Πώς η υπόθεση του Ρώσου Mr Bitcoin μπορεί να σκάσει στα χέρια του Μιχάλη Καλογήρου

Ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου

Ένας ειδικός στα κρυπτονομίσματα που μαραζώνει στις ελληνικές φυλακές μπορεί να είναι το «κλειδί» που θα οδηγήσει στη λύση ενός εξαιρετικά πολύπλοκου γρίφου: πώς οι Ρώσοι που βρίσκονται στο στόχαστρο του ειδικού εισαγγελέα Robert Mueller χρησιμοποιούσαν Bitcoin για να «θολώσουν» τις διαδρομές του χρήματός τους.

Ο ειδικός αυτός, που δεν είναι άλλος από τον Alexander Vinnik (Αλεξάντερ Βίνικ), συνελήφθη πέρυσι όταν οι αμερικανικές εισαγγελικές Αρχές στο Σαν Φρανσίσκο τον κατηγόρησαν ότι ήταν υπεύθυνος ενός ανταλλακτηρίου ψηφιακών νομισμάτων που βοηθούσε εγκληματίες να ξεπλένουν δισεκατομμύρια δολάρια. Το συγκεκριμένο ανταλλακτήριο, σύμφωνα με την εταιρεία αναλύσεων Elliptic, παρέδωσε Bitcoin στην ομάδα χάκερ Fancy Bear. Η Fancy Bear είναι ένα από τα ονόματα που αποδίδονται στους άνδρες των ρωσικών στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών που ο Mueller κατηγορεί ότι υπέκλεψαν email Δημοκρατικών για να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών του 2016.

Οι χώρες που διεκδικούν την έκδοση του Vinnik είναι τρεις: η Ρωσία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ. Και η σύνδεση που έχει εντοπίσει η Elliptic θα μπορούσε να εξηγεί το γιατί, αλλά και γιατί η Ρωσία έχει απειλήσει με αντίποινα την Ελλάδα αν παραδώσει τον Vinnik σε κάποιον από τους άλλους.

Ο Vinnik είναι ένας από τους πολλούς Ρώσους χάκερ τους οποίους κυνηγούν οι ΗΠΑ. Ο ίδιος, σύμφωνα με τον δικηγόρο του, Ηλία Σπυρλιάδη, αρνείται τις κατηγορίες για ξέπλυμα χρήματος. Υποστηρίζει, επίσης, ότι δεν είχε κανέναν έλεγχο για τα αξίας 9 δισ. δολαρίων Bitcoin που οι αμερικανικές Αρχές στο Σαν Φρανσίσκο υποστηρίζουν ότι πέρασαν από το ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων BTC-e.

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Σπυρλιάδη, ο Vinnik δεν προτίθεται να κάνει κανένα σχόλιο για τις κατηγορίες περί απάτης που του αποδίδει η Ρωσία και αρνείται τις κατηγορίες που του απαγγέλλουν οι Γάλλοι, μεταξύ άλλων και για ξέπλυμα χρήματος. Παρ’ όλα αυτά, για να μην εκδοθεί, ο Vinnik έχει προσφερθεί να συνεργαστεί με τις ελληνικές Αρχές και, πιθανώς, και με τις Αρχές άλλων χωρών από την Ελλάδα όπου βρίσκεται σήμερα, λέει ο δικηγόρος του.

Σε ό,τι αφορά την υπόθεση του Σαν Φρανσίσκο, οι Αμερικανοί υποστηρίζουν πως ο Vinnik και το BTC-e τροφοδοτούσαν κυβερνοεγκληματίες και τους επέτρεπαν να ξεπλένουν κέρδη από εγκληματικές ενέργειες. Το ανταλλακτήριο δεν έλεγχε τους πελάτες του, τους οποίους άφηνε να βάζουν και να βγάζουν χρήματα ανώνυμα. Για να δημιούργησε κανείς έναν λογαριασμό, το μόνο που χρειαζόταν ήταν ένα username, ένα password και μία διεύθυνση email, τα οποία συχνά δεν είχαν καμία σχέση με την ταυτότητα του χρήστη.

Αυτού του είδους η υπηρεσία ταιριάζει με μια περιγραφή του Mueller για το πώς οι άντρες των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών της Ρωσίας έστηναν συναλλαγές μέσω ανταλλακτηρίων κρυπτονομισμάτων για να διατηρήσουν την ανωνυμία τους όταν αγόραζαν χρόνο στους servers που χρησιμοποιούσαν για να εξαπολύουν τις επιθέσεις τους.

Η Elliptic χρησιμοποίησε στοιχεία που αναφέρονται στο κατηγορητήριο, όπως η μεταφορά 0,026043 Bitcoin την 1η Φεβρουαρίου 2016, για να ψάξει στο ηλεκτρονικό μητρώο όλων των συναλλαγών που γίνονται σε Bitcoin -γνωστό ως blockchain- και να βρει συγκεκριμένες πληρωμές. Εν συνεχεία, χρησιμοποίησε δικό της λογισμικό για να εντοπίσει την προέλευση των κεφαλαίων για τις συναλλαγές αυτές.

«Υπήρχε μια ισχυρή σύνδεση ανάμεσα σε ένα μεγάλο μέρος των κεφαλαίων που υποτίθεται ότι χρησιμοποίησε η ομάδα Fancy Bear και του BTC-e,” λέει ο Tom Robinson, chief data officer της Elliptic. «Αυτό που δεν μπορώ να πω με σιγουριά είναι αν η Fancy Bear τα πήρε απευθείας από το BTC-e ή αν υπήρξε κάποιος ενδιάμεσος κρίκος», συμπληρώνει.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο του Vinnik, ο πελάτης δεν θα μπορούσε να γνωρίζει ποιος, στ’ αλήθεια, χρησιμοποιούσε την πλατφόρμα. Και αυτό διότι μπορεί ο Vinnik να εργαζόταν για το BTC-e, αλλά σε καμία περίπτωση δεν το «έτρεχε» ο ίδιος.

«Ο κ. Vinnik μπορούσε ενίοτε να δει κάποιο διαβατήριο ή μια ταυτότητα όταν έκανε τις συναλλαγές, αλλά δεν ήταν σε θέση να γνωρίζει αν το άτομο αυτό χρησιμοποιούσε ψεύτικη ταυτότητα, αν τον καταζητούσε η Interpol ή αν εμπλεκόταν σε οτιδήποτε», λέει.

Οι ΗΠΑ προσπαθούν να πάρουν στα χέρια τους τον Vinnik περισσότερο από έναν χρόνο τώρα. Ο Άρειος Πάγος έκρινε τον Δεκέμβριο ότι ο Vinnik θα μπορούσε να εκδοθεί στις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες που του απαγγέλλονται από τις Αρχές του Σαν Φανσίσκο. Όμως, η διαδικασία αυτή πάγωσε μετά τα αιτήματα της Ρωσίας και της Γαλλίας. Σύμφωνα με τον κ. Σπυρλιάδη, ο Άρειος Πάγος μπορεί κάλλιστα να εγκρίνει τα αιτήματα και των δύο τελευταίων χωρών.

Σε μια τέτοια περίπτωση, το θέμα περνά στον νέο υπουργό Δικαιοσύνης, Μιχάλη Καλογήρου. Επίσης, πριν λάβει οποιαδήποτε οριστική απόφαση για το θέμα της έκδοσης του Vinnik, το ελληνικό υπουργείο Δικαιοσύνης θα πρέπει επίσης να εξετάσει το αίτημά του για πολιτικό άσυλο. Το πρακτορείο Bloomberg επικοινώνησε με εκπρόσωπο του υπουργείου Δικαιοσύνης στη χώρα μας, η οποία απάντησε ότι ο υπουργός δεν μπορεί να κάνει δηλώσεις για το θέμα, αφού μόλις ανέλαβε καθήκοντα.

Αν ο Vinnik συνεργαστεί με τις Αρχές, τότε οι ΗΠΑ μπορεί, ενδεχομένως, να αποκτήσουν πρόσβαση σε στρατηγικής σημασίας πληροφορίες σχετικά με τους Ρώσους χάκερ, όπως email, ονόματα και τραπεζικούς λογαριασμούς. Και ο Vinnik είναι το «κλειδί» που θα ανοίξει τη συγκεκριμένη πόρτα, λέει ο δικηγόρος ενός άλλου χάκερ. Για να γίνει αυτό, όμως, οι ΗΠΑ θα πρέπει πρώτα να πάρουν στα χέρια τους τον Vinnik, κάτι στο οποίο αντιτάσσεται σθεναρά η Ρωσία.

Όταν τον Ιούλιο, ένα ελληνικό περιφερειακό δικαστήριο ενέκρινε το αίτημα της Γαλλίας για την έκδοσή του, η αντίδραση της Ρωσίας ήταν άμεση: «Είναι προφανές ότι η ρωσική πλευρά δεν μπορεί να αγνοήσει τέτοιες ενέργειες», προειδοποιούσε στην ανακοίνωσή του το ρωσικό ΥΠΕΞ.