ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ένας φωτορεπόρτερ, χρόνια στον Πήγασο,n ζει σε έναν κρύο τόπο στο Δούναβη, ανάμεσα σε Βουλγαρία και Ρουμανία, και περιμένει να βγει κάποτε η σύνταξή του, ενώ κάνει μεγάλες αποστάσεις στα Βαλκάνια για να βγάλει τα προς το ζην. Τις φωτογραφικές του μηχανές τις έκλεισε σε ένα πατάρι και ούτε θέλησε ποτέ να τις ξαναδεί. Δημοσιογραφίνα που πέρασε όλη την επαγγελματική, σχεδόν, ζωή στο Έθνος ακόμα κλαίει σα να ‘χασε έμβιο ον όποτε ακούει το όνομα της εφημερίδας.
Καταθλίψεις, αίσθηση αποτυχίας, ανεργία. Κόσμος διασύρθηκε από οργανισμούς και τράπεζες, του έκοψαν το ρεύμα, έψαξε για δουλειές κακοπληρωμένες και όπως-όπως, προκειμένου να επιβιώσει. Ζευγάρια που γνωρίστηκαν εκεί, πήραν δανικά απ’ τους συνταξιούχους γονείς τους για να ζήσουν τα παιδιά τους.
Όχι, δε μιλάμε για τους αστέρες δημοσιογράφους του Πήγασου, φυσικά! Αλλά για εκείνους, που δούλεψαν για να λάμψουν οι αστέρες. Μικρές ιστορίες, από εκείνες που συνηθίσαμε να ακούμε –και να ζούμε- όλο αυτό το καιρό της κρίσης και που δεν μας κάνουν πια αίσθηση, σε πλήρη αφασία νέας πραγματικότητας. Κανονικές ζωές, απ’ αυτές που κανείς δε θα μπει στον κόπο ποτέ να γράψει μια αράδα, ούτε ως παράπλευρη απώλεια, στο περιθώριο εκείνων που έγιναν παντοδύναμοι και τα κατάφεραν.
Άνθρωποι που το δίκιο τους και κάθε εργασιακό τους δικαίωμα χάθηκε μπροστά στο μεγαλείο, την ισχύ, το οικονομικό παιχνίδι των πρωταγωνιστών ενός συγχρόνου κόσμου, μικρών αυτοκρατόρων που για αυτούς γίνονται τα αφιερώματα.
Μια οικογένεια, ένα παντοδύναμο μιντιακό βασίλειο, η κατάρρευσή του! Και τελικά, αυτό που είναι πιο δυνατό από τον ελέφαντα είναι η ζούγκλα…
Το καλοκαίρι που ερήμωσε ο Πήγασος
Ιούλιος του 2017. Αττική Οδός και, ακριβώς στην έξοδό της, τα γραφεία, ανάμεσα σε διασταυρωμένες ασφάλτους. Τσιμεντένιες αυλές και πολλά αυτοκίνητα κάποτε, παρκαρισμένα σε θέσεις ανάλογα με την ισχύ του ιδιοκτήτη τους. Πόρτες και πορτάκια και μόνο καταπακτές δεν υπήρχαν και δεν άνοιγαν σαν σε πύργο άρχοντα από το Game of the Thrones, καταπίνοντας εχθρούς.
Στους ορόφους του Έθνους, πολλά σκυλιά που ο κύριος Γιώργος Μπόμπολας αγαπούσε να ταΐζει και να έχει να μην είναι αδέσποτα στους δρόμους. Μπαρ – κυλικείο αλλά και καλό εστιατόριο πάνω-πάνω. Αναμονή στα ασανσέρ, δημοσιογραφικές φωνές και εντάσεις, καμιά πλάκα, κάποτε γέλια, ξενύχτια, ιδρυματοποίηση.
Μια εφημερίδα – κωμόπολη και με παράθυρο στο κόσμο. Τώρα εκεί, στην άκρη του Χαλανδρίου, το κουφάρι των κτηρίων θυμίζει τις παλιές μέρες πριν την ερήμωση του, πριν τον περσινό πλειστηριασμό του «Πηγάσου» μες στο καλοκαίρι, που θύμιζε επίπονους αργούς ακρωτηριασμένους η εκποίηση στις εκπτώσεις από κομμάτι σε κομμάτι του. Τα χρέη έφταναν τα 160 εκατ. ευρώ. Οι εργαζόμενοι, πριν, είχαν κλειστεί έξω από τις εγκαταστάσεις, ως πεπτωκότες άγγελοι που σήκωσαν κεφάλι στον άρχοντα της Εδέμ, με τους σεκιουρητάδες – αρχαγγέλους – διώκτες άνευ ρομφαίας.
400 εργαζόμενοι, απεργοί και απλήρωτοι για πέντε μήνες είναι κλεισμένοι έξω… Δεν θα πληρωθούν τα δεδουλευμένα, δεν θα μετρηθούν τα χρόνια τους, δεν θα αποζημιωθούν οι κόποι τους για ένα ισχυρό «Έθνος».
Θα πείτε, τι να γίνει; Όταν κλείνουν οι επιχειρήσεις ή απολύονται άνθρωποι δεν παιανίζουν μπάντες εμβατήρια, ούτε κόκκινα χαλιά για την έξοδο του εργαζομένου. Καμιά νομοθεσία να μετράει το δίκιο του εργαζομένου όμως, δε θα χαλαρέ κανέναν. Πίσω στην πολύ πρόσφατη ιστορία μας όμως, το παντοδύναμο MEGA CHANNEL που όριζε εν πολλοίς η οικογένεια Μπόμπολα, μαζί με τον Έθνος και όλο τον Πήγασο είναι, ήδη, παρελθόν.
Πώς οι ισχυροί έχασαν το βασίλειο τους λοιπόν, πώς το έφτιαξαν και ποιοι είναι; Και πώς το επώνυμο «Μπόμπολας» για δεκαετίες ήταν συνώνυμο της δύναμης;
Γιώργος Μπόμπολας: Ο πάτερ φαμίλιας
Ο Γιώργος Μπόμπολας γεννήθηκε το 1928 και μεγάλωσε στον Πειραιά, με καταγωγή από τη Μάδαινα του Δήμου Μεσσήνης. Είναι το δεύτερο από τα τέσσερα παιδιά του Φώτη Μπόμπολα και της Μαρίτσας Κουβαρά. Ο πατέρας του, δημόσιος υπάλληλος, βγήκε στο βουνό και συμμετείχε ως αντάρτης του ΕΛΑΣ στην Εθνική Αντίσταση κατά της ναζιστικής κατοχής.
Στα 14 του μόλις, ο Γιώργος Μπόμπολας συνελήφθη από τους Γερμανούς κατακτητές επειδή έγραφε συνθήματα υπέρ της Αντίστασης σε τοίχους της Καστέλας. Φυλακίστηκε. Μαζί με καμία δεκαριά άλλου συνομήλικους περίμεναν κάθε ξημέρωμα, να ακούσουν τα βήματα εκείνων που θα τους οδηγούσαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.
«Ο θάνατος με είχε πιάσει απ’ το χέρι» έλεγε χρόνια μετά ο Γιώργος Μπόμπολας που θυμόταν εκείνον τον γενναίο και μοιραίο έφηβο εαυτό του. Γλίτωσε.
Με την απελευθέρωση ο πατέρας του εξορίζεται στο βρετανικό στρατόπεδο της Ελ Ντάμπα στην αιγυπτιακή έρημο, ως κομμουνιστής και επικίνδυνος για την παγκόσμια τάξη της εποχής τότε! Η οικογένεια στερείται ακόμα και τη ζέστη και το φαγητό ή τα φάρμακα. Με φόντο τις δραματικές αδικίες της Ιστορίας της Ελλάδα, ο Γιώργος Μπόμπολας τελειώνει την Ιωνίδειο Σχολή λίγο προτού μετονομαστεί σε Α’ Πρότυπο Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και θέλησε να εργαστεί στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων, που όμως ήταν αδύνατον να γίνει μιας και τότε οι φακελωμένοι σαν κομμουνιστές, δεν επιτρέπονταν να δουλεύουν στον δημόσιο τομέα και αλίμονο!
Στράφηκε στον ιδιωτικό τομέα και ίδρυσε την κατασκευαστική εταιρεία «Τεχνοδομή» με βασικό συνέταιρο τον μετέπειτα υπουργό Δημοσίων Έργων Ευάγγελο Κουλουμπή. Το 1977 ίδρυσε την κατασκευαστική εταιρεία «Άκτωρ». Το 1999 φτιάχνει την Ελλάκτωρ, που προέκυψε μετά από τη συγχώνευση των Άκτωρ ΑΤΕ και Ελληνική Τεχνοδομική ΑΕ. Το 1977 όμως, εκδίδει μαζί με τον Γιάννη Γιαννίκο τη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Παντρεύεται και είναι μαζί για 58 χρόνια με την Άννα, μία γυναίκα με πατέρα απ τα Σφακιά και μάνα απ τα Γαλατά, που ήταν ελεύθερο πνεύμα και κάνουν τρία παιδιά, τον Φώτη, τη Μαρία, τον Λεωνίδα, και έξι εγγόνια.
Στον θάνατο εκείνης, τον Οκτώβριο του 2013, θα την χαρακτηρίσει ιδανική σύζυγο και θα σπάσει λέγοντας πως δεν υπήρξε καλύτερη ποτέ και θα της παραγγέλλει πως «εκεί που θα πας κράτησε μια θέση, όταν θα φύγω και εγώ, για να έρθω κοντά σου και να είμαστε πάντα μαζί. Γλυκιά μου Άννα, καλό ταξίδι, καλή αντάμωση»…
Μια εφημερίδα αιχμή δόρατος κατασκευαστικής εταιρείας
Το 1981 αλλάζει ριζικά το τοπίο στα ΜΜΕ με την έκδοση του «Έθνους» σε σχήμα πολύχρωμου ταμπλόιντ. Όλα είναι σύγχρονα, μοντέρνα αυτοματοποιημένα και όλα τα μηχανήματα καινούργια για τα δεδομένα των εφημερίδων. Το ίδιο και η θεματολόγια και η ελευθερία της εφημερίδας που εκτοξεύεται στην πρώτη θέση της κυκλοφορίας χάρη στην υποστήριξη της, στην «Αλλαγή», το ΠΑΣΟΚ και στον σαρωτικό και πληθωρικό Ανδρέα Παπανδρέου, που κάνει επέλαση μαζικής γοητείας.
Μάλιστα στο πρωτοσέλιδο της 19ης Οκτωβρίου του 1981, κάτω από το τίτλο «Νικητής ο Λαός», μια φωτογραφία, απεικόνιζε τον θριαμβευτή εκείνων των εκλογών Ανδρέα Παπανδρέου να τσουγκρίζει το ποτήρι του με τους πολιτικούς συντάκτες της εφημερίδας και τον τότε διευθυντή της.
Παρ όλο το έντονο πράσινο χρώμα και τους ανατέλλοντες ήλιους, στις εκλογές του 1989 το πρωτοσέλιδο «ΠΕΦΤΕΙ Ο ΦΑΥΛΟΣ» θα σηματοδοτήσει το τέλος της σχέσης Έθνους – ΠΑΣΟΚ, αφού τα αισθήματα έχουν ψυχρανθεί μετά την εμφάνιση του Γιώργου Κοσκωτά, της εκδοτικής «Γραμμής» και της περιστασιακής του κυριαρχίας με την πιο σύγχρονη εφημερίδα «Η Ελλάδα σήμερα», που τερματίστηκε με την καταδίκη του για κατάχρηση 12 εκατομμυρίων ευρώ από την Τράπεζα Κρήτης, η οποία του ανήκε! Φυσικά αυτά, στο καιρό μας, θα ήταν έως απλά πταισματάκια, γιατί ζήσαμε και μάθαμε σε αντίστοιχες υποθέσεις να αφορούν σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ!
Ο Γιώργος Μπόμπολας, ακόμα, κατέχει ποσοστό του Καζίνο της Πάρνηθας, της Αττικής Οδού και των ορυχείων χρυσού στην Χαλκιδική. Την δεκαετία του 1980 κατηγορήθηκε ως πράκτορας των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών, της Κα-Γκε-Μπε, αρχικά από τον Παύλο Αναστασιάδη ή Paul Anastasi, ανταποκριτή στην Ελλάδα της βρετανικής εφημερίδας Daily Telegraph, και έπειτα και από το οικονομικό περιοδικό Economist.
Ο Γιώργος Μπόμπολας, με δικηγόρο τον Στάθη Αλεξανδρή, που είχε διατελέσει και υπουργός του Ανδρέα Παπανδρέου, δικαιώθηκε, καθώς ο Αναστασιάδης καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμηση από την ελληνική Δικαιοσύνη, ενώ ο Economist υποχρεώθηκε από την βρετανική Δικαιοσύνη να πληρώσει χρηματική αποζημίωση και να ζητήσει συγγνώμη από τον Μπόμπολα.
Mega και Έθνος, «νταβατζήδες» και «νταβατζόπουλα»
Στις 15 μέρες μετά το πρωτοσέλιδο «Πέφτει ο φαύλος» και το τράβηγμα του χαλιού της υποστήριξης στον ασθενή πια, κουρασμένο και καταβεβλημένο Ανδρέα Παπανδρέου, η συγκυβέρνηση Τζανετάκη, που αποτελούταν από Νέα Δημοκρατία – Συνασπισμό δίνει προσωρινή άδεια δοκιμής τοπικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού στο Mega Channel.
Η ιδιοκτησία του καναλιού μοιράζεται σε ίσα ποσοστά της τάξεως του 20% στους Χρήστο Τεγόπουλο, ιδιοκτήτη της Ελευθεροτυπίας, Βαρδή Βαρδινογιάννη που είχε τότε την Μεσημβρινή, Αριστείδη Αλαφούζο με την Καθημερινή, Χρήστο Λαμπράκη με το Βήμα και τα Νέα και Γιώργο Μπόμπολα με το Έθνος.
Το κανάλι είναι το πρώτο ιδιωτικό, στελεχώνεται με ικανούς επαγγελματίες και κρατά ισορροπίες ή πνιγεί εσωτερικές συγκρούσεις με τέχνη και με μαεστρία. Γίνεται παντοδύναμο, παρεμβατικό, επηρεάζει την κοινή γνώμη και συχνά την κατευθύνει. Οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ γίνονται ακόμα πιο δυνατοί απέναντι σε κάθε κυβέρνηση.
Η οικογένεια Μπόμπολα απ’ τη μια ελέγχει την εξουσία μέσω των παντοδύναμων Μέγκα και Έθνος και απ την άλλη γιγαντώνεται με δραστηριότητα στα δημόσια έργα χτίζοντας τη χώρα. Ειδικά την δεκαετία του 90 ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η «Άκτωρ» «εκσυγχρονίζει» κατασκευαστικά όλη την χώρα. Ο Κώστας Σημίτης αναχωρεί. Είναι η ώρα του Κώστα Καραμανλή που εξαγγέλλει, απ’ τον μερακλήδικο «Μπαϊρακτάρη», πως μ αυτόν πρωθυπουργό «θα τσακιστούν οι νταβατζήδες», οι όποιοι, όμως, δεν δείχνουν να το παίρνουν κατάκαρδα.
Η φτωχούλα εκδιδόμενη χώρα έχει νταβατζήδες που της τα τρώνε όλα και εκείνη συνεχίζει να πεινάει ακόμη πιο πολύ. Άσε που μοιάζει να μην έχει πια και πελατεία! Ο Κώστας Καραμανλής, ήδη από τον προεκλογικό του αγώνα, είχε προαναγγείλει παρεμβάσεις κατά της περίφημης «διαπλοκής».
Κύριοι μοχλοί πίεσης, ήταν ο νόμος για τον «βασικό μέτοχο», που στην ουσία απαγόρευε στους καναλάρχες να διεκδικούν κρατικές συμβάσεις, και η κατάργηση του «μαθηματικού τύπου», που επέτρεπε στους εργολάβους να στήνουν τους διαγωνισμούς δημοσίων έργων. Αυτά όμως, σε ένα παράλληλο σύμπαν δε μοιάζουν να αφορούν τον κύριο Γιώργο για τους εργαζόμενους, που ξυπνούσε στις 5 το πρωί, πήγαινε στα εργατιά να τον βρουν οι εργάτες εκεί και μετά κατευθύνονταν στο γραφείο του, στις εγκαταστάσεις του Έθνους, όπου ήταν ευρύχωρο, σε μοντέρνες γραμμές και επίπλωση αλλά και με ψαγμένα έργα τέχνης παντού.
Η μεγάλη τηλεόραση απέναντι του, ήταν σταθερά συντονισμένη στο MEGA, ενώ ένα μεγάλο παράθυρο πρόσφερε απολυτή εικαστική εποπτεία προς την υπερκαινούργια Αττική οδό, που ο ίδιος κατασκεύασε. Ο Καραμανλή έχει προ πολλού έχει χάσει τον ρόλο του πολεμίου των νταβατζήδων και δεν κυβερνά πια, αλλά οι άγριοι επικριτές της οικογενείας αναφέρονται στον γιο και διάδοχο στα εκδοτικά του Γιώργου, τον Φώτη, ως «μαθητευόμενο νταβατζόπουλο», που χρησιμοποιεί την δύναμη των μέσων για οφέλη εταιρικά….
«Καλή σας ημέρα. Λέγομαι Φώτης Μπόμπολας…»
«Καλή σας ημέρα. Λέγομαι Φώτης Μπόμπολας. Είμαι διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας «Πήγασος» και μη εκτελεστικό μέλος της εταιρείας «Τηλέτυπος». Δηλώνω επικαλούμενος την τιμή και τη συνείδησή μου ότι θα πω την αλήθεια και μόνο την αλήθεια, χωρίς να προσθέσω ούτε να κρύψω τίποτε».
Ήταν 2 Αυγούστου του 2016 και μ’ αυτά τα λόγια ο γιος του Γιώργου Μπόμπολα, ο Φώτης, συστήθηκε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τη δανειοδότηση των κομμάτων και των ΜΜΕ. Ήταν μια ευκαιρία για να δούμε οι κοινοί θνητοί, ποιοι είναι και τι έκαναν τόσα χρόνια, οι απρόσιτοι, τιτάνιοι επιχειρηματίες με την τεράστια οικονομική και παρεμβατική στα δημόσια πράγματα δύναμη.
Ο διευθύνων σύμβουλος λοιπόν, ήταν η ενσάρκωση της εταιρείας «ΠΗΓΑΣΟΣ» που συμμετείχε στις εκδόσεις «ΕΘΝΟΣ», οι οποίες εκδίδουν τις εφημερίδες «ΕΘΝΟΣ», «ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ», «ΗΜΕΡΗΣΙΑ», «GOAL», στην εταιρεία PNP που εκδίδει περιοδικά. Η «ΠΗΓΑΣΟΣ» συμμετέχει με 32% στην εταιρεία «ΤΗΛΕΤΥΠΟΣ» και παλιότερα είχε και μία συμμετοχή στην «ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ», η οποία επτώχευσε.
Η εξαντλητικά πολύωρη κατάθεση αναλύθηκε το επόμενο καιρό από πολλά κυρίως διαδικτυακά ΜΜΕ. Οι περισσότεροι συμπέραιναν πως ο κύριος Φώτης Μπόμπολας είπε ότι οι τράπεζες προ κρίσης, δανειοδοτούσαν επιχειρήσεις ΜΜΕ χωρίς καλύψεις και εγγυήσεις, πως τα δάνεια δεν είχαν προσωπικές εγγυήσεις -δηλαδή οι επιχειρηματίες δεν διακινδύνευαν προσωπική περιουσία-, πως οι επιχειρηματίες άνοιγαν off shore εταιρείες στον Παναμά, συχνά με ανθρώπους που δεν είχαν γνωρίσει ποτέ, ώστε να δανείζουν τις επιχειρήσεις τους με προσωπικά κεφάλαια.
Έγινε σαφέστατο πως Φώτης Μπόμπολας, εκτός από μέτοχος του Mega, ήταν και προμηθευτής του, αφού πουλούσε προγράμματα από την εταιρεία παραγωγής «Άνωση», που είχε έδρα στο ισόγειο του κτηρίου του Έθνους, στο Χαλάνδρι, ιδιοκτησίας του στο κανάλι, κάτι που έκαναν και άλλοι μέτοχοι.
Στο επαναλαμβανόμενο ερώτημα γιατί μία οικογένεια που διαθέτει κατασκευαστική εταιρεία με τζίρο 1,5 δισ. ευρώ το χρόνο, ήθελε να δραστηριοποιείται και στον ζημιογόνο και συχνά πτωχευμένο, χώρο των ΜΜΕ, ο κύριος Φώτης Μπόμπολας δεν είχε απαντήσει με σαφήνεια.
Μέχρι τότε, η οικογένεια πάρα τα διεθνή δημοσιεύματα και διαφορές δυσκολίες πολιτικές, γιγαντώνοντας οικοδομικά και σε επιρροή. Ρίχνονταν μάλιστα σε νέους τομείς, όπως ο ηλεκτρονικός τζόγος. Στο βιβλίο «Κλεμμένη Άνοιξη» της Σουηδής δημοσιογράφου Κάισα Εκις Εκμαν αναφέρεται πως «ο Μπόμπολας χρωστάει 280 εκατ. ευρώ για τις εφημερίδες του και κανείς δεν του τα έχει ζητήσει».
Είχε προηγηθεί προ διετίας η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ για το δάνειο στο MEGA και ο εμπρησμός των κατοικιών του Φώτη Μπόμπολα στα Σφακιά, όπου οι δράστες πυροβόλησαν και έγραψαν τη λέξη «Γερμανοπροδότης» στις πόρτες, σε μια περιοχή που ο Φώτης Μπόμπολας έχει τιμήσει βαφτίζοντας εκεί την κόρη του Γεωργιάννα. Ακόμη, με τον τίτλο «Μονοπώλιο εκατομμυριούχων», το δυνατό πολιτικό περιοδικό της Γερμανίας, «Stern», τον Δεκέμβριο του 2012, δημοσιεύει ένα μεγαλο σε έκταση άρθρο για τον Φώτη Μπόμπολα, που τον ταυτοποιούσε με τη διαπλοκή, ενώ αναφέρει πως ο «Γιώργος Μπόμπολας κατάφερε να πάρει την πρώτη κρατική ανάθεση έργου όταν η κατασκευαστική του εταιρεία δεν κατείχε ακόμη ούτε μπουλντόζα».
Οι ωραίοι καιροί με τα κυριακάτικα τραπέζια
Ο Φώτης Μπόμπολας έχει αναλάβει τη διαχείριση του καναλιού μαζί με την κατοπινή σύζυγό του Ειρήνη Μανουσάκη, πολύπειρη γενική επιχειρησιακή διευθύντρια του συγκροτήματος. Στις αρχές του ’90, ο νεαρός επιχειρηματίας είχε, ήδη, επιδείξει μια ιδιαίτερη και ίσως πρωτοποριακή αντίληψη για τις επιχειρήσεις της διασκέδασης και του θεάματος. Υπήρξε, μεταξύ άλλων, και ιδιοκτήτης του εμβληματικού συναυλιακού κλαμπ «Ρόδον» στην οδό Μάρνη, καθώς και του πολυχώρου «Στοά» στην Πατησίων.
Το ότι θα γινόταν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Πήγασος Εκδοτικής, κάτοχος των μετοχών της οικογένειας στο κανάλι και πλειοψηφών μέτοχος του MEGA έμοιαζαν τότε αφάνταστα για εκείνον. Είχε ενα υπέροχο 25μετρο σκάφος τύπου Swan και έναν πύργο στο Παλαιό Ψυχικό. Ήταν οι ωραίοι καιροί!
Η Μαρία Μπόμπολα, μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της, ξεκίνησε να εργάζεται στις εκδόσεις, αλλά πάντα ήταν η περισσότερο αποστασιοποιημένη. Εξ αρχής έθεσε ως προτεραιότητα την οικογένειά της και το μεγάλωμα των τριών αγοριών της. Ο ρόλος της ήταν περιορισμένος στο περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ και το Φεστιβάλ που διοργανώνει το περιοδικό και ουδέποτε αμφισβήτησε τις αποφάσεις του αδελφού της, του Φώτη.
Ο Λεωνίδας Μπόμπολας, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο και ασχολήθηκε με το κατασκευαστικό κομμάτι του Ομίλου Μπόμπολα και αν και χαμηλων τόνων λάτρευε να κυκλοφορεί με την αριστοκρατική του Bentley. Τα μεσημέρια της Κυριακής συναντιόντουσαν στο πατρικό σπίτι στο Ψυχικό για να φάνε και μιλήσου όλοι, η γιαγιά και ο παππούς, γαμπροί και νύφες, παιδιά και εγγόνια.
Τον Δεκέμβριο του 2013 και μετά τον θάνατο της Άννας που ορφάνεψε την οικογένεια, ένα χτύπημα ακόμα χίμηξε στην με μανία πάνω τους. Ο 52χρονος αρχιτέκτονας – μηχανικός Λουκάς Γιαννακούλης, σύζυγος της Μαρίας Μπόμπολα και πατέρας τριών παιδιών, έπαθε θανατηφόρο αυτοκινητιστικό ατύχημα. Ο Γιώργος Μπόμπολας συνεχίζει να δουλεύει, πνίγοντας κάθε του πίκρα στη δουλεία που ποτέ, μέχρι τότε, δεν τον πρόδωσε. Ξέρει για τον τεράστιο δανεισμό των δύο εκδοτικών εταιρειών, που ξεπερνά τα 400 εκατ. ευρώ, καθώς και της δυσκολίας σύναψης νέων δανείων.
Επιθυμούσε με νύχια και με δόντια να ζήσει το δημιούργημα του και να το κρατήσει δυναμικό και ενεργό. Ο Φώτης έβλεπε τα νούμερα να είναι αμείλικτα. Πατέρας και γιος λέγεται πως έρχονται σε σύγκρουση.
Ο Λεωνίδας με την κατασκευαστική είχε αγοράσει τα κτίρια που στεγάζονται οι εκδόσεις ΕΘΝΟΣ, για να πληρωθούν υποχρεώσεις προς τράπεζες, δημόσιο και εργαζομένους και δεν επιθυμούσε μεγαλύτερη εμπλοκή. Τέλος, ο Γιώργος Μπόμπολας θα ζήσει την μέρα, που η εφημερίδα που έφερε επανάσταση στο τύπο, στα 1981, το δημιούργημα παύει να βγαίνει στα περίπτερα.
Η σύγκρουση πατέρα – γιου
Οι φήμες και πολλά δημοσιεύματα για τα παρασκήνια της αντίθεσης Γιώργου – Φώτη Μπόμπολα, λέει πως τον Δεκέμβριο του 2014, λίγο πριν τις εκλογές, ο πατέρας κάλεσε σύσκεψη επιτελικών στελεχών ζητώντας τους να μεσολαβήσουν στον γιο για να μην υποστηρίξει η εφημερίδα τον ΣΥΡΙΖΑ. “Πείτε του οτι κάνει λάθος” ελεγε ο Γιώργος Μπόμπολας σε στενούς του συνεργάτες . “Ο γέρος δεν ξέρει τι λέει” απαντά ο Φώτης.
Ο Φώτης απ τη πλευρά του, όποτε οι εργαζόμενοι, οι τράπεζες, οι προμηθευτές, ο πατέρας του τον πίεζαν έλεγε «Θα το κλείσω», εννοώντας τον Πήγασο, κουνώντας παραστατικά και προγραμματιστικά τα κλειδιά του.
Από το 2000 περίπου και μετά ο γιός, άλλωστε είχε τον έλεγχο της εταιρείας, αφού ο πατέρας είχε αποφασίσει να του τη παραδώσει πάρα τις διαφορές τους σε νοοτροπία και συμπεριφορές. Ηταν πια εκείνος, ο Φώτης Μπόμπολας, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Πήγασος Εκδοτικής, ο κάτοχος των μετοχών της οικογένειας στο κανάλι και πλειοψηφών μέτοχος του MEGA. Και εμπιστευόταν ανθρώπους, ειδικά στελέχη, νέους τεχνοκράτες.
Ο πατέρας, ο κύριος Γιώργος, γνώριζε τους παλιούς τρόπους της διοίκησης μιας εφημερίδας, τους εργαζόμενους με τα μικρά τους, στα στελέχη του θα πήγαινε στα σπίτια τους και στις χαρές ή θα χε συμμετοχή στις λύπες τους, θα εμπιστεύονταν τους ανθρώπους από την διάρκεια τους και τη δοκιμασία τους στην εφημερίδα. Θύμωνε και ήταν σαρωτικός όταν έμπιστοι του γιου του έκαναν λάθη. Λέγεται μάλιστα πως τους καλούσε στο γραφείο του και οι φωνές του ακούγονταν στους άλλους ορόφους, ενώ συχνά η γραμματέας του, η κυρία Ντίνα περίμενε να τελειώσουν για ορμίσει μέσα με νερό και ένα υπογλώσσιο για την καρδιά του.
Όσο η Άννα, ζούσε, μεσολαβούσε στις συγκρούσεις γιου – πατέρα, με πυροσβεστικές διαθέσεις και πήγαινε με τον σύζυγο της, για κάποιες μέρες, μακριά, στο μεγάλο, αριστοκρατικό διαμέρισμά τους στο Νάιτσμπριτζ, στο Λονδίνο, μέχρι εκείνος να ηρεμήσει. Λέγεται πως μετά τον θάνατο εκείνης της ωραίας γυναίκας και μάνας, ο Φώτης Μπόμπολας έκοψε κάθε επαφή με τον πατέρα του.
Η επιλογή του, άλλωστε, το 2009, να παντρευτεί με το στέλεχος της επιχείρησης Ειρήνη Μανουσάκη, που εργαζόταν στον Πήγασο από φοιτήτρια, είχε οδηγήσει σε αυτονόμηση και ενδυνάμωση του ζευγαριού. Λέγεται, ακόμη, πως ο πατέρας ούρλιαζε ότι ο γιος είναι άσχετος και ο γιος πως πατέρας είναι γέρος και δε καταλαβαίνει ή πως θα του απαγορεύσει την είσοδο στην ίδια την επιχείρηση – δημιούργημα του!
Η Μαρία, έχοντας να προστατέψει τα παιδιά της, αλλά και να ενώσει τα κομμάτια της, ύστερα απ τον τραγικό θάνατο σε αγώνες αυτοκινήτου του άντρα της, μη αντέχοντας πλέον το συγκρουσιακό έκρυθμο κλίμα ανάμεσα σε πατέρα και αδελφό της παραχώρησε ένα κρίσιμο εταιρικό της ποσοστό στον τελευταίο. Περικοπές, χασούρες, καθυστερήσεις αμοιβών και καταβολής υποχρεώσεων.
Ο Γιώργος Μπόμπολας αποσύρεται μετοχικά από τον Πήγασο και τον Τηλέτυπο, αλλά είναι καθημερινά στο γραφείο του φροντίζοντας να υπονομεύει κάθε πιθανή λύση για συγχώνευση του Πήγασου με τον ΔΟΛ και των δύο πρακτορείων διανομής Τύπου, που υπήρξε ένα σενάριο το όποιο είχε συζητηθεί.
Τα για δυο χρόνια, σχεδόν καθημερινά ραντεβού του Φώτη Μπόμπολα με τον Σταύρο Ψυχάρη από τον ΔΟΛ, τον οποίο ο Γιώργος δεν ήθελε να συναντήσει ακόμη και τυχαία και που λέγεται πως το αποκαλούσε «λούστρο του Λαμπράκη», τελικά δεν ευοδώθηκαν και οι δυο πλευρές, οδηγήθηκα στην χρεοκοπία και στη συνέχεια στην απώλεια του ελέγχου των ομίλων τους. Παρ όλα αυτά, το Έθνος, σε μια περίοδο που οι τράπεζες δεν δίνουν ούτε σεντς πουθενά, εξασφαλίζει την εκταμίευση δανείου 80 εκατ. ευρώ. Δεν σώζεται!
Η όρθια Μαρία Σαράφογλου και τα «δεν ξέρεις τι λες» και «τρως απ τα έτοιμα»
Ο κύριος Γιώργος και ο Φώτης Μπόμπολας, οπότε συναντιούνται δημιουργούν μια κατάσταση έκρυθμη, που συχνά παρεκτρέπεται. Στελέχη του ΜΕGA που συμμετείχαν στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου του καναλιού περιγράφουν λεκτικές συγκρούσεις και εντάσεις που έφερναν σε δύσκολη θέση όλους όσοι ήταν μπροστά. Ο Γιώργος Μπόμπολας που έφτιαξε έναν εκδοτικό κολοσσό, τη μεγαλύτερης κατασκευαστική της χώρας, εταιρείες ανακύκλωσης, ενέργειας, τζόγου, διαχείρισης ακινήτων, ορυχεία χρυσού δέχονταν αμφισβήτηση απ τον διάδοχο του, τον ίδιο του το γιο.
Κάποια στιγμή, διαφωνώντας με τον Φώτη, ο κύριος Γιώργος κατέβηκε στο control των ειδήσεων του MEGA για να παρακολουθήσει το δελτίο και πρότεινε στη τότε κεντρική παρουσιάστρια Μαρία Σαράφογλου να στέκεται όρθια και να το συντονίζει, ενώ απομακρύνθηκε η Όλγα Τρέμη. Έναν μήνα αργότερα, η Τρέμη επέστρεψε στην άνετη καρέκλα της –για λίγο καιρό ακόμα- και ο Φώτης Μπόμπολας κέρδισε στα σημεία. Σε μια σύγκληση του Δ.Σ. του Mega, λέγεται πως ο Γιώργος Μπόμπολας μιλούσε για το πώς θα ο εξυγιανθεί το κανάλι, όταν ο Φώτης απαξίωσε τα λεγόμενα του.
Αυστηρά ο πατέρας είπε «άσε με να μιλήσω, μη με διακόπτεις», για να του απαντήσει ο γιος «μα δεν ξέρεις τι λες»! Οι παρευρισκόμενοι είχαν παγώσει, όταν ο Γιώργος Μπόμπολας αποκάλεσε τον γιο του «ντροπή της οικογένειας», ενώ του είπε πως «εγώ ξεκίνησα με ένα τρύπιο παντελόνι και έφτιαξα μια αυτοκρατορία. Εσύ τι άλλο κάνεις εκτός απ’ το να τρως από τα έτοιμα;». Η συνεδρίαση διακόπηκε το διευθύνοντα σύμβουλο του καναλιού Αντώνη Θεοχάρη και ο Γιώργος Μπόμπολας δεν ξαναπάτησε το πόδι του στις συνεδριάσεις του Δ.Σ. του MEGA.
Μιλώντας Ρωσικά με τον Ιβάν Σαββίδη
Τον Μάρτιο του 2017, λιγάκι απρόθυμα όπως λέγεται, ο Φώτης Μπόμπολας σύστησε στον πατέρα του τον Ιβάν Σαββίδη. Σε αντίθεση με τον Σταύρο Ψυχάρη, ο Ιβάν Σαββίδης του ήταν πολύ συμπαθής. Μάλιστα ο Γιώργος Μπόμπολας μίλησε με τον επιχειρηματία στα Ρωσικά, τα όποια γνωρίζει καλά και μάλιστα τον είχαν οδηγήσει στην έκδοση της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας, κάποτε στην αρχής της ζωής του.
Οι δυο άντρες έδειξαν να εκτιμούν ο ένας τον άλλον και συζητήθηκε η επένδυση συνολικά από τον Σαββίδη, στον όμιλο, ώστε το αντίτιμο της αγοράς του 20% του MEGA να μην καταλήξει στις τράπεζες. Τον Απρίλιο, ο Φώτης, χωρίς να ενημερώσει τον πατέρα του και δημιουργό της επιχειρηματικής αυτοκρατορίας τους, άλλαξε την συμφωνία και με ιδιωτικό συμφωνητικό μεταβίβασε στον Ιβάν Σαββίδη ποσοστό 20% της Τηλέτυπος, που κατείχε ο ίδιος, χωρίς ο επενδυτής να συνεισφέρει το κατιτίς του και για τον Πήγασο. Τίποτα δε σώθηκε.
Οι τράπεζες κατήγγειλαν τα δάνεια του εκδοτικού ομίλου καθιστώντας τα άμεσα απαιτητά. Δρομολογείται η διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης στην εκδοτική εταιρεία, όπως συνέβη και με τον ΔΟΛ. Η σύγκρουση πατέρα και γιου, αλλά και η κακή διαχείριση οδήγησαν το «Έθνος» του Γιώργου Μπόμπολα, που είχε κάποτε διευθυντή τον θρυλικό Αλέκο Φιλιππόπουλο, σε τέλος άδοξο και θλιμμένο. Ήταν Ιούλιος του 2017, όταν στον Ιβάν Σαββίδη και την εταιρεία του Dimera πέρασαν, τα σήματα των εφημερίδων του Πήγασου, «Έθνος» και «Έθνος της Κυριακής», έναντι τιμήματος 3 εκατομμυρίων ευρώ. Αντίστοιχα, με προσφορά 580.000 ευρώ πήρε και την οικονομική εφημερίδα Ημερησία και τα τρία της εμπορικά σήματα- εφημερίδα και σάιτ!
Η συνολική τιμή, κατάτι λιγότερο από μια βίλα στη Μύκονο ή στη Φιλοθέη σε καλό της σημείο! Όλα τέλειωσαν! Η οικογένεια έχει την προσωπική της περιουσία. Οι εργαζόμενοι του παλαιού ισχυρού Πήγασου προχώρησαν τις ζωές τους, με στόχο την επιβίωση και την αξιοπρέπεια τους και με υποσυνείδητη την αλήθεια του «άλλαζε απόψεις, αλλά κράτα τις αρχές σου. Άλλαζε τα φύλλα, αλλά κράτα άθικτες τις ρίζες», όπως είχε πει ο Βίκτωρ Ουγκώ…
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
