Μπορεί ο πόλεμος στην Ουκρανία να σημάνει το τέλος του Londongrad;

Από τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο και τον Σεΐχη Γιαμάνι της Σαουδικής Αραβίας μέχρι τον Ρώσο δισεκατομμυριούχο Ρομάν Αμπράμοβιτς, οι επαύλεις και τα διαμερίσματα του Λονδίνου αποτελούν το αγαπημένο καταφύγιο των εξόριστων και εκπατρισμένων “σούπερ πλουσίων”, τουλάχιστον από την δεκαετία του 1970.

Η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία και η επακόλουθη στόχευση του πλούτου της Ρωσίας στο εξωτερικό, απειλεί να τερματίσει τη σχεδόν 50χρονη πορεία της βρετανικής πρωτεύουσας ως την αγαπημένη “παιδική χαρά” της πλουτοκρατίας.

Αν και πολλοί βλέπουν θετικά την πιθανή κατάρρευση του “Londongrad” — το παρατσούκλι της πρωτεύουσας του Ηνωμένου Βασιλείου λόγω των ρωσικών κεφαλαίων που κυκλοφορούν στην αγορά κατοικίας της – οι εταιρείες ακινήτων της πόλης αντιμετωπίζουν με σαφώς λιγότερο ενθουσιασμό το ενδεχόμενο μίας ευρύτερης επιβολής αυστηρών μέτρων στα μυστικά, ξένα κεφάλαια.

Η Συντηρητική Κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον, με αφορμή τον πόλεμο του Πούτιν, δημοσίευσε νόμο που υποχρεώνει την αποκάλυψη των ιδιοκτητών των πολυτελέστατων κατοικιών του Λονδίνου. Για μια βιομηχανία πολυτελών ακινήτων αυτό σίγουρα δεν είναι λόγος γιορτής.

«Δεν πρέπει να βασιζόμαστε στο ότι οι κατοικίες στο Λονδίνο είναι τόσο ελκυστικές, ώστε οι άνθρωποι να μην δώσουν σημασία σε ότι και αν επιβάλουμε», τονίζει ο Trevor Abrahmsohn, ένας μεσίτης που ασχολήθηκε το 2008 με την πώληση του Witanhurst, του μεγαλύτερου αρχοντικού της πόλης, που σύμφωνα με πληροφορίες απέκτησε ο δισεκατομμυριούχος Andrey Guryev.

Ο Αμπράμοβιτς, όπως πολλοί άλλοι Ρώσοι με μεγάλα συμφέροντα στη Βρετανία, δεν περιλαμβάνονται στη λίστα κυρώσεων του Ηνωμένου Βασιλείου. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο Ρώσος ολιγάρχης χαλαρώνει.

Ήδη ανακοίνωσε ότι θα πουλήσει την ποδοσφαιρική ομάδα της Τσέλσι, καθώς και τις κατοικίες του στο Λονδίνο, σύμφωνα με τον νομοθέτη του Εργατικού Κόμματος Κρις Μπράιαντ. Σε αυτές περιλαμβάνονται μια έπαυλη 15 υπνοδωματίων στους κήπους των παλατιών του Κένσινγκτον και ένα πολυτελές διαμέρισμα δίπλα στο ποτάμι στο Τσέλσι.

Οι καιροσκόποι αγοραστές του Λονδίνου ήδη μυρίζονται τις ρωσικές ευκαιρίες, υποστηρίζουν αρκετοί μεσίτες.

Οι άνθρωποι προσφέρουν 30% χαμηλότερες από τις τιμές της αγοράς, λέει ο Gary Hersham, ιδρυτής της Beauchamp Estates, αν και δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία ότι κάποιος πουλάει σε αυτές τις τιμές.

«Είχαμε μια ντουζίνα email από πιθανούς αγοραστές που μας ενημέρωναν ότι διαθέτουν μετρητά και ζητούν να προχωρήσουμε σε αγορές για λογαριασμό τους», προσθέτει ο Hersham. Η Becky Fatemi, μεσίτρια, λέει ότι έλαβε περίπου 40 κλήσεις από πιθανούς αγοραστές που αναζητούσαν άμεσες πωλήσεις και ότι δύο συμφωνίες δεν κατάφεραν να καρποφορήσουν.

Οι Βρετανοί πολιτικοί επί σειρά ετών κωλυσιεργούσαν στην αντιμετώπιση της αδιαφάνειας στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των πολυτελών κατοικιών, που αποτέλεσαν καταφύγιο αμφιβόλου πλούτου για δεκαετίες.

Αν η Ρωσία γίνει παρίας σημαίνει ότι θα πρέπει να δράσουν άμεσα, κυρίως δεδομένων των οικονομικών δωρεών των Ρώσων στο κόμμα του Τζόνσον. Οι ακτιβιστές κατά της διαφθοράς δεν είναι πεπεισμένοι ότι αυτή η αλλαγή στάσης είναι αληθινή, αλλά ο νέος νόμος υπόσχεται να δημιουργήσει, τελικά, ένα μητρώο ιδιοκτητών του εξωτερικού που αυτή τη στιγμή κρύβονται πίσω από εταιρείες κελύφη σε φορολογικούς παραδείσους.

Οι επενδυτές όλων των εθνικοτήτων από την Ασία έως τη Μέση Ανατολή θα υπόκεινται στους ίδιους κανόνες γνωστοποίησης, πράγμα που σημαίνει ότι ο αντίκτυπος στις πωλήσεις μπορεί να είναι σημαντικός.

«Αλλαγές όπως το μητρώο πραγματικών ιδιοκτητών θα επηρεάσουν την ελκυστικότητα της πιο ισχυρής αγοράς κατοικιών για μια συγκεκριμένη κατηγορία αγοραστών που προτιμά να παραμείνει ανώνυμη», λέει ο Giovanni Gregoratti, πρώην επικεφαλής της ευρωπαϊκής επενδυτικής τράπεζας ακινήτων της Citigroup και σημερινός ιδιοκτήτης της IQON Capital.

Από τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο στους Ρώσους

Ο Abrahmsohn, ιδρυτής της μεσιτικής εταιρείας ακινήτων Glentree International, τοποθετεί την ανάδειξη του Λονδίνου ως το αγαπημένο καταφύγιο των πλουσίων χρόνια πίσω, στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο Β’, ο οποίος απέκτησε μια έπαυλη με θέα στο Hampstead Heath μετά από το ελληνικό πραξικόπημα του 1967.

Μετά ήρθαν τα πετροδολάρια της Μέσης Ανατολής. Ο πρώην υπουργός Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, Σεΐχης Αχμέντ Ζακί Γιαμάνι, αγόρασε το ιστορικό αρχοντικό του στο Σάρεϊ το 1979, καθώς η ιρανική επανάσταση εκτόξευσε τις τιμές του αργού στα ύψη.

Οι Ρώσοι έκαναν δυναμική εμφάνιση από τη δεκαετία του ’90 και ύστερα, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τις επακόλουθες ιδιωτικοποιήσεις που δημιούργησαν νέες, τεράστιες περιουσίες.

Η Glentree έκανε τόσες πολλές δουλειές με μετανάστες της Μόσχας ώστε ο πρώην πρόεδρος Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ήταν επίτιμος καλεσμένος στο πάρτι των 35 χρόνων στη λεωφόρο Bishops του Λονδίνου. Μεταξύ του 2010 και του περασμένου Αυγούστου, σημειώθηκε αύξηση 1.200% στον αριθμό των βρετανικών ακινήτων των οποίων η διεύθυνση αλληλογραφίας των ιδιοκτητών βρίσκεται στη Ρωσία.

Παρόλο που ο αριθμός των Ρώσων στην περιοχή παραμένει μεγάλος σε αριθμούς — 2.327 από τους μαθητές της χώρας ήταν σε βρετανικά ιδιωτικά σχολεία πέρυσι, σύμφωνα με το Independent Schools Council — η χιονοστιβάδα των κεφαλαίων μειώθηκε σε κάποιο βαθμό μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τον Πούτιν το 2014 και την επακόλουθη κατάρρευση του ρουβλίου.

Οι Ασιάτες επενδυτές

Αντ’ αυτού, οι αγοραστές από την Ασία έχουν έρθει στο προσκήνιο. Η έπαυλη του Αμπράμοβιτς στο Κένσινγκτον έχει συνδεθεί με έναν Κινέζο πλειοδότη, σύμφωνα με μεσίτες.

Η εισροή των επενδύσεων από την Ασία δεν ήταν αρκετή για να διατηρήσει τη δυναμική των ακινήτων της κορυφαίας βαθμίδας του Λονδίνου την τελευταία πενταετία, γι’ αυτό η βιομηχανία πολυτελών κατοικιών του Ηνωμένου Βασιλείου φοβάται τη νέα νομοθεσία. Δεν ήταν μόνο η Κριμαία που είχε αρνητικό αντίκτυπο το 2014. Την ίδια χρονιά, ο υπουργός Οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας Τζορτζ Όσμπορν αύξησε τους φόρους στις πολυτελείς κατοικίες.

Έκτοτε, η Βρετανία έχει αυστηροποιήσει τους κανόνες για τους κατοίκους των οποίων η φορολογική έδρα βρίσκεται εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς επέβαλε νέους φόρους σε κατοικίες που ανήκουν σε εταιρείες. Παράλληλα, κατάργησε ένα πρόγραμμα βίζας που είχε σχεδιαστεί για να προσελκύσει την πλουτοκρατία και επέβαλε αυστηρούς ελέγχους για την νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σε δικηγόρους, κτηματομεσίτες και τράπεζες.

«Το Λονδίνο δεν είναι πλέον το πλυντήριο του κόσμου», λέει ο Abrahmsohn. «Πρέπει να ενθαρρύνουμε το ξένο κεφάλαιο σε αυτή τη χώρα. Θέλουμε να είμαστε η Σιγκαπούρη του Τάμεση».

Τα “παραθυράκια” του Λονδίνου

Οι ακτιβιστές κατά της διαφθοράς υποστηρίζουν ότι τα νέα μέτρα του Τζόνσον δεν είναι επαρκή ώστε να βάλουν τέλος στη χρήση του Λονδίνου για το ξέπλυμα αμφίβολου πλούτου.

Το κύμα των ρωσικών κεφαλαίων μπορεί να έχει υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια, αλλά η Διεθνής Διαφάνεια εκτιμά ότι μόνο από το 2016 και μετά, ακίνητα της πόλης αξίας περίπου 1,5 δισεκατομμύρια στερλίνες (2 δισεκατομμύρια δολάρια) έχουν αγοραστεί από Ρώσους που κατηγορούνται για διαφθορά και δεσμούς με το Κρεμλίνο.

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός εντόπισε πολλά κενά στο σχέδιο νόμου για το μητρώο του ιδιοκτητών του εξωτερικού, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου 18 μηνών για την εφαρμογή του και της ανοχής απέναντι σε ορισμένες εταιρείες που ισχυρίζονται ότι δεν έχουν πραγματικό δικαιούχο.

Οι επικριτές λένε επίσης ότι δεν υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση για το Companies House, το μητρώο επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου που θα βοηθήσει στην επιβολή των νέων κανόνων.

Η κυβέρνηση έχει προτείνει ημερήσιο πρόστιμο 500 στερλίνων για κάθε εταιρεία του εξωτερικού που έχει ακίνητο και δεν αποκαλύπτει τον τελικό δικαιούχο της.

Αυτό ισοδυναμεί με 26.000 στερλίνες ετησίως, ή 0,000178% της καθαρής περιουσίας των 19,5 δισ. δολαρίων του Ρώσου μεγιστάνα Alisher Usmanov -που περιλαμβάνεται στις κυρώσεις- ο οποίος αγόρασε το Beechwood House στο Highgate έναντι 48 εκατομμυρίων στερλίνων το 2008.

“Είναι πολύ εύκολο γι ‘αυτούς να ξεφύγουν από αυτό”, λέει ο Richard Murphy, καθηγητής λογιστικής πρακτικής στο Πανεπιστήμιο του Sheffield. «Θέλω να μάθω ποιοι είναι οι λογιστές, οι τραπεζίτες, οι δικηγόροι, οι οικονομικοί σύμβουλοι και οι κτηματομεσίτες αυτών των εταιρειών — να τους καταγράψουν και να τους επιβάλουν επίσης  πρόστιμα».

Διαβάστε ακόμη:

Ρόμαν Αμπράμοβιτς: Πουλάει τα σπίτια του στο Λονδίνο ο Ρώσος μεγιστάνας;

Οι Ρώσοι ολιγάρχες προσπαθούν να γλυτώσουν την κατάσχεση. Πού έχουν κρύψει τα σούπερ γιοτ τους (χάρτης)