Πώς τα προβλήματα μίας γερμανικής τράπεζας μπορούν να προκαλέσουν αναταράξεις σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα

Οι προσπάθειες της Γερμανίας να ανακεφαλαιοποιήσει μία από τις μεγαλύτερες δημόσιες τράπεζες της χώρας έχουν οδηγηθεί σε ένα αδιέξοδο που απειλεί να προκαλέσει αναταράξεις σε έναν βασικό πυλώνα του τραπεζικού συστήματος. Η NordLB, η οποία ελέγχεται από το κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, προσπαθεί να συγκεντρώσει τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια ευρώ για να αναπληρώσει το κεφάλαιό της που έχει διαβρωθεί από τα ναυτιλιακά δάνεια που βρίσκονται σε καθυστέρηση. Όμως οι άλλες δημόσιες τράπεζες κάνουν πίσω και οι ιδιωτικές κάνουν σκληρό παζάρι, δήλωσαν άνθρωποι που είναι εξοικειωμένοι με τη διαδικασία. Οι επιλογές της Κάτω Σαξονίας για βοήθεια περιορίζονται από τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς που απαγορεύουν τις κρατικές ενισχύσεις.

Αυτό φέρνει στο φως ένα σύστημα αμοιβαίων εγγυήσεων που οι δημόσιες τράπεζες έχουν χρησιμοποιήσει εδώ και δεκαετίες για να κερδίσουν πελάτες και παραχωρήσεις από τις ρυθμιστικές αρχές. Ο ισχυρισμός τους: Αν κάποια από αυτές βρεθεί ποτέ σε προβλήματα, οι άλλες θα τη στηρίξουν. Αλλά με πολλές από τις τράπεζες να υποφέρουν από χαμηλή κερδοφορία μετά από χρόνια μηδενικών επιτοκίων, οι τοπικές τράπεζες ταμιευτηρίου που κατέχουν μέρος της NordLB έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θέλουν να εμπλακούν. Και αυτό θα μπορούσε να θέσει το σύστημα backstop τους σε δοκιμασία.

“Η NordLB είναι ένα σημαντικό τεστ για το σύστημα θεσμικής προστασίας”, δήλωσε ο Klaus Fleischer, καθηγητής ειδικευμένος στα χρηματοπιστωτικά στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Μονάχου. “Θα ήταν ένα τεράστιο πρόβλημα για το σύστημα, αν κάποιες τράπεζες αποταμιεύσεων αναγκάζονταν να αποσυρθούν από αυτό για να αποφύγουν την πληρωμή”.

Οι υπάλληλοι της NordLB και της γερμανικής ένωσης ταμιευτηρίων DSGV αρνήθηκαν να σχολιάσουν. Ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Κάτω Σαξονίας δήλωσε ότι το κράτος εξετάζει επί του παρόντος προσφορές και συζητά τα υπόλοιπα θέματα με τους επενδυτές.

Η NordLB είναι μία από τις μεγαλύτερες επονομαζόμενες Landesbanks – τράπεζες “χονδρικής” που εξυπηρετούν τις σχεδόν 400 τοπικές τράπεζες καταθέσεων που είναι γνωστές ως Sparkassen. Επιβίωσε από τη χρηματοπιστωτική κρίση χωρίς βοήθεια, αλλά έχει επιβαρυνθεί εδώ και χρόνια με κόκκινα δάνεια. Το πρόβλημα επιδεινώθηκε με την πλήρη εξαγορά της Bremer Landesbank το 2016. Συνολικά, η NordLB είχε κόκκινα δάνεια ύψους 7,3 δισ. ευρώ στα τέλη Σεπτεμβρίου.

Η τράπεζα προσπαθεί να πουλήσει τα δάνεια σε ιδιώτες επενδυτές, συμπεριλαμβανομένης της Cerberus Capital Management, αλλά οι όροι που προσφέρονται από τους διαγωνιζόμενους απειλούν να καταστήσουν το κεφαλαιακό έλλειμμα χειρότερο. Αν και ιδιώτες επενδυτές έχουν επίσης προσφερθεί να αναλάβουν μερίδιο στη NordLB για να βοηθήσουν με τα κεφάλαια, οι παραχωρήσεις που κάποιοι ζητούν – όπως οι εγγυήσεις ότι θα προστατευθούν από μελλοντικές απώλειες – έχουν θεσει υπό αμφισβήτηση το αν είναι δυνατή μια συμφωνία, είπαν οι πηγές.

Αφού αρχικά υποσχέθηκε να παρουσιάσει μια «βιώσιμη ιδέα» για την αντιμετώπιση των κεφαλαιακών αναγκών της μέχρι τα τέλη του 2018, η τράπεζα λέει τώρα ότι μια απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους. Η Moody’s έδωσε στη δημοσιότητα την Τρίτη τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση του χρέους της NordLB, λέγοντας ότι «αναμένει σαφήνεια σχετικά με την επιτυχία των προγραμματισμένων μέτρων σταθεροποίησης και ανακεφαλαιοποίησης της τράπεζας μέσα σε λίγες εβδομάδες».

Αμοιβαία υποστηρίγματα

Σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών με ιδιώτες επενδυτές, η NordLB θα μπορούσε να ζητήσει από άλλες δημόσιες τράπεζες να συμβάλουν στη σταθεροποίησή της. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι ανώτεροι νομοθέτες, ρυθμιστικές αρχές και στελέχη τραπεζών ανησυχούν τόσο πολύ, που προτρέπουν τις άλλες τράπεζες να προετοιμαστούν να διαθέσουν δισεκατομμύρια ευρώ για να εισέλθουν στην NordLB σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών, δήλωσαν οι άνθρωποι, ζητώντας να μην εντοπιστούν επειδή οι συζητήσεις είναι ιδιωτικές.

Το πρόβλημα είναι ότι τα τοπικά ταμιευτήρια που κατέχουν τμήμα της NordLB ήδη ανέφεραν ότι δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αύξηση κεφαλαίου. Αυτό με τη σειρά του αποθαρρύνει άλλες δημόσιες τράπεζες, οι οποίες υποστηρίζουν ότι οι τοπικές τράπεζες θα πρέπει να δεχθούν το πρώτο πλήγμα. Αν και οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις λένε ότι πιστεύουν πως οι τράπεζες τελικά θα βοηθήσουν, αν χρειαστεί, μία άρνησή τους να βοηθήσουν την NordLB θα είχε επιπτώσεις σε όλο το σύστημα.

Η υπόσχεση της αμοιβαίας υποστήριξης – ένας δεύτερος πυλώνας στο δίχτυ ασφαλείας των ταμιευτηρίων, πέρα από τη γερμανική υποχρεωτική ασφάλεια καταθέσεων – αποτέλεσε βασικό χαρακτηριστικό για την επιτυχία τους. Οι τράπεζες διαφημίζουν με υπερηφάνεια ότι κανένα μέλος του συστήματος αμοιβαίας υποστήριξης δεν κατέστη ποτέ αφερέγγυο. Η διευθέτηση αυτή είναι επίσης ένας λόγος για τον οποίο οι ρυθμιστικές αρχές ζητούν από αυτές να κατέχουν λιγότερα κεφάλαια από όσα θα έπρεπε να κατέχουν ως αυτόνομη επιχείρηση.

Η φήμη που έχουν, ως ασφαλείς τράπεζες, επικεντρωμένες στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, βοήθησε την ομάδα να αναδειχθεί σε κυρίαρχη δύναμη στη γερμανική τραπεζική αγορά, με περισσότερα από 500 ιδρύματα, πάνω από 300.000 υπαλλήλους και περίπου 18.000 καταστήματα. Αλλά τα χαμηλά επιτόκια έχουν μειώσει την κερδοφορία, αναγκάζοντας τις μικρότερες τράπεζες αποταμίευσης να συγχωνευθούν.

Εν τέλει, οι τράπεζες θα υποστηρίξουν πιθανώς τη NordLB, εάν δεν επιτευχθεί κάποια επένδυση από ιδιώτες επενδυτές, δήλωσε ο Marco Diamantini, αναλυτής της Fitch Ratings. Η εναλλακτική λύση – η ρευστοποίηση – θα κοστίσει δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς που κυκλοφορούν μεταξύ των νομοθέτων, των ρυθμιστικών αρχών και των στελεχών. Το αξιόχρεο για ολόκληρη την ομάδα θα μπορούσε να πληγεί εάν αφήσουν την NordLB να κηρύξει στάση πληρωμών στο εξασφαλισμένο χρέος της σε μια τέτοια περίπτωση.

“Αυτό θα δημιουργούσε ένα καταστροφικό προηγούμενο”, δήλωσε ο Fleischer, καθηγητής Οικονομικών. Προς το παρόν, “όλοι παίζουν πόκερ επειδή κανείς δεν θέλει να πληρώσει γι’ αυτό”.