Τα 10 βήματα για έξοδο από το Μνημόνιο τον Αύγουστο

Για την Ελλάδα, το 2018 είναι μια κρίσιμη χρονιά και το βασικό ερώτημα τους επόμενους μήνες για τη χώρα που υπήρξε κάποτε το επίκεντρο της ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι: Θα καταφέρει να περάσει το κρίσιμο σημείο και να απογαλακτιστεί από την εξωτερική βοήθεια, όπως έκαναν η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος, και όπως θέλει η ελληνική κυβέρνηση; Ή μήπως μετά το τρέχον πρόγραμμα διάσωσης, το οποίο τελειώνει στις 20 Αυγούστου, θα ακολουθήσει ένα παρόμοιο πρόγραμμα, όπως περιμένουν κάποιοι παρατηρητές;

«Τα πράγματα δείχνουν καλύτερα για την Ελλάδα, καθώς έχει ανακτήσει την πρόσβασή της στις αγορές και η ανάκαμψη επιταχύνεται», ανέφερε, σε σημείωμα προς τους πελάτες του, στις 4 Ιανουαρίου, ο Fabio Balboni, οικονομολόγος στην HSBC Bank στο Λονδίνο. «Το 2018, η χώρα είναι πιθανό να βγει επιτέλους από το πρόγραμμα διάσωσης, αλλά μία καθαρή έξοδος (clean exit) ίσως αποδειχθεί δύσκολη αν η Ευρωζώνη δεν δώσει στην Ελλάδα ουσιαστική και αξιόπιστη ελάφρυνση χρέους», υπογράμμιζε.

Από το 2010, η Ελλάδα, σημειώνει το Bloomberg, έχει πάρει τρία προγράμματα διάσωσης από τις χώρες της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), με αυστηρούς όρους σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Προχώρησε, επίσης, σε δύο αναδιαρθρώσεις χρέους. Τους επόμενους έξι με οκτώ μήνες, η ελληνική κυβέρνηση και οι πιστωτές της χώρας έχουν να επιλύσουν μερικά ακανθώδη ζητήματα, αν θέλουν να αποφύγουν ένα ακόμη πρόγραμμα διάσωσης.

Αυτά είναι τα 10 κρίσιμα βήματα πριν από το τέλος του προγράμματος διάσωσης:

• • Αυτήν την εβδομάδα, η κυβέρνηση σχεδιάζει να καταθέσει στη Βουλή νομοσχέδιο για την εφαρμογή όλων των μέτρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης. Οι νέες πολιτικές πρέπει να ψηφιστούν μέχρι τις 17 Ιανουαρίου, έτσι ώστε οι ελεγκτές που παρακολουθούν το πρόγραμμα να μπορούν να παρουσιάσουν την έκθεση συμμόρφωσης της Ελλάδας στη συνεδρίαση του Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου, το οποίο, εν συνεχεία, θα εγκρίνει την εκταμίευση της επόμενης δόσης του προγράμματος.
  • Τέλη Ιανουαρίου, οι ευρωπαϊκές τραπεζικές Αρχές θα ολοκληρώσουν τα σενάρια βάσει των οποίων θα «στρεσαριστούν» οι ισολογισμοί των ελληνικών τραπεζών. Οι τράπεζες πρέπει να ολοκληρώσουν αυτούς τους ελέγχους για την κεφαλαιακή τους επάρκεια νωρίτερα από τις άλλες τράπεζες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
  • Αρχές Φεβρουαρίου, η Ελλάδα σχεδιάζει να προχωρήσει στην έκδοση ενός νέου ομολόγου, διάρκειας το πιθανότερο τριών εώς επτά ετών, καθώς προσπαθεί να αποκτήσει και πάλι πλήρη πρόσβαση στις αγορές, μετά από χρόνια στο περιθώριο.
  • Κατά τη διάρκεια των πρώτων 10 ημερών του Φεβρουαρίου, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) αναμένεται να εκταμιεύσει τη δόση που συνδέεται με την εφαρμογή των όρων της τρίτης αξιολόγησης. Το ποσό που θα λάβει η Ελλάδα δεν έχει αποφασιστεί ακόμη, αλλά θα είναι τουλάχιστον 5,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών.
  • Τον Φεβρουάριο, οι ελληνικές τράπεζες θα αρχίσουν να στέλνουν στοιχεία στην Τράπεζα της Ελλάδος και στις ευρωπαϊκές Αρχές για τα stress test.
  • Η ελληνική κυβέρνηση αναμένει ότι τον Φεβρουάριο, οι πιστωτές της χώρας θα αρχίσουν να συζητούν το ενδεχόμενο να ληφθούν μέτρα περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους.
  • Στις αρχές του Μαρτίου, αναμένεται να ξεκινήσει η τέταρτη αξιολόγηση. Ο χρόνος επιστροφής των εκπροσώπων των Θεσμών στην Αθήνα δεν είναι ακόμη σαφής, αλλά η αναθεώρηση πρέπει να ξεκινήσει τον Μάρτιο, αν η Ελλάδα θέλει να ολοκληρώσει εγκαίρως άλλα 82 μέτρα.
  • Μία από τις σημαντικότερες συναντήσεις των πιστωτών πριν από το τέλος του τρέχοντος προγράμματος διάσωσης θα λάβει χώρα στην Ουάσιγκτον στις 20-22 Απριλίου. Η εαρινή σύνοδος του ΔΝΤ θα δώσει, πιθανότατα, στους πιστωτές της χώρας την ευκαιρία να συζητήσουν το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους και τα επόμενα βήματα για την Ελλάδα.
  • Αρχές Μαΐου, θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των stress test. Αυτά θα δείξουν αν οι ελληνικές τράπεζες χρειάζονται περισσότερα κεφάλαια και, αν ισχύει όντως κάτι τέτοιο, πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα τόσο για τις ίδιες όσο και για τη χώρα.
  • Μέχρι το τέλος του Μαΐου ή του Ιουνίου, τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και οι πιστωτές της χώρας θέλουν να έχουν ολοκληρώσει την τέταρτη αξιολόγηση και να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με τους όρους τυχόν περαιτέρω ελάφρυνσης του χρέους και της μεταμνημονιακής ζωής της Ελλάδας. Οι ελληνικές Αρχές αποκλείουν την πιθανότητα οποιουδήποτε νέου προγράμματος, αλλά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας ανέφερε πρόσφατα ότι μια πιστωτική γραμμή μετά τον Αύγουστο θα λειτουργήσει θετικά για την επενδυτική εμπιστοσύνη. Κάποιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν επίσης υποστηρίξει ότι θα υπάρξει κάποιου είδους «ρύθμιση μέχρι το 2022», σύμφωνα με άτομο που έχει γνώση των συζητήσεων, δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει δεσμευθεί να παρουσιάζει μέχρι τότε δημοσιονομικά πλεονάσματα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ.

Η έξοδος από το πρόγραμμα διάσωσης χωρίς κάποια ρύθμιση για τη συνέχεια θα δημιουργούσε προβλήματα για τον χρηματοπιστωτικό κλάδο της χώρας: θα σήμαινε ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα μπορούν να καταθέτουν τίτλους ως collateral για να συμμετέχουν κανονικά στις πράξεις αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, μέσω των οποίων οι ελληνικές τράπεζες λαμβάνουν ρευστότητα γύρω στα 13 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι από τη στιγμή που η Ελλάδα θα βγει από το πρόγραμμα διάσωσης, οι τράπεζες θα πρέπει να λαμβάνουν ένα μέρος αυτής της ρευστότητας με τη μορφή Έκτακτης Ενίσχυσης Ρευστότητας, η οποία έρχεται με ένα επιπλέον κόστος 150 μονάδων βάσης σε σύγκριση με τις κανονικές πιστωτικές γραμμές.

Το «αγκάθι» των ιδιωτικοποιήσεων

Η κυβέρνηση Τσίπρα θα πρέπει να ολοκληρώσει ένα πολιτικά δύσκολο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, στην προσπάθειά της να τονώσει την ανάπτυξη και να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, κάτι απαραίτητο για να βγει από το πρόγραμμα.

Η ελληνική κυβέρνηση προβλέπει ότι το 2018 θα καταφέρει να αντλήσει 2,73 δισ. ευρώ από την πώληση περιουσίας του Δημοσίου. Οι εκτιμήσεις των πιστωτών, όμως, είναι πιο συντηρητικές και θεωρούν ότι η κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να πιάσει τον στόχο της. Οι δανειστές της χώρας θα πιέσουν την κυβέρνηση να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα και να εξασφαλίσει τα προβλεπόμενα έσοδα.

Μέχρι τον Ιούνιο του 2018, η κυβέρνηση πρέπει να ξεκινήσει τη διαγωνιστική διαδικασία για την πώληση του 17% της ΔΕΗ ή να βρει κάποιον άλλο τρόπο να κεφαλαιοποιήσει το ποσοστό που κατέχει στην επιχείρηση. Μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου, πρέπει να κάνει το ίδιο για την πώληση του 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το 65% της ΔΕΠΑ, το 5% του ΟΤΕ και το 35,5% των ΕΛΠΕ. Επίσης, οι ελληνικές Αρχές θα πρέπει να ολοκληρώσουν μέχρι τον Φεβρουάριο του 2018 τις συνθήκες που απαιτούνται για να ξεκινήσει το έργο στο Ελληνικό.

Αν η Αθήνα δεν καταφέρει να επιτύχει αυτούς τους στόχους, κινδυνεύει να μην καταφέρει να πάρει πρόσθετη ελάφρυνση χρέους, αφού οι πιστωτές θα απαιτήσουν από την κυβέρνηση να κάνει η ίδια πρώτα ό,τι μπορεί για να ελαφρύνει την κατάστασή της πριν συμφωνήσουν σε πρόσθετες παραχωρήσεις.

«Αυτό που πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι να υλοποιήσει εγκαίρως τις μεταρρυθμίσεις και, αν το κάνει αυτό, τότε δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε η Κομισιόν και το Eurogroup να συζητήσουν τα μεγάλα ερωτήματα», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ο Mujtaba Rahman, managing director του Eurasia Group στο Λονδίνο.