Ουκρανία: Οι επιπτώσεις μίας πολεμικής σύρραξης στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τα τρόφιμα

Οι εντάσεις σχετικά με την Ουκρανία κορυφώνονται, εκτινάσσοντας τις τιμές των βασικών υλών που αποτελούν κλειδί για την παγκόσμια οικονομία και ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στις κυβερνήσεις που ήδη παλεύουν με τον αυξανόμενο πληθωρισμό.

Οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να επιτεθεί στην γειτονική χώρα αυτή την εβδομάδα, παρόλο που η Μόσχα έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι σχεδιάζει εισβολή.

Οι αγορές βρίσκονται σε άνοδο εδώ και εβδομάδες και αν πραγματοποιηθεί η σύγκρουση — ή επιβληθούν κυρώσεις στη Ρωσία — θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων ακόμη υψηλότερα και να ωθήσει την Ευρώπη σε μια τεράστια κρίση εφοδιασμού.

Το αργό πετρέλαιο πλησιάζει τα 100 δολάρια το βαρέλι και το φυσικό αέριο στην Ευρώπη αυξήθηκε επίσης, τη Δευτέρα. Το αλουμίνιο οδεύει σε νέο ρεκόρ και το παλλάδιο σημειώνει μεγάλη άνοδο φέτος, ενώ και η τιμή του σιταριού συνεχίζει να ενισχύεται.

Η κρίση «θα μπορούσε να προκαλέσει ένα φαινόμενο πεταλούδας, οδηγώντας τις τιμές των εμπορευμάτων σε κατακόρυφη άνοδο, καθώς η προσφορά πλήττεται ολοένα και περισσότερο», ανέφεραν σε πρόσφατη έκθεση αναλυτές της Bloomberg Intelligence. «Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ελλείψεις τροφίμων και ενέργειας, ωθώντας τις τιμές και των δύο στα ύψη».

Το “χτύπημα” του αερίου

Μία από τις μεγαλύτερες επιπτώσεις μέχρι στιγμής είναι εμφανής στις αγορές φυσικού αερίου της Ευρώπης. Οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν ενισχυθεί από τις ήδη περιορισμένες προμήθειες από τη Ρωσία και τα αποθέματα που έχουν υποχωρήσει κάτω του μέσου όρου, με τις τιμές στην περιοχή να έχουν σχεδόν πενταπλασιαστεί το περασμένο έτος.

Μια μετωπική σύγκρουση θα μπορούσε να περιορίσει τους τεράστιους όγκους που στέλνει η Ρωσία στην Ευρώπη, περίπου το ένα τρίτο των οποίων διέρχεται μέσω της Ουκρανίας. Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να πλήξουν το εμπόριο και να εμποδίσουν το νέο αγωγό, Nord Stream 2, να φέρει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη. Όλα αυτά θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην αναπλήρωση των αποθεμάτων το καλοκαίρι, καθιστώντας επίσης δύσκολο τον επόμενο χειμώνα.

Οι τιμές μπορεί να εκτιναχθούν ακόμη υψηλότερα και να αναστατώσουν την οικονομία της Ευρώπης. Η Ρωσία θα έχανε επίσης τεράστια ποσά εσόδων.

Ωστόσο, πολλοί πιστεύουν ότι είναι απίθανο να σταματήσουν οι προμήθειες φυσικού αερίου ή ακόμη και να μειωθούν σημαντικά.

Κίνδυνος για τρόφιμα και λιπάσματα

Μία άλλη σημαντική επίπτωση θα μπορούσε να είναι η περαιτέρω άνοδος των τιμών των τροφίμων.

Η Ουκρανία και η Ρωσία μαζί αποτελούν κυρίαρχους παίκτες στο παγκόσμιο εμπόριο σιταριού, καλαμποκιού και ηλιέλαιου, καθιστώντας τους αγοραστές από την Ασία μέχρι την Αφρική και τη Μέση Ανατολή ευάλωτους στο ακριβότερο ψωμί και κρέας σε περίπτωση που διαταραχθούν οι προμήθειες. Η εξέλιξη αυτή θα επιβαρύνει επιπλέον το κόστος των τροφίμων που ήδη διαμορφώνεται στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίες δεκαετίας.

Όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014, οι τιμές του σιταριού εκτινάχθηκαν παρόλο που οι αποστολές δεν επηρεάστηκαν ουσιαστικά. Το μερίδιο της Ρωσίας και της Ουκρανίας στις παγκόσμιες εξαγωγές έχει αυξηθεί έκτοτε, με χώρες όπως η Αίγυπτος και η Τουρκία να εξαρτώνται από αυτές.

Μέχρι στιγμής, τα φορτία εξακολουθούν να ρέουν ελεύθερα και δεν υπάρχουν ενδείξεις για σημαντικές διακοπές. Αλλά αν συμβεί αυτό, οι παγκόσμιες αγορές που ήδη παλεύουν με τη συρρίκνωση των αποθεμάτων σιτηρών, θα μπορούσαν να δουν περαιτέρω ελλείψεις.

Η Ρωσία είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς παγκοσμίως και των τριών μεγάλων ομάδων λιπασμάτων. Οποιεσδήποτε περικοπές στην προσφορά μπορεί να οδηγήσουν σε άνοδο των ήδη υψηλών τιμών των θρεπτικών ουσιών, επηρεάζοντας τις αποδόσεις των καλλιεργειών και προκαλώντας περαιτέρω πληθωρισμό των τροφίμων.

 Τα μέταλλα

Οι traders σταθμίζουν επίσης τον κίνδυνο διακοπής των ρωσικών εξαγωγών μετάλλων, συμπεριλαμβανομένου του αλουμινίου, του νικελίου, του παλλαδίου και του χάλυβα, παρά το γεγονός ότι οι αναλυτές τονίζουν πως η άμεση στόχευση των Ρώσων παραγωγών με κυρώσεις θα αποτελέσει αυτογκόλ για τη Δύση. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της United Co. Rusal προκάλεσαν αναταραχή στην αγορά αλουμινίου το 2018 και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να μην θέλουν να ρισκάρουν και πάλι.

Ωστόσο, εάν η Ρωσία αποκοπεί από το διεθνές σύστημα  διατραπεζικών πληρωμών Swift στο πλαίσιο της επιβολής κυρώσεων, θα επιβραδύνει τη ροή κεφαλαίων και θα πλήξει τις εξαγωγές. Οποιεσδήποτε διαταραχές στις ροές φυσικού αερίου θα μπορούσαν επίσης να επιδεινώσουν τα προβλήματα για τους παραγωγούς μετάλλων στην Ευρώπη, που μειώνουν την παραγωγή τους ως απάντηση στις υψηλές τιμές της ενέργειας.

Ακόμη και οι βραχύβιες διακοπές θα μπορούσαν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο σε μια εποχή που οι κατασκευαστές αντιμετωπίζουν ήδη κρίσιμες ελλείψεις μετάλλων, από το αλουμίνιο μέχρι τον ψευδάργυρο. Οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα δραματικές στην αγορά παλλαδίου, όπου η Ρωσία αντιπροσωπεύει περίπου το 40% της παγκόσμιας προσφοράς.

Η χώρα έχει λιγότερο κυρίαρχη θέση στα βασικά μέταλλα, αλλά παραμένει ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές παγκοσμίως, με την JPMorgan να εκτιμά ότι αντιπροσωπεύει περίπου το 4% με 6% της παγκόσμιας επεξεργασμένης παραγωγής χαλκού, αλουμινίου και νικελίου.

Εκτίναξη πετρελαίου

Οποιεσδήποτε αναταράξεις στις ροές πετρελαίου από τη Ρωσία θα μπορούσαν εύκολα να οδηγήσουν σε άνοδο των τιμών.

Οι αναλυτές της JPMorgan έχουν εξετάσει ακόμη και την πιθανότητα αύξησης της τιμής στα 150 δολάρια. Οι τιμές στο Λονδίνο πλησιάζουν τα 100 δολάρια το βαρέλι.

Πρόσθετες κυρώσεις πέραν αυτών που ήδη επηρεάζουν τη βιομηχανία πετρελαίου της Ρωσίας θα μπορούσαν να ανεβάσουν την τιμή του πετρελαίου πολύ πιο γρήγορα.

Σε αυτή την τιμή, ο αντίκτυπος στην παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να είναι καταλυτικός. Είναι ένας λόγος που πολλοί δεν αναμένουν ότι οι κυρώσεις θα είναι τόσο αυστηρές, ώστε να επηρεάσουν σημαντικά τις ροές πετρελαίου.

Εκτός από τη Σαουδική Αραβία και κάποιες άλλες χώρες στη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν ενδεχομένως να καλύψουν το κενό.

Ωστόσο, η νευρικότητα παραμένει. Περίπου το ήμισυ των εξαγωγών πετρελαίου της Ρωσίας κατευθύνεται στην Ευρώπη. Οι διακοπές θα μπορούσαν να προκαλέσουν όλεθρο και να αναγκάσουν τους εμπορικούς δρόμους να αλλάξουν.

Διαβάστε ακόμη:

Eκτίναξη άνω του 10% στις τιμές ρεύματος και φυσικού αερίου στην Ευρώπη