Η πρωτοβουλία του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι σαφής: έχει στόχο να διχάσει τη Δύση. Με αυτό τον τρόπο  ερμηνεύει ο καθηγητής Γεωπολιτικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Θ. Μάζης, την κίνηση της Τουρκίας να απελευθερώσει τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς.  Όπως εξηγεί σε όλους τους τόνους ο έμπειρος καθηγητής, το συγκεκριμένο γεγονός συνδέεται με την κρίση που διέρχεται η τουρκική λίρα και την έκθεση ευρωπαϊκών τραπεζών στην ευρωπαϊκή οικονομία. Υπογραμμίζει επίσης ότι σαφώς η Τουρκία προτίμησε να απελευθερώσει δύο Ευρωπαίους κρατούμενους και όχι τους 17 Αμερικανούς συν τον πάστορα Μπράνσον. Ο καθηγητής Ι. Μάζης τονίζει ωστόσο ότι η απελευθέρωση δεν θα σημάνει και βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αφού σύμφωνα με τον ίδιο η Άγκυρα θα συνεχίσει να παρεμβαίνει τόσο σε ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, ενώ δεν αναμένεται να σταματήσει τις προκλήσεις στο Αιγαίο και την κυπριακή ΑΟΖ.

1. Πώς ερμηνεύετε την απόφαση για την απελευθέρωση των δύο στρατιωτικών;

Επρόκειτο περί μίας πρωτοβουλίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οποία είχε σαν αντικείμενο και στόχευση να διχάσει, ουσιαστικά, τη Δύση και συγκεκριμένα να θέσει τις ΗΠΑ απέναντι στην Ευρώπη. 

Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι σημαντικές ευρωπαϊκές οικονομίες όπως η γερμανική, σε άμεση σύνδεση με την ιταλική, η γαλλική και η ισπανική έχουν καταγράψει κραδασμούς σε συστημικές τους τράπεζες διότι έχουν εκτεθεί με υψηλά ποσά δανείων σε λίρες προς την τουρκική οικονομία. 

Για παράδειγμα, η Ισπανία βρίσκεται εκτεθειμένη με ένα ποσό 83,4 δισ. ευρώ, η Γαλλία με ένα ποσό 38,3 δισ. ευρώ και η Ιταλία με 17 δισ. ευρώ. 

Εάν δε λάβουμε υπόψη μας ότι, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της BIS, οι γερμανικές τράπεζες έχουν ποσοστό επισφάλειας 20% στις ιταλικές ερμηνεύουμε την άκρως βοηθητική στάση της Ευρώπης προς την τουρκική οικονομία, όπως επίσης αντιλαμβανόμεθα και την συμβολική πράξη του κου Ερντογάν να απελευθερώσει δύο ευρωπαίους και όχι 17 περίπου Αμερικανούς συν τον πάστορα Μπράνσον. 

Το γεγονός δεν πρέπει, επίσης, να παραμείνει ασύνδετο από την επίσκεψη του ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στην Άγκυρα.

Πρέπει επίσης να προσθέσουμε ότι οι τέσσερις προαναφερθείσες χώρες μαζί με τη Ρωσία προωθούν τις τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες στην επιχείρηση ανοικοδόμησης της Συρίας. 

Μην ξεχνάμε όμως ότι οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες είναι αυτές που έχουν εκτεθεί σε υψηλά δάνεια σε δολάρια και ευρώ και βρίσκονται ενώπιον εκρήξεως.

2. Η απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών μπορεί να σηματοδοτεί και βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων;

Σε καμία περίπτωση δεν θα σημάνει βελτίωση σχέσεων. Αντίθετα οι σχέσεις με την Ελλάδα θα οξύνονται. Και ιδιαίτερα στα μέτωπα του Αιγαίου και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ η Τουρκία θα συνεχίσει να παρεμβαίνει στα ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης (μουφτεία), όπως και σε οποιαδήποτε προσπάθεια της Ελλάδας να προχωρήσει σε ρύθμιση της ΑΟΖ με την Αλβανία.

H συνέντευξη δόθηκε στη ενημερωτική ιστοσελίδα tanea.gr

Ιωάννης Μάζης. Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών