Ο Τσαρλς Μάνγκερ (Charles ή Charlie Munger), το alter ego, ο «κολλητός» του Γουόρεν Μπάφετ (Warren Buffett) για σχεδόν 60 χρόνια καθώς μετέτρεψαν την Berkshire Hathaway από μία αποτυχημένη εταιρεία κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε αυτοκρατορία, πέθανε. Ήταν 99 ετών.

Όπως ανακοίνωσε η εταιρεία, ο Charles Munger πέθανε την Τρίτη σε νοσοκομείο της Καλιφόρνια.

Ήταν επί μακρόν κάτοικος του Λος Άντζελες.

«Η Berkshire Hathaway δεν θα μπορούσε να έχει φτάσει εδώ που είναι σήμερα χωρίς την έμπνευση, τη σοφία και τη συμμετοχή του Τσάρλι», ανέφερε ο Μπάφετ.

Με σπουδές Νομικής, ο Charlie Munger βοήθησε τον Buffett, επτά χρόνια νεότερό του, να αναπτύξει μια φιλοσοφία μακροπρόθεσμου επενδυτικού ορίζοντα. Με τους δυο τους στο τιμόνι, η Berkshire είχε κατά μέσον όρο ετήσια κέρδη 20% από το 1965 έως το 2022 — περίπου διπλάσια από τα κέρδη του δείκτη S&P 500. Δεκαετίες σύνθετων αποδόσεων έκαναν το ζευγάρι δισεκατομμυριούχους και λαϊκούς ήρωες που λάτρεψαν οι επενδυτές.

Ο Munger ήταν αντιπρόεδρος της Berkshire και ένας από τους μεγαλύτερους μετόχους της, με μετοχές αξίας περίπου 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η συνολική του περιουσία ήταν περίπου 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Forbes.

Στις ετήσιες συνελεύσεις της εταιρείας στην Ομάχα της Νεμπράσκα, όπου είχαν μεγαλώσει και οι δύο, ο Munger ήταν εκείνος που θα είχε τον ρόλο του αυστηρού άντρα που κουνάει το δάχτυλο μπροστά σε κάθε υπερβολή που γινόταν στην εταιρεία. Καθώς η φήμη και ο πλούτος του Buffett αυξάνονταν -ανάλογα με την τιμή της μετοχής της Berkshire, είχε γίνει κατά καιρούς ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο-, ανέβαινε και η αξία του Munger ως «καμπανάκι» προσγείωσης στην πραγματικότητα.

«Είναι φοβερό να έχεις έναν συνεργάτη που θα λέει «Δεν σκέφτεσαι σωστά», είπε ο Buffett για τον Munger, που καθόταν δίπλα του, στη συνέλευση της Berkshire το 2002. («Δεν συμβαίνει πολύ συχνά», παρενέβη ο Munger.) Πάρα πολλοί CEOs περιβάλλονται από «ένα μάτσο συκοφάντες», απρόθυμους να αμφισβητήσουν τα συμπεράσματα και τις προκαταλήψεις τους, πρόσθεσε ο Buffett.

Πέρα από την αξία

Ο Buffett αναγνώριζε στον Munger το γεγονός ότι διεύρυνε την προσέγγισή του σε ό,τι αφορούσε τις επενδύσεις πέρα από την επιμονή του μέντορά του Benjamin Graham να αγοράζει μετοχές σε ένα κλάσμα της αξίας των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων τους. Με τη βοήθεια του Munger, άρχισε ο Buffett να συγκροτεί τον όμιλο ασφάλισης, σιδηροδρόμων, μεταποίησης και καταναλωτικών αγαθών που κατέγραψε λειτουργικά κέρδη σχεδόν 29 δισ. δολαρίων τους πρώτους εννέα μήνες του τρέχοντος έτους.

«Ο Τσάρλι υπογράμμιζε πάντα: Ας αγοράσουμε πραγματικά υπέροχες επιχειρήσεις», είπε ο Μπάφετ στην Omaha World-Herald το 1999.

Αυτό σήμαινε επιχειρήσεις με δυνατές μάρκες και ισχυρή τιμολογιακή δύναμη. Ο Munger ήταν εκείνος που παρότρυνε τον Buffett να εξαγοράσει τη See’s Candies το 1972. Η επιτυχία της συμφωνίας αυτής -ο Buffett θεωρούσε ότι η See’s ήταν «το πρωτότυπο μιας ονειρικής επιχείρησης»- ενέπνευσε την επένδυση του 1 δισ. δολαρίων της Berkshire σε μετοχές της Coca-Cola Co. 15 χρόνια μετά.

Ο Munger περιόριζε τόσο συχνά τον ενθουσιασμό του Buffett που ο Buffett έφτασε να αναφέρεται σε αυτόν αστειευόμενος ως «ο απεχθής no-man» (που λέει συνέχεια «όχι»).

Στη συνέλευση της Berkshire το 2002, ο Buffett εξηγούσε επί τρία λεπτά εάν η εταιρεία θα μπορούσε να αγοράσει μια εταιρεία καλωδίων. Ο Munger είπε πως αμφέβαλε ότι η εταιρεία θα ήταν διαθέσιμη σε μια αποδεκτή τιμή.

«Σε ποια τιμή θα αισθανόσουν άνετα;» ρώτησε ο Buffett.

«Μάλλον σε χαμηλότερη τιμή από εσένα», ανταπάντησε ο Munger.

Το ομοίωμα από χαρτόνι

Από το Λος Άντζελες, ο Munger μιλούσε συχνά στο τηλέφωνο με τον Buffett στην Ομάχα. Ακόμη και όταν δεν μπορούσαν να μιλήσουν, ο Buffett έλεγε ότι ήξερε τι θα σκεφτόταν ο Munger. Όταν ο Munger έχασε μια έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων της Berkshire το 2010, ο Buffett κουβάλησε ένα ομοίωμά του από χαρτόνι και μιμήθηκε τον Munger λέγοντας: «Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο».

Ο Munger υπήρξε ειλικρινής επικριτής της εταιρικής ανάρμοστης συμπεριφοράς, κατηγορώντας ως «παρανοϊκά» και «ανήθικα» τα πακέτα αποζημιώσεων που δόθηκαν σε κάποια διευθυντικά στελέχη. Χαρακτήριζε το Bitcoin «επιβλαβές δηλητήριο» και τα κρυπτονομίσματα γενικά ως «εν μέρει απάτη και εν μέρει αυταπάτη» και προειδοποίησε ότι ένα μεγάλο μέρος των τραπεζών έχει μετατραπεί σε «τζόγος μεταμφιεσμένος».

Η γνωριμία Munger – Buffett

Ο Charles Thomas Munger γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1924 στην Όμαχα και ήταν το πρώτο από τα τρία παιδιά του Alfred Munger. Ο πατέρας του, γιος ομοσπονδιακού δικαστή, είχε πάρει πτυχίο Νομικής από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ προτού επιστρέψει στην Όμαχα, όπου μεταξύ των πελατών του ήταν και η εφημερίδα Omaha World-Herald.

Η πρώτη επαφή του Munger με την οικογένεια Buffett ήρθε μέσα από τη δουλειά του τα Σάββατα στο Buffett & Son, στο παντοπωλείο στην Ομαχα που διηύθυνε ο Ernest Buffett, παππούς του Warren. Αλλά οι δύο μελλοντικοί συνεργάτες δεν θα συναντιούνταν παρά χρόνια αργότερα.

Ο Munger μπήκε στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν σε ηλικία 17 ετών σχεδιάζοντας να σπουδάσει Μαθηματικά, κυρίως επειδή ήταν τόσο εύκολα. «Όταν ήμουν μικρούς μπορούσα να πάρω Α σε οποιοδήποτε μάθημα Μαθηματικών χωρίς να προσπαθήσω καθόλου», ανέφερε σε μια ομιλία του 2017 στο Ross Business School του Μίσιγκαν.

Το 1942, πριν αποφοιτήσει, κατατάχθηκε στο Σώμα Αεροπορίας Στρατού που θα εξελισσόταν στην σύντομα στην Πολεμική Αεροπορία. Στάλθηκε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας για να μάθει Μετεωρολογία πριν τον στείλουν στο Nome της Αλάσκας. Ήταν εκείνη την περίοδο, το 1945, που παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο, Νάνσι Χάγκινς.

Χωρίς προπτυχιακό, ο Munger έκανε αίτηση στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ πριν απολυθεί από τον στρατό το 1946. Σύμφωνα με πληροφορίες, έγινε δεκτός μόνο αφού παρενέβη ένας οικογενειακός φίλος και πρώην κοσμήτορας της σχολής. Ο Munger εργάστηκε στο Harvard Law Review και το 1948 ήταν ένας από τους 12 σε μια τάξη 335 φοιτητών που αποφοίτησε με τον μέγιστο έπαινο.

Με τη σύζυγό του και τον γιο τους, Teddy, ο Munger μετακόμισε στην Καλιφόρνια για να ενταχθεί σε μια δικηγορική εταιρεία του Λος Άντζελες. Απέκτησαν άλλα δύο παιδιά, δυο κόρες, πριν χωρίσουν το 1953. Το 1956, ο Munger παντρεύτηκε τη Nancy Barry Borthwick, μητέρα δύο παιδιών, και με την πάροδο του χρόνου μεγάλωσαν ακόμη περισσότερο τη μεικτή οικογένειά τους αποκτώντας άλλα τέσσερα παιδιά. (Ο Teddy, ο πρωτότοκος του Munger, πέθανε από λευχαιμία το 1955.)

Μη ικανοποιημένος από τα λεφτά που έπαιρνε, ο Munger άρχισε να εργάζεται πάνω σε κατασκευαστικά έργα και συμφωνίες ακινήτων. Ίδρυσε ένα νέο δικηγορικό γραφείο, τη Munger, Tolles & Hills και, το 1962, ξεκίνησε μια επενδυτική συνεργασία, τη Wheeler, Munger & Co., σύμφωνα με αυτές που είχε δημιουργήσει ο Buffett με τους πρώτους επενδυτές του στην Όμαχα.

«Όπως ο Warren, είχα μεγάλο πάθος να γίνω πλούσιος», είπε ο Munger στον Roger Lowenstein. «Όχι επειδή ήθελα Ferrari – ήθελα ανεξαρτησία. Το ήθελα απεγνωσμένα. Σκέφτηκα ότι ήταν αναξιοπρεπές να πρέπει να στέλνω τιμολόγια σε άλλους ανθρώπους», είχε προσθέσει.

Η μοιραία γνωριμία του με τον Μπάφετ έγινε κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του, το 1959, στην πατρίδα του, την Όμαχα. Και κόλλησαν αμέσως. Με λίγα λόγια μιλούσαν στο τηλέφωνο σχεδόν καθημερινά και επένδυαν στις ίδιες εταιρείες και στα ίδια «χαρτιά».

Οι επενδύσεις τους στην Berkshire Hathaway ξεκίνησαν το 1962. Ο Buffett ανέλαβε το μερίδιο ελέγχου το 1965 και η Berkshire συνέχισε να είναι το εταιρικό όχημα για τον αναπτυσσόμενο όμιλο εταιρειών του Buffett.