Η είσοδος του Russell Clark στον κόσμο των επενδύσεων δεν θα μπορούσε να είναι λιγότερο ελπιδοφόρα. Ως πτυχιούχος ασκούμενος στην UBS Group AG στο Σίδνεϊ, εντυπωσιάστηκε  με τους φίλους του που γίνονταν πλούσιοι με την καθημερινή διαπραγμάτευση τεχνολογικών μετοχών το 2000. Έτσι, ξόδεψε τους πρώτους του μισθούς σε πέντε μετοχές του τεχνολογικού κλάδου. Τέσσερις έπεσαν στο μηδέν και η πέμπτη έχασε το μισό της αξίας της καθώς έσκασε η φούσκα της τεχνολογίας.

Αυτό το μάθημα ήταν τόσο σκληρό, που ο Clark, 45 ετών σήμερα, έγινε αυτό που λέμε «contrarian»: επενδυτής που ποντάρει ενάντια στις τάσεις της αγοράς.

Αυτές τις μέρες το hedge fund που διευθύνει για την Horseman Capital Management, με έδρα το Λονδίνο, είναι έτοιμο για μια συντριβή στην αγορά. Κάτι που έρχεται σε έντονη αντίθεση με αυτό που αποτελεί το πιο δημοφιλές trading εδώ και χρόνια: το στοίχημα ότι οι μετοχές θα συνεχίσουν να ενισχύονται. Επιπλέον, με μια αποφασιστικότητα σχεδόν ανύπαρκτη στη βιομηχανία, έχει στοιχηματίσει στην κατάρρευση των μετοχών για περισσότερο από επτά χρόνια.

Σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από υπερβολικά χαμηλά επιτόκια και παρεμβάσεις από τις κεντρικές τράπεζες, οι απαισιόδοξες (bearish) στρατηγικές έχουν οδηγήσει σε σοβαρές απώλειες για τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου (hedge funds). Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών ετών, περισσότερα hedge funds έχουν κλείσει από ό, τι έχουν ανοίξει. Ωστόσο, ο Clark παραμένει πεπεισμένος ότι μια κατάρρευση είναι κοντά. Και αν κάνει λάθος;

“Τότε αυτή θα μπορούσε να είναι η αποχαιρετιστήρια συνέντευξη μου”, λέει.

“Αλλά αν οι απόψεις μου είναι σωστές”, λέει, “δεν πρόκειται να είναι καλό για κανέναν άλλον”.

Η αντίθετη σκέψη του έχει αντέξει σε μια δεκαετή αγορά «ταύρων».

Από το 2012, διατηρεί short θέσεις σε μετοχές και έχει βγάλει χρήματα. Σε καθέναν από τους χειρότερους πέντε μήνες του S&P 500 από το 2012, η Horseman Global είχε κέρδη. Και στο πιο πρόσφατο sell-off, τον Δεκέμβριο, όταν ο δείκτης κατέγραψε τις μεγαλύτερες ζημίες από τις αρχές του 2009, το fund της Horseman ενισχύθηκε κατά 13,5%.

Το fund του αποτελεί βόλτα με «τρενάκι του τρόμου»: Κέρδη ή απώλειες πάνω από 5% σε ένα συγκεκριμένο μήνα δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο. Δεν είναι για όλους.

“Έχει κερδίσει χρήματα με την πάροδο του χρόνου και μερικοί τον αγαπούν, αλλά διαπιστώσαμε ότι το fund του είναι λίγο πολύ ασταθές”, λέει ο Rob Hawcroft, πρώην εκτελεστικό μέλος της εναλλακτικής επενδυτικής μονάδας της HSBC Asset Management, που επενδύει σε hedge funds.

Το βίαιο sell-off του Δεκέμβρη, οι πολυπληθείς συναλλαγές, ο χαμηλός όγκος συναλλαγών ακόμη και κατά τη διάρκεια των ριμπάουντ της αγοράς – αυτά είναι σήματα για τον Clark ότι η αγορά πρόκειται να καταρρεύσει. Κάτι που γι ‘αυτόν είναι καλά νέα. “Τα αστέρια ευθυγραμμίζονται και οι αγορές είναι εφησυχασμένες”, έγραψε τον Ιανουάριο. “Ετοιμάστε τα ποπ-κορν, είναι ώρα για σόου”.

Ο Clark κάθεται στην μπροστινή σειρά. Σορτάρει το δολάριο ΗΠΑ σε πολλά στοιχήματα. Έχει εκπαιδεύσει το σκεπτικισμό του πάνω σε εταιρείες σχιστολιθικών πετρωμάτων των ΗΠΑ, τις οποίες ονομάζει “μηχανές καταστροφής κεφαλαίου” που παράγουν πετρέλαιο αλλά δεν έχουν χρήματα. Στη συνέχεια, υπάρχει το στοίχημά του ότι οι λεγόμενοι «autocallables» τίτλοι, οι περίπλοκοι τίτλοι που συνδέονται με μετοχές, που αποσκοπούν στη δημιουργία τακτικού εισοδήματος για τους αγοραστές τους, πρόκειται να καταρρεύσουν και η αστάθεια θα ενισχυθεί. Οι επενδυτές που είναι πεινασμένοι για τις αποδόσεις έχουν συγκεντρωθεί γύρω από τα autocallables, καταστέλλοντας τεχνητά την αστάθεια της χρηματιστηριακής αγοράς. Αυτό, λέει, είναι “μη βιώσιμο και θα τελειώσει άσχημα. Το έχω ξαναδεί δύο φορές, τρεις φορές ακόμη”.

Μακρά πορεία short θέσεων

Το 2013, όταν ο δείκτης S&P 500 ενισχύθηκε κατά 30%, κέρδισε χρήματα σορτάροντας τις βραζιλιάνικες μετοχές, οι οποίες υποχώρησαν. Η ύφεση των παγκόσμιων εταιρειών λιπασμάτων πραγματοποιήθηκε εξαιρετικά καλά και ορισμένα στοιχήματα μεγάλης απόδοσης εξόφλησαν επίσης. Εκείνη τη χρονιά, η Horseman Global κέρδισε 19,2%. Στα τέλη του 2014, η αγορά πετρελαίου έσπασε, ωφελώντας τις short θέσεις του Clark και συμβάλλοντας στην άνοδο κατά 12,6% για το fund του. Το 2015, η Horseman Global ενισχύθηκε κατά 20,5%, ωθούμενη από τη συνεχιζόμενη πτώση της τιμής του πετρελαίου, τα short στοιχήματα που επωφελήθηκαν από την πτώση της χρηματιστηριακής αγοράς της Κίνας και τις long θέσεις ομολόγων.

Το έτος 2016 ήταν ένα όνειρο που έγινε εφιάλτης για τον Clark. Ξεκίνησε με μια λίστα αναμονής δυνητικών επενδυτών. Μέχρι το τέλος του έτους, η Horseman Global είχε απώλειες 24%. Το 2017 και το 2018 οι πελάτες έφυγαν ξανά από την εταιρεία.

Ωστόσο, ο Clark βλέπει μακροπρόθεσμα. Στα εννιά χρόνια μέχρι το 2018, η περιουσία του σημείωσε άνοδο περίπου 61%, κερδίζοντας το μέσο όρο κέρδος 35% σε όλα τα hedge funds. Θυμούμενος τις κακές στιγμές, βλέπει μια ευκαιρία. “Έχω περάσει αρκετές περιόδους από την κορυφή στον πάτο”, λέει. «Όταν οι άνθρωποι σας μισούν και γράφουν φοβερά πράγματα για σας, τείνει να είναι η καλύτερη στιγμή για να επενδύσετε».

«Η κλασική ατάκα των επενδυτών είναι: ‘Πάντα υπάρχει κάπου μια ανοδική αγορά’», λέει ο ίδιος. Και συμπληρώνει: «Η δική μου παρατήρηση είναι ότι πάντα υπάρχει κάπου μια καθοδική αγορά»