διαμάντια (Madame, δεκαετία 1960)
Χρυσή καρφίτσα σχεδιασμένη από τον Ζαν Κοκτώ με αφηρημένα στοιχεία προσώπου και λεπτομέρειες από ρουμπίνι και διαμάντια (Madame, δεκαετία 1960)

Συλλογή μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης

«Τα περιδέραια, τα δαχτυλίδια, οι καρφίτσες, τα σκουλαρίκια, τα κοσμήματα κεφαλιού και πολλά άλλα, που έχει συλλέξει η Νταϊάν Βενέ διαθέτουν απίστευτες λεπτομέρειες που αποδίδονται σε ενδιαφέροντα υλικά από μερικούς από τους πιο διάσημους καλλιτέχνες της εποχής μας», όπως δηλώνει ο Γκιλέν Ντ΄ Ιμιέρ, διευθυντής και διευθύνων σύμβουλος του μουσείου.

Πράγματι η συλλογή είναι σαν ένα who’s who της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης. Ο Ζαν Κοκτώ και ο Πάμπλο Πικάσο έχουν δημιουργήσει χρυσές αναπαραστάσεις ανθρώπινου προσώπου, ο ένας σε καρφίτσα και ο άλλος σε μενταγιόν.

Η χαρακτηριστική φιγούρα «Νάνα» της Νίκι ντε Σεν Φαλ έχει σχεδιαστεί σε χρυσό και πολύχρωμο σμάλτο. Ενώ ο Νταλί έχει τοποθετήσει το σήμα κατατεθέν του, το ρολόι, στο κεφάλι μια χτένας μαλλιών.

Εντυπωσιακά επίσης, τα δαχτυλίδια των Φρανκ Στέλα, Λόουελ Νέσμπιτ και του Ρασίντ Τζόνσον, τα κοσμήματα του Αλεξάντερ Κάλντερ, καθώς και ένα βραχιόλι του Λούτσιο Φοντάνα ή το σπάνιο γεωμετρικό κολιέ της Μέριτ Όπενχαϊμ, ένα από τα μόλις εννέα, που έχουν παραχθεί. Πρόκειται για κομμάτια, ιδιαίτερης δεξιοτεχνίας πέραν των άλλων, μερικά διακοσμημένα με πολύτιμους λίθους, μερικά από σφυρήλατα μέταλλα ενώ άλλα έχουν κατασκευαστεί από μη παραδοσιακά υλικά, όπως από βαμμένο αλουμίνιο του Τζον Τσέιμπερλεν.

Μοντερνιστική χρυσή καρφίτσα - μάσκα με διάτρητα σχέδια ματιών, φιλοτεχνημένη από τον Man Ray (Optic Topic, 1974)
Μοντερνιστική χρυσή καρφίτσα – μάσκα με διάτρητα σχέδια ματιών, φιλοτεχνημένη από τον Man Ray (Optic Topic, 1974)

Προσωπικές ιστορίες

«Από την αρχή της ανθρωπότητας, άνδρες και γυναίκες στολίστηκαν με εκλεκτά μέταλλα και πολύτιμους λίθους ως τρόπο επίδειξης ταξικής διάκρισης και προσωπικής έκφρασης», όπως υπενθυμίζει η επικεφαλής επιμελήτρια του μουσείου Ρέιτσελ Γκάσταφσον. «Αυτή η έκθεση γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ χειροτεχνίας και καλών τεχνών, δύο δημιουργικών μορφών, που σπάνια τέμνονται ή ερμηνεύονται σε μία έκθεση».

Μέσα από αυτά τα αντικείμενα αναδύονται όμως, και προσωπικές ιστορίες της Βενέ, όπως η χρυσή μάσκα του Μάν Ρέι (Optic Topic, 1974), ένα από τα βασικά αντικείμενα της συλλογής, που είχε αγοράσει για τον σύζυγό της. Αρχικά σχεδιασμένο ως ζευγάρι χρυσών γυαλιών ηλίου, το τελικό σχέδιο του πρωτοπόρου ντανταϊστή κρύβει το όραμα του χρήστη, δίνοντας νέο νόημα στη λέξη «μάσκα».

6.. Τσαλακωμένο, μεταλλικό βραχιόλι σε αποχρώσεις του πράσινου, του μπλε και του ασημί από τον Τζον Τσέιμπερλεν

6.. Τσαλακωμένο, μεταλλικό βραχιόλι σε αποχρώσεις του πράσινου, του μπλε και του ασημί από τον Τζον Τσέιμπερλεν

Μουσείο και θησαυρός

Στην έκθεση υπάρχουν επίσης, πολύτιμα κομμάτια, που προέκυψαν από τη φιλία της Βενέ με καλλιτέχνες, όπως ο Στέλα και ο Ράουσενμπεργκ, ο οποίος σχεδίασε μία αβάν-γκαρντ καρφίτσα. Ακόμη όμως, και η ιδιότυπη βέρα που δέχθηκε η Νταϊάν Βενέ από τον σύζυγό της Μπερνάρ βρίσκεται στην έκθεση.

Δαχτυλίδι του Μπερνάρ Βενέ (Indeterminate Line, 1985)
Δαχτυλίδι του Μπερνάρ Βενέ (Indeterminate Line, 1985)

Πίνακες, γλυπτά και φωτογραφίες θα πλαισιώσουν εξάλλου, την παρουσίαση, καθώς και ένα έργο της Σίλα Κονκάρι βασισμένο στον ήχο, το οποίο περιλαμβάνει αποσπάσματα των σκέψεων της Βενέ για την συλλογή της.
«Η ιστορία αυτής της συλλογής είναι σε μεγάλο βαθμό αυτή των φιλιών μου στον κόσμο της τέχνης, τα τελευταία 40 χρόνια», όπως λέει σήμερα η Βενέ. «Στην ζωή μου, αυτή η συλλογή κοσμημάτων είναι ένα προσωπικό μουσείο, που μπορώ να πάρω παντού μαζί μου και ο θησαυρός, που μπορώ να βρω κατά την επιστροφή μου στο σπίτι».