Τουρισμός: Οι νέες παρέες και τα παλιά τζάκια. Πρόσωπα και παρασκήνιο 

Ανήκουν στην ίδια παρέα και την τελευταία διετία κατέλαβαν σταδιακά τις ισχυρές θέσεις στον ελληνικό τουρισμό. Πρόκειται για επιχειρηματίες που ακόμα και αν ορισμένοι προέρχονται από γνωστά τζάκια της τουριστικής αγοράς δεν κουβαλούν τα βαρίδια αρκετών παλαιών οικογενειών του κλάδου. Όποιος παρακολουθήσει προσεκτικότερα τις κινήσεις της τελευταίας διετίας στην τουριστική αγορά θα διακρίνει τις δύο πλευρές. Έστω και αν πολλές φορές οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι σαφείς, ενώ σε καμία περίπτωση δε μπορεί κάποιος να μιλήσει για αντιπαλότητα, αλλά για διαφορετικούς δρόμους λόγω συγκυριών. Στη μία ανήκουν πρόσωπα όπως ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και διευθύνων σύμβουλος της Electra Hotels & Resorts Γιάννης Ρέτσος, ο νέος πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ) και επικεφαλής του ομίλου AIROTEL Αλέξανδρος Βασιλικός, ο αντιπρόεδρος του ΣΕΤΕ και επικεφαλής της Aegean Airlines Ευτύχης Βασιλάκης, αλλά και ο (παλαιότερης γενιάς) επίτιμος πρόεδρος του ΣΕΤΕ και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου SANI / IKOS Ανδρέας Ανδρεάδης. Στον ίδιο κύκλο, λόγω των στενών σχέσεων με την οικογένεια Βασιλάκη, ανήκει και ο ιδιοκτήτης του Costa Navarino Αχιλλέας Κωνσταντακόπουλος. Το ίδιο δυναμικά κινείται και η Τζίνα Μαμιδάκη ( Blue Hotels). Στον θαλάσσιο τουρισμό πρωτοπόρος θεωρείται ο Λάκης Βενετόπουλος με την Variety Cruises. 

Τι κοινό έχουν οι περισσότεροι από τους προαναφερθέντες; Αξιοποιούν συνεργασίες με επενδυτικούς ομίλους καθώς και άλλες συνέργειες (όπως η τεχνολογία) ώστε να ενισχύσουν τα μερίδιά τους στην τουριστική πίτα και αυτή πιστεύουν πως είναι «η γραμμή» που πρέπει να ακολουθήσει ολόκληρος ο κλάδος.

Ο Αλέξανδρος Βασιλικός ήταν αυτός που πριν από 11 χρόνια έφτιαξε την WEBOTEL η οποία εξειδικεύεται στην προώθηση και προβολή ξενοδοχειακών επιχειρήσεων σε όλα τα παγκόσμια δίκτυα πωλήσεων. Η WEBOTEL αριθμεί σήμερα πάνω από 100 ξενοδοχεία σε Ευρώπη και Αφρική.

Τον δρόμο των συνεργασιών με ξένους επενδυτές έδειξε η οικογένεια Ανδρεάδη μέσω της συμμαχίας με την Oaktree Capital Management στον όμιλο SANI / IKOS που εσχάτως εμφανίζεται ως υποψήφιος για την αγορά ξενοδοχειακών μονάδων μέσω της διαδικασίας των κόκκινων δανείων.

Στην άλλη όχθη φαίνεται πως βρίσκονται πλέον οι πάλαι ποτέ κραταιές οικογένειες του ξενοδοχειακού κλάδου της χώρας οι οποίες συνεχίζουν να έχουν τεράστιο εκτόπισμα, ικανότατους διαδόχους, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διαθέτουν τον απαραίτητο δυναμισμό για δύο λόγους: Είτε αντιμετωπίζουν τα γνωστά ζητήματα με τον υψηλό τραπεζικό δανεισμό, είτε βρίσκονται στη δίνη σοβαρής ενδοοικογενειακής διαμάχης που δεν βοηθά την ανάπτυξη των ισχυρών ομίλων.

Σ’ αυτή την πλευρά βάζουν όσοι παρακολουθούν την τουριστική αγορά τον Αλέξανδρο Αγγελόπουλο, διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου Aldemar Resorts (γιος του επιτίμου προέδρου του ΣΕΤΕ Νίκου Αγγελόπουλου), πρόσωπο που θεωρείται από τους οραματιστές του κλάδου. Ο όμιλος Aldemar είχε ανακοινώσει πέρυσι επενδύσεις 300 εκατ. ευρώ στην Ηλεία οι οποίες σκοντάφτουν στα γνωστά ζητήματα χρηματοδότησης στην ελληνική οικονομία.

Η οικογένεια Δασκαλαντωνάκη 

Για διαφορετικούς λόγους βρίσκεται στην ίδια όχθη ο Γιάννης Δασκαλαντωνάκης, γόνος της γνωστής οικογένειας που διατηρεί τη μεγαλύτερη αλυσίδα ξενοδοχείων στη χώρα, της Grecotel. Εδώ και χρόνια βρίσκεται σε διαμάχη, που έχει λάβει δικαστικές διαστάσεις, με τον πατέρα του και ιδρυτή της Grecotel Νίκο Δασκαλαντωνάκη και την αδερφή του Μαρί Δασκαλαντωνάκη.

Κινείται, όμως, δυναμικά στην αγορά των ξενοδοχείων όπως έδειξε και η συμμετοχή του στο σχήμα που απέκτησε το ακίνητο του πρώην ξενοδοχείου «ΛΗΔΡΑ» στη Σύγγρου.

Εκτός του στενού πυρήνα που έχει σήμερα αναλάβει να στηρίξει την ανάπτυξη του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, μέσω του ΣΕΤΕ, του ΞΕΕ, κ.λπ. βρίσκονται και άλλοι ισχυροί όμιλοι όπως η οικογένεια Μήτση, ο όμιλος Παντ. Μαντωνανάκη, είτε γιατί η νέα γενιά δεν έχει βρει ακόμα το δρόμο της, είτε γιατί (στην περίπτωση του ομίλου Μαντωνανάκη) πλησιάζει η ώρα της αλήθειας για τον υψηλό τραπεζικό δανεισμό.

Πριν από λίγες ημέρες, πάντως, κατά τη διάρκεια της 7ης γενικής συνέλευσης του ΞΕΕ, όπου παρουσιάστηκε και η νέα ετήσια μελέτη για τις εξελίξεις στα βασικά μεγέθη της ελληνικής ξενοδοχίας του επιμελητηρίου και του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών & Προβλέψεων (ΙΤΕΠ), η πρώτη πλευρά έριξε γέφυρες προς τη δεύτερη. Ο πρόεδρος του ΞΕΕ Αλ. Βασιλικός παραδέχθηκε πως το θέμα των κόκκινων δανείων είναι ένα από τα τέσσερα βασικά ζητήματα των ξενοδόχων.

 Όμως, πρόσθεσε πως «υπάρχει ανοιχτό θέμα με τα κόκκινα δάνεια, χρειάζεται εξορθολογισμός και εξυγίανση αλλά όχι «τσουβάλιασμα» δικαίων και αδίκων, με μόνο κριτήριο τις αποδόσεις των funds».

Η δήλωση του Αλ. Βασιλικού συνδέεται με τις ανησυχίες σύμφωνα με τις οποίες συγκεκριμένοι επενδυτικοί όμιλοι έχουν βάλει στο μάτι συγκεκριμένα ξενοδοχεία που βρίσκονται στις δύο περιοχές από τις οποίες προέρχεται και το 50% των ετήσιων εσόδων του κλάδου, δηλαδή το Νότιο Αιγαίο και την Κρήτη.

Ο πρόεδρος του ΞΕΕ πρόσθεσε πως «από την πλευρά των τραπεζών λοιπόν χρειάζεται το σωστό «μίγμα» λογικής κι ευαισθησίας, ευθύνης και προσοχής, ώστε να μην καούν και τα χλωρά μαζί με τα ξερά».

Λίγο νωρίτερα ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος είχε κινηθεί στο ίδιο κλίμα υποστηρίζοντας πως ο τουριστικός κλάδος είναι υποδανεισμένος σε σχέση με την υπόλοιπη οικονομία αφού με 8 δισεκατομμύρια συνολικές τραπεζικές χρηματοδοτήσεις ή 8% περίπου του συνόλου των επιχειρηματικών δανείων καλύπτει το 20% του ΑΕΠ.

3 δισ ευρώ δάνεια 

Κατά τον κ. Ρέτσο, το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων του κλάδου κινείται κάτω από τα επίπεδα των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ και τόνισε πως πολλοί επιχειρηματίες είναι έτοιμοι να βάλουν λεφτά στις εταιρείες τους υπό την προϋπόθεση πως οι τράπεζες θα προχωρήσουν σε βιώσιμες ρυθμίσεις.

Ένα σημείο της παρέμβασης Γ. Ρέτσου συζητήθηκε, πάντως. Αφού χαρακτήρισε δυσάρεστη εξέλιξη τους πλειστηριασμούς επιχειρήσεων που δεν είναι βιώσιμες φρόντισε να εξαιρέσει εκείνους τους επιχειρηματίες που ευθύνονται αποκλειστικά οι ίδιοι και όχι η κρίση για την κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει.

Προς το παρόν, πάντως, η πρώτη παρέα ευνοείται από τις εξελίξεις στον ελληνικό τουρισμό και από την πίεση που ασκείται στις τράπεζες να κλείσουν το μέτωπο των κόκκινων δανείων. Οι καλές σχέσεις με μεγάλους διεθνείς επενδυτές, ο ελεγχόμενος τραπεζικός δανεισμός, το αρραγές μέτωπο στο εσωτερικό των ομίλων που διευθύνουν τους ευνοούν. Και αυτό φαίνεται από τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν ή που φημολογείται πως δρομολογούν.

Στην άλλη όχθη τα πράγματα δεν είναι τόσο καλά. Οι τράπεζες έχουν δέσει τα πόδια ακόμα και στο νέο αίμα μεγάλων ξενοδοχειακών ομίλων που είναι έτοιμο να προχωρήσει σε νέες κινήσεις.

Η διχόνοια λειτουργεί ανασταλτικά σε κάποιους άλλους ομίλους με τα στελέχη της αγοράς να θεωρούν πως αργά ή γρήγορα θα έρθει η ώρα του λογαριασμού.