Γιατί οι οικονομίες της Ευρώπης βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από τις ΗΠΑ στη σύγκρουση με τη Ρωσία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πολλά περισσότερα να χάσει σε σχέση με τις ΗΠΑ από τη σύγκρουση με τη Ρωσία, γεγονός που εξηγεί γιατί οι δυτικοί σύμμαχοι δυσκολεύονται να συμφωνήσουν σε μια σκληρή στάση στην αντιπαράθεση για την Ουκρανία, αναφέρει το bloomberg.

H Ρωσία κατατάσσεται ως ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, καθώς και ο κυριότερος ενεργειακός προμηθευτής της, ενώ για τις ΗΠΑ οριακά περιλαμβάνεται στους 30 πρώτους. Αντίστοιχα, υπάρχει παρόμοιο χάσμα και στις επενδύσεις, με τη Ρωσία να αντλεί χρήματα από γνωστά ονόματα της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των Ikea, Royal Dutch Shell και Volkswagen.

Με τον πληθωρισμό να καλπάζει και τους καταναλωτές να πιέζονται από την αύξηση των τιμών της ενέργειας, οι αξιωματούχοι της ΕΕ κινούνται προσεκτικά όσον αφορά την προοπτική των κυρώσεων. Θέλουν η Ρωσία να αισθανθεί μεγαλύτερο πλήγμα από την Ευρώπη από τα μέτρα που αποσκοπούν στην αποτροπή μιας εισβολής στην Ουκρανία. Ανησυχούν ότι ένας πόλεμος θα μπορούσε να περιορίσει τις προμήθειες φυσικού αερίου εν μέσω χειμώνα, όταν είναι περισσότερο απαραίτητες.

“Οι ευρωπαϊκές τιμές ενέργειας προκαλούν μεγάλη ανησυχία”, δήλωσε στο Bloomberg ο Tim Ash, ανώτερος στρατηγικός αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην Bluebay Asset Management. Παράλληλα σημείωσε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει την ΕΕ “να τρομοκρατείται για το φυσικό αέριο αυτό το χειμώνα και να κρυώνει. Δεν θέλει να κάνουν τίποτα αν εισβάλλει στην Ουκρανία”.

Σε αυτή την απροθυμία προστίθεται η αίσθηση ότι για τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία στο παρελθόν, ιδίως μετά την εισβολή στην Κριμαία το 2014, το τίμημα πλήρωσαν οι οικονομίες της ΕΕ και όχι οι ΗΠΑ. Καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προειδοποιεί ότι ο στρατός της Ρωσίας μπορεί να κινηθεί σύντομα προς την Ουκρανία, οι ηγέτες της ΕΕ, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, παίζουν με τον χρόνο.

Την περασμένη εβδομάδα η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Ανναλένα Μπέρμποκ δήλωσε: “Στόχος είναι οι κυρώσεις να έχουν πραγματικό αποτέλεσμα, όχι εναντίον του εαυτού μας, αλλά εναντίον της Ρωσίας”.

Αντίθετα, η Ρωσία είναι “καλά προετοιμασμένη” για να αντέξει τυχόν κυρώσεις, αφού έκανε βήματα για να αποστασιοποιηθεί από τα μέτρα που μπορεί να επιβάλουν οι ΗΠΑ, δήλωσε ο Viktor Szabo, διαχειριστής κεφαλαίων στην Aberdeen Asset Management. “Θα είναι δύσκολο να προκληθεί τέτοιο πλήγμα που να γίνει αισθητό”, τόνισε ο Szabo. “Δεν θα ωθούσε τη Ρωσία στα άκρα”.

“Η Ευρώπη είναι μόνη της όσον αφορά το πόσο περισσότερο θα πρέπει να πληρώσουν οι καταναλωτές για το φυσικό αέριο. Το εσωτερικό μοντέλο του Bloomberg για την οικονομία της ευρωζώνης δείχνει ότι το πλήγμα από τις υψηλότερες τιμές ενέργειας θα φτάσει το 1% του ΑΕΠ, με τον αντίκτυπο να διαρκεί μέχρι και φέτος”, επισήμανε ο Jamie Rush, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ευρώπη.

Η ενέργεια αποτελεί το μεγαλύτερο σημείο τριβής. Οι ΗΠΑ είναι καθαρός εξαγωγέας ενέργειας αλλά η ΕΕ βασίζεται στις εισαγωγές και η Ρωσία είναι ο νούμερο ένα προμηθευτής της τόσο σε πετρέλαιο όσο και σε φυσικό αέριο.

Οι οικονομολόγοι της JPMorgan Chase & Co. προειδοποίησαν την Παρασκευή ότι μια άνοδος της τιμής του πετρελαίου στα 150 δολάρια το βαρέλι θα έπληττε  σημαντικά την ανάπτυξη και θα ενίσχυε τον πληθωρισμό.

Το φυσικό αέριο αποτελεί ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα τώρα, με τη Ρωσία να συγκρατεί τις προμήθειες τους τελευταίους μήνες. Οι τιμές έχουν τριπλασιαστεί, αυξάνοντας το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι ο κύριος λόγος επομένως που η Ευρώπη πλήττεται από μεγαλύτερη ενεργειακή κρίση από τις ΗΠΑ.

Η κλιμάκωση των σχέσεων της Ρωσίας με την Ουκρανία θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ βρίσκονται σε δύσκολη θέση, δεδομένου ότι η εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου μειώνεται, ενώ η Ρωσία έχει κατασκευάσει εγκαταστάσεις για να προμηθεύει περισσότερο.

Η ρωσική εταιρεία εξαγωγής φυσικού αερίου Gazprom και οι εταίροι της, συμπεριλαμβανομένης της Shell, έχουν δαπανήσει 9,5 δισ. ευρώ για την ολοκλήρωση του αγωγού Nord Stream 2 και επιθυμούν να ξεκινήσει η λειτουργία του. Η στρατιωτική δράση στην Ουκρανία θα έθετε το ζήτημα αυτό στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων καθώς και οποιεσδήποτε μελλοντικές συμφωνίες για την ενίσχυση της ρωσικής προμήθειας στην περιοχή. Αυτό θα επιδεινώσει την έλλειψη ενέργειας στην ΕΕ.

“Εάν επιβληθούν κυρώσεις στις ρωσικές ενεργειακές εταιρείες ή εάν η Ρωσία χρησιμοποιήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου ως μοχλό πίεσης, οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου πιθανώς θα εκτοξευθούν”, δήλωσε ο αναλυτής της Capital Economics, William Jackson.  “Πιστεύουμε ότι θα ξεπερνούσαν κατά πολύ το υψηλό που σημειώθηκε πέρυσι”, πρόσθεσε.

Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα ωφελούσαν επίσης τους Αμερικανούς εξαγωγείς που επιδιώκουν να στείλουν περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Ευρώπη.

Πιθανές κυρώσεις

Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κινδυνεύουν περισσότερο επειδή έχουν επενδύσει πιο πολλά στη Ρωσία από ό,τι οι αντίστοιχες επιχειρήσεις των ΗΠΑ – και το χάσμα έχει διευρυνθεί τα τελευταία χρόνια. Η Ρωσία αποτελεί επίσης έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς αλουμινίου, νικελίου, χάλυβα και λιπασμάτων.

Η Ikea, η Volkswagen και η ζυθοποιία Carlsberg δραστηριοποιούνται στη Ρωσία. Στο μεταξύ, η ιταλική UniCredit σχεδιάζει μια εξαγορά στη Ρωσία η οποία θα την καταστήσει ως τη μεγαλύτερη ξένη τράπεζα στη χώρα, ξεπερνώντας τη Societe Generale και την αυστριακή Raiffeisen.

Η Ευρώπη έχει επίσης πληγεί σκληρά από τις προηγούμενες κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, οι ΗΠΑ και η ΕΕ συμφώνησαν σε ένα καθεστώς κυρώσεων.

Τρία χρόνια αργότερα, μια μελέτη του Kiel Institute για την Παγκόσμια Οικονομία διαπίστωσε ότι ενώ η Ρωσία υπέστη τις μεγαλύτερες εμπορικές απώλειες, η Γερμανία δέχθηκε αντίστοιχο πλήγμα, όπως και άλλες οικονομίες της ΕΕ.

Οι ΗΠΑ βγήκαν στην πραγματικότητα κερδισμένες. Ένα παρόμοιο μοτίβο ακολούθησε και με τις κυρώσεις στο Ιράν.

Οι πολιτικοί στις ΗΠΑ και την Ευρώπη προειδοποιούν για το οικονομικό πλήγμα που μπορεί να προκαλέσουν στη Ρωσία. Αποσιωπούν όμως την “άβολη αλήθεια” ότι θα υπάρξουν συνέπειες και στο εσωτερικό των χωρών τους, σύμφωνα με τον Tom Keatinge, υψηλόβαθμο στέλεχος της Royal United Services Institute στο Λονδίνο.

“Οι κυρώσεις που επιβάλλονται από τις δυτικές χώρες σπάνια περιλαμβάνουν την ανάγκη να αποδεχτούν οποιοδήποτε ουσιαστικό πλήγμα για τις ίδιες”, τόνισε ο Keatinge τον περασμένο μήνα. “Ο αντίκτυπος στις οικονομίες των χωρών που επιβάλλουν τις κυρώσεις -ιδίως χωρών της ΕΕ- μπορεί να είναι σημαντικός”.

Διαβάστε ακόμη:

Σολτς: Απειλή για την ασφάλεια στην Ευρώπη η συγκέντρωση ρωσικών δυνάμεων στα ουκρανικά σύνορα