Οι υπέργηροι μεγιστάνες και ο πόλεμος των κληρονόμων

Όταν ο μεγιστάνας Tom Benson πέθανε πέρυσι στην ηλικία των 90 ετών, άφησε πίσω του μια απέραντη αυτοκρατορία που περιλάμβανε δύο επαγγελματικές αθλητικές ομάδες της Νέας Ορλεάνης και διάφορες αντιπροσωπείες αυτοκινήτων. Δυστυχώς γι ‘αυτόν, πέρασε μερικά από τα τελευταία χρόνια της ζωής του διαφωνώντας με τους κληρονόμους του για το μοίρασμα της περιουσίας του.

Η νομική διαμάχη στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στους ισχυρισμούς ότι ο Benson δεν είχε σώας τα φρένας όταν πραγματοποίησε σαρωτικές αλλαγές στα κληρονομικά του. Η κόρη και τα δύο εγγόνια του ισχυρίστηκαν ότι ενεργούσε υπό την καθοδήγηση της τρίτης του συζύγου, της Gayle Benson, ηλικίας 72 ετών, την οποία παντρεύτηκε το 2004. Ο Tom Benson απέρριψε τις αξιώσεις και ένα δικαστήριο της Λουιζιάνας τον δικαίωσε. Έτσι, η σύζυγός του κατέληξε με τις δύο ομάδες της Νέας Ορλεάνης ενώ η κόρη του και τα δύο εγγόνια πήραν το μεγαλύτερο μέρος από τα υπόλοιπα περιουσιακά του στοιχεία. Ωστόσο, για να καταλήξουν σε συμβιβασμό χρειάστηκε μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλοί δικηγόροι και φυσικά πολλά χρήματα.

Αντίστοιχες περιπτώσεις που αφορούν στο έλεγχο της περιουσίας αντιμετωπίζει ένας μεγάλος αριθμός Αμερικανών δισεκατομμυριούχων μεγάλης ηλικίας. Τουλάχιστον 15 από αυτούς έχασαν τη ζωή τους πέρυσι, αφήνοντας πίσω  περιουσιακά στοιχεία συνολικής αξίας περίπου 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων όλων των σύνθετων καταστάσεων και των παγίδων που έρχονται με μία τεράστια περιουσία: επιχειρηματικά συμφέροντα,  πολυτελείς κατοικίες, αθλητικές ομάδες, γιοτ, αεροπλάνα κλπ.

Ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων στις ΗΠΑ αυξήθηκε γρήγορα τελευταία. Υπολογίζεται ότι υπήρχαν 747 στη Βόρεια Αμερική το 2017, από 490 το 2010, σύμφωνα με μελέτη. Σημειώνεται ότι το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού ελέγχει το 37,2% του προσωπικού πλούτου της χώρας, ενώ ποσοστό 50% δεν έχει τίποτα.

Παράλληλα, οι πλούσιοι ζουν περισσότερο από ποτέ, προσθέτοντας χρόνια συσσώρευσης περιουσιακών στοιχείων σε μια εποχή όπου η εισοδηματική ανισότητα αποτελεί ζήτημα πολιτικών αντιπαραθέσεων. Ενώ οι περικοπές στους φόρους κληρονομιάς και δωρεάς ευθύνονται εν μέρει για τη συγκέντρωση του πλούτου, μια άλλη αιτία είναι η αναπτυσσόμενη συμβουλευτική βιομηχανία που έχει στόχο να διασφαλίσει ότι όλα αυτά τα χρήματα πηγαίνουν ακριβώς εκεί που οι μεγιστάνες επιθυμούν.

Γεννημένος στη Νέα Ορλεάνη, ο Tom Benson ξεκίνησε να πουλά αυτοκίνητα, πρώτα στη Λουιζιάνα και στη συνέχεια στο Τέξας. Το 1985 ήταν μέλος μιας ομάδας επενδυτών που αγόρασε την ομάδα Saints, που σήμερα αξίζει σχεδόν 2 δισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 70,2 εκατ. δολαρίων. Το 2012, αγόρασε την ομάδα Pelicans έναντι 338 εκατ. δολαρίων. Σήμερα αξίζει περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

Μία άλλη αντίστοιχη περίπτωση αφορούσε τον πολυεκατομμυριούχο Sumner Redstone, 95 ετών, και τη δικαστική διαμάχη τεσσάρων ετών για τα περιουσιακά του στοιχεία. Τον Ιανουάριο, ο Redstone ολοκλήρωσε ένα πολυετή δικαστικό αγώνα με μία πρώην ερωμένη του. Η συμφωνία που επήλθε αφορούσε όλες τις εκκρεμείς αγωγές μεταξύ του ιδίου και της Manuela Herzer, καθώς και τις κόρης του Shari, για την περιουσία ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Αυτές τις μέρες, η περιουσία των σύγχρονων δισεκατομμυριούχων είναι “τόσο μεγάλη που αναμένεται να φτάσει όχι μόνο για τα παιδιά ή τα εγγόνια αλλά ακόμα και τα δισέγγονα ή τρισέγγονα που οι ίδιοι δεν πρόκειται να γνωρίσουν”  δήλωσε η Elizabeth Glasgow εταίρος στην Venable LLP που ειδικεύεται στη διαδοχή και τη διευθέτηση της κληρονομιάς μεγάλων περιουσιών. Και με αυτή την προσδοκία έρχεται η αυξημένη απειλή των δικαστικών διαφορών.

Οι συμβουλευτικές εταιρείες

Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι το 45% των εταιρειών διαχείρισης περιουσίας προσφέρουν σήμερα υπηρεσίες σχεδιασμού της διαδοχής και της κληροδότησης περιουσιών, έναντι 37% που ήταν μόλις ένα χρόνο πριν, σύμφωνα με την Cerulli Associates. Μάλιστα εκτιμά ότι η ζήτηση για αυτές τις παροχές θα συνεχίσει να αυξάνεται: Στα επόμενα 25 χρόνια, μόνο στις ΗΠΑ, αναμένεται να αλλάξουν χέρια περιουσιακά στοιχεία αξίας 68 τρισ. δολαρίων.

Οι περισσότερες μεγάλες τράπεζες διαφημίζουν τώρα το “οικογενειακό γραφείο” και παρέχουν υπηρεσίες σε πελάτες με περιουσιακά στοιχεία άνω των 25 εκατ. δολαρίων. Ορισμένες προσφέρουν προνόμια: Η ομάδα της Wells Fargo & Co. έχει ιστορικό για να τεκμηριώνει τις οικογενειακές κληρονομιές, ενώ η Citigroup Inc. και η Deutsche Bank AG διοργανώνουν σεμινάρια όπου διδάσκουν στους κληρονόμους πώς να επενδύσουν στη Silicon Valley.

Η μακροζωία μπορεί να είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη και τη μακροπρόθεσμη επιτυχία τέτοιων οικογενειακών επιχειρηματικών υποθέσεων, δήλωσε ο Jonathan Flack, ο οποίος είναι ο διευθυντής του αντίστοιχου τμήματος της PricewaterhouseCoopers στις ΗΠΑ.

Οι πλούσιοι ζουν περισσότερο

Οι άνδρες που ανήκουν στο πλουσιότερο 1/5 της Αμερικής και γεννήθηκαν το 1960 μπορούν κατά μέσο όρο να φτάσουν σχεδόν τα 89, επτά χρόνια περισσότερα από τους ίδιους πλούσιους άνδρες που γεννήθηκαν το 1930. (Το προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες στην χαμηλή βαθμίδα του πλούτου, παρέμεινε σταθερό περίπου στα 76.)

Τα στοιχεία αντανακλούν την διστακτικότητα των μεγιστάνων με παραχωρήσουν στους νεότερους το τιμόνι των επιχειρήσεων: Μόλις 18% των οικογενειακών επιχειρήσεων στις Η.Π.Α. δήλωσαν ότι έχουν ένα ισχυρό σχέδιο διαδοχής, σύμφωνα με μια έρευνα του 2019 από την PwC.

Σύμφωνα με τους ειδικούς ο σωστός προγραμματισμός μπορεί να επιτρέψει μια πιο αποτελεσματική μεταφορά: για παράδειγμα, οι ιδιοκτήτες περιουσιακών στοιχείων που εκχωρούν μετοχές μιας εταιρείας σε ένα trust νωρίτερα, με μικρότερη αποτίμηση, μπορούν να αποφύγουν κάποιους φόρους εάν η επιχείρηση ισχυροποιηθεί. Ωστόσο, αυτή η πρακτική κρύβει τον κίνδυνο οι κληρονόμοι η οι διαχειριστές να στραφούν κατά των ιδιοκτητών επικαλούμενοι διανοητική ανικανότητα.

Οι προτεινόμενες λύσεις

Σήμερα, οι πλούσιοι σχεδιάζουν τη δυνατότητα σταδιακής μετάβασης στη διάδοχη κατάσταση, χρησιμοποιώντας “οχήματα” για τη μεταφορά πλούτου ή φιλανθρωπικά fund, διατηρώντας ωστόσο τον έλεγχο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και για προστασία,  εισάγουν ρήτρες που απαιτούν από τους κληρονόμους να εμφανίσουν δύο ή και τρεις γιατρούς που να έχουν σύμφωνη γνώμη ότι είναι ανίκανοι να διαχειριστούν τις δικές τους υποθέσεις.

Ένα άλλο μείζον ζήτημα είναι οι φόροι και ο τρόπος ελαχιστοποίησης τους. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μία δομή που είναι ολοένα και πιο δημοφιλής είναι η μεταφορά μεγάλων χρηματικών ποσών σε ένα “όχημα” μακροπρόθεσμης διάρκειας που μπορεί να διασφαλίζει την πληρωμή των μελλοντικών γενιών, περιορίζοντας παράλληλα τους φόρους ακίνητης περιουσίας. Τέτοια οχήματα επιτρέπουν στους πλούσιους να μεταβιβάσουν τμήματα των επιχειρήσεων τους στους απογόνους χωρίς φόρο, υπό τον όρο ότι υπόκεινται σε φοροαπαλλαγές δωρεών- που σήμερα ανέρχονται σε 22 εκατομμύρια δολάρια για κάθε ζευγάρι.

Αλλά ακόμα και στις καλύτερες περιπτώσεις, η εξισορρόπηση των φορολογικών πλεονεκτημάτων με τη διατήρηση του ελέγχου των περιουσιακών στοιχείων είναι δύσκολη. Όσοι μεταφέρουν την περιουσία ή την επιχείρησή τους πολύ νωρίς μπορούν να βρεθούν στο περιθώριο νωρίτερα από ό, τι θα ήθελαν. Από την άλλη πλευρά, αν το κάνουν τόσο νωρίς μπορεί να αποφύγουν το χάος που έζησε ο Tom Benson. Ο προσεκτικός σχεδιασμός δεν θα αποκλείσει το οικογενειακό δράμα, αλλά θα μπορούσε απλά να το κρατήσει μακριά από τα πρωτοσέλιδα.