Μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου, ο διόλου τυχαίος Γιάννης Τζιβέλης έκλεισε τα 73 του χρόνια. Έχοντας διανύσει μέχρι τώρα μια μυθιστορηματική πορεία ζωής, με συγκλονιστικές εναλλαγές.

Ο  γιος του μυλωνά από τη Σιάτιστα Κοζάνης, μπορεί να ξεκίνησε με μόνο εφόδιο το απολυτήριο του Γυμνασίου, αλλά ήταν «εξοπλισμένος» με παροιμιώδη θέληση και επιμονή για να πετύχει. Έτσι, κατόρθωσε να γίνει το 2007, ο μεγαλύτερος ιδιώτης επενδυτής στη σύγχρονη ιστορία του χρηματιστηρίου της Αθήνας…

Ιωάννης Τζιβέλης. Επιχειρηματίας
Ιωάννης Τζιβέλης

Εκείνη την εποχή ο μετοχικός πλούτος για τον αποκαλούμενο Έλληνα Γουόρεν Μπάφετ έφτασε να αποτιμάται στα 500 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, όλα αυτά έγιναν φτερό στο άνεμο και χάθηκαν. Ο τοξικός συνδυασμός που αφάνισε το βαρύτιμο χαρτοφυλάκιο ήταν ένα αθετημένο, μεγάλο τραπεζικό δάνειο και η πολύπλευρη  κρίση. Οι ενεχυριασμένες μετοχές εκποιήθηκαν από την Alpha Bank, με συνέπεια Γιάννης Τζιβέλης να βρίσκεται τώρα στο μηδέν και να προσπαθεί να βρεί το δίκιο του, όπως ό ίδιος λέει , με νομικά μέσα.

To όνομά του ξαναβγήκε αυτές τις μέρες στον αφρό της δημοσιότητας, μέσω του «διαλόγου» με …επιστολές που άνοιξε με την πλευρά των αδελφών Καλλιτσάντση, για την επόμενη μέρα στον όμιλο του Ελλάκτωρα. Στο Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου βρίσκεται επί χρόνια, ο εξαιρετικά χαμηλών τόνων και αφοπλιστικά ευγενής Γιάννης Τζιβέλης. Όχι μόνο τώρα, λόγω ειδικών συνθηκών, αλλά διαχρονικά. Ακόμη και στην εποχή της επενδυτικής παντοδυναμίας του, αυτοί ήταν οι κώδικες συμπεριφοράς του.

Στην προκειμένη περίπτωση , η εσωτερική σύγκρουση στον «Ελλάκτωρα» και η πρόσφατη αναδιάρθρωση του Δ.Σ τον έφερε στη θέση του Αντιπροέδρου, αλλά με τη ρητή δέσμευση από την πλευρά του ,να παραμείνει μόνο μέχρι τη Γενική Συνέλευση.

Ο μύλος, τα αλεξίπτωτα και το τολμηρό βήμα

Αν το ρολόι του χρόνου κάνει μια μεγάλη στροφή και γυρίσει πίσω στο 1969-70 θα βρεί το Γιάννη Τζιβέλη, έτοιμο να τολμήσει. Εκεί κοντά στα 25 του είναι που αποφασίζει να αναζητήσει την τύχη του στο εξωτερικό. Αφήνοντας τη δουλειά στο μύλο του πατέρα, όπου συνήθιζε να φορτώνει και να ξεφορτώνει σακιά ξυπόλυτος.

Ξεκινάει με λίγα λεφτά. Κάπου 150 χιλιάδες, σε δραχμές τότε. Τα μισά από αυτά τού τα δίνει ο πατέρας του και τα υπόλοιπα τα έχει συγκεντρώσει ο ίδιος. Ακόμη και από το στρατό έφτιαξε ένα μικρό κομπόδεμα, καθώς υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός στις ειδικές δυνάμεις και, μάλιστα, ως αλεξιπτωτιστής πληρωνόταν για τα άλματα που έκανε.

Πρώτος σταθμός ήταν η Γερμανία, απ’ όπου όμως αποχώρησε γρήγορα. Η αρχή της επιχειρηματικής του δράσης έγινε με το εμπόριο γουναρικών, από την Ιταλία όπου και έστησε το στρατηγείο του. Πρώτα στη Νάπολι, μετέπειτα στη Μπολώνια και στη συνέχεια και σε άλλες πόλεις, οι δουλειές πήγαιναν πολύ καλά. Άφηνε μεγάλα κέρδη η γούνα τότε.

Προς τα τέλη του 1979, αρχές του 1980, ο Γιάννης Τζιβέλης έχει αποκτήσει την οικονομική άνεση, για να αγοράσει το ακίνητο στη διασταύρωση της Διονυσίου Αρεοπαγίτου με την οδό Μακρυγιάννη. Πλήρωσε περίπου ένα εκατομμύριο δολάρια για να το πάρει τότε, από μια οικογένεια Ελλήνων που ζούσαν στη Βενεζουέλα… Αργότερα γκρέμισε το οίκημα που υπήρχε και στη θέση του έφτιαξε ένα πενταώροφο νεοκλασικό, για το κόστος κατασκευής του οποίου δαπάνησε κάπου 8,5 εκατ. ευρώ, όπως υπολογίζει ο ίδιος. Το σημείο δεν επιλέχτηκε τυχαία. Από εκεί υπάρχει άπλετη οπτική επαφή με την Ακρόπολη,  καθώς το ακίνητο είναι στη ρίζα του ιερού βράχου και πλέον και ακριβώς απέναντι από το νέο μουσείο.

Η έλξη της Ακρόπολης και η μετοχή της «Φολκσβάγκεν»

Ο Γιάννης Τζιβέλης είναι ένθερμος λάτρης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, ενώ από την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι του στην Ακρόπολη, νεαρός ακόμη, ένιωσε μια καταλυτική έλξη. Στα όρια του μυσταγωγικού δεσμού που ακόμη μέχρι σήμερα τον διακατέχει, όπως ευκρινέστατα αφήνει να εννοηθεί.

Μετά από το 1985 ο Γιάννης Τζιβέλης διαθέτει ένα πλέγμα εταιρειών σε διάφορες χώρες, έχοντας όμως πάντα τη δική του βάση στην Ιταλία. Όπως ο ίδιος λέει, η επιχειρηματική του δράση στο εμπόριο γουναρικών, η οποία από το έτος 2.000 έχει τερματιστεί ολοσχερώς, του απέφερε τότε σημαντικά  κέρδη. Εκείνη την εποχή, όμως, άρχισε να ανακαλύπτει τα θέλγητρα των μετοχών.

Ξεκινά από τη γερμανική «Φολκσβάγκεν» καθώς διαπίστωσε ότι η μετοχή είχε κάνει μεγάλη βουτιά και του φάνηκε φτηνή. Γρήγορα έκανε και άλλες τοποθετήσεις σε εισηγμένες εταιρείες στα διεθνή χρηματιστήρια. Οι υπεραξίες κάλπαζαν. Ήρθε όμως η μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση του 1987 και τα κέρδη χάθηκαν «κοκκινίζοντας» το επενδυτικό του χαρτοφυλάκιο. Τότε κατάλαβε ότι οι μέχρι πρότινος λαμπρές αποδόσεις του ήταν τυχαίο γεγονός και ως τούτου έπρεπε να βελτιώσει τις γνώσεις του. Πράγμα που έκανε, σπεύδοντας να μαθητεύσει σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις με καθηγητές των οικονομικών και όχι μόνον. Εμπλουτισμένος με νέες, ειδικές γνώσεις ,ξαναμπήκε στο στίβο των αγορών με επιτυχία.

Το βάπτισμα πυρός στην Ελλάδα

Ερχόμενος στην Αθήνα στα τέλη του 1990, διέθετε κεφάλαια της τάξεως των 130 εκατ. ευρώ. Ορισμένα από αυτά τα  τοποθέτησε στην Τράπεζα Πειραιώς, όντας ανάμεσα στο επενδυτικό σχήμα που πλαισίωσε το Μιχάλη Σάλλα, στο εγχείρημα εξαγοράς της και της μετέπειτα εξάπλωσή της. Η επαφή Τζιβέλη για τη συμμετοχή αυτή, έγινε μέσω συγγενικού προσώπου της συζύγου του, ο οποίος ήταν υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος.

Από την επένδυση στην Πειραιώς έφυγε σχετικά γρήγορα και όχι με τις καλύτερες των εντυπώσεων για πρόσωπα και πράγματα. Ακολούθησε μια μακρά λίστα με τοποθετήσεις και εναλλαγές θέσεων σε αρκετές εισηγμένες εταιρείες. Με κατά κανόνα κερδοφόρα αποτελέσματα και με επενδυτικό βραχίονα την εταιρεία «Mitica»που έδρευε στη Κύπρο.

Στην περίοδο της αλόγιστης έξαρσης του 1999, μείωσε δραστικά την έκθεσή του σε μετοχές. Περίπου δύο χρόνια μετά από το σκάσιμο της χρηματιστηριακής «φούσκας» επέστρεψε δριμύτερος στην αγορά.

Το 2007 η αξία του χαρτοφυλακίου του είχε φτάσει στα 500 εκατ. ευρώ. Τότε ήταν που έλαβε δάνειο 250 εκατ. ευρώ από την Alpha Bank, με σκοπό τις τοποθετήσεις στο χρηματιστήριο. Σχεδόν όλο αυτό το δάνειο πήγε στην αγορά του 10% των μετοχών του Τιτάνα. Σε τιμές περίπου 30 ευρώ ανά μετοχή. Στην ελληνική τσιμεντοβιομηχανία έφτασε κάποια στιγμή να κατέχει και το… 56,8% των προνομιούχων τίτλων, κάνοντας συστηματικές αγορές επί 20 χρόνια.

Η μεγάλη διεθνής κρίση του 2008 χτύπησε και την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, προκαλώντας καθίζηση των τιμών. Ακολούθησε η εκποίηση του μισού χαρτοφυλακίου του Τιτάνα και το χτίσιμο μιας διευρυμένης θέσης στον «Ελλάκτωρα». Είχε ήδη το περίπου 2,5% και το έφτασε στο 10%, πιστεύοντας στις προοπτικές του ομίλου, που όμως δεν επαληθεύτηκαν. Με τις τιμές των μετοχών  που κόστισαν περί τα 60 εκατ. ευρώ να παίρνουν την κάτω βόλτα.

Το δάνειο που «κοκκίνισε»

Σχεδόν τρία χρόνια μετά από την ανάληψη του μεγάλου δανείου και καθώς η χώρα είχε μπεί ήδη στο σκοτεινό τούνελ της πολύπλευρης κρίσης, η Αlpha Bank  ζήτησε πρόσθετες εγγυήσεις. Το ενεχυριασμένο χαρτοφυλάκιο δεσμεύτηκε και όπως λέει ο ίδιος, δεν μπόρεσε να κάνει τις ρευστοποιήσεις που εκείνος ήθελε. Επ’ αυτών, αλλά και για αρκετά άλλα, ο Γιάννης Τζιβέλης λέει και καταμαρτυρεί πολλά, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα κινηθεί νομικά «για όσα μου έκαναν». Το ουσιώδες όμως είναι, ότι τα σήμαντρα του επερχόμενου τέλους για τον άλλοτε κραταιό μεγαλοεπενδυτή άρχισαν να ηχούν δυνατά. Για να ακολουθήσουν συνάμα και οι προσωπικές του δοκιμασίες. Ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας τον έφερε στα πρόθυρα του θανάτου, με τους γιατρούς να του λένε ότι πρέπει να φροντίσει για την κατανομή των περιουσιακών του στοιχείων, στους κληρονόμους. Όπερ και συνέβη. Mε τη σύζυγό του Μαρία και τις δύο κόρες, Βασιλική και Ειρήνη, να αποκτούν δικαιώματα.

Η μάχη για τη ζωή και ο αδόκητος χαμός της Ιωάννας

Παρά  ταύτα ο Γιάννης Τζιβέλης κατάφερε τελικά  να ξορκίσει το κακό και να βγεί νικητής στη μάχη για τη ζωή. Δυστυχώς δεν συνέβη  το ίδιο με την πολυαγαπημένη του ανιψιά Ιωάννα Στάχτου. Η κόρη της αδελφής του και σύζυγος του επιχειρηματία και ιδιοκτήτη της ομάδας μπάσκετ του Ολυμπιακού, υπέκυψε πρόπερσι στο μοιραίο. Οι γονείς της, της είχαν δώσει το όνομα Ιωάννα για να τιμήσουν το Γιάννη Τζιβέλη…

Στη διάρκεια της περσινής χρονιάς η Allpha Bank, εκποίησε όλο τα χαρτοφυλάκιο Τζιβέλη. Σε Φουρλή, Τιτάνα και Ελλάκτωρα. Επίσης από την τράπεζα κινήθηκαν και οι διαδικασίες πλειστηριασμού του νεοκλασικού στην Αρεοπαγίτου. Οι δύο πρώτες κηρυχτήκαν άγονες, έχοντας ως τιμή εκκίνησης τα 40 εκατ. ευρώ και η πληροφορίες λένε ότι η επόμενη κίνηση εκποίησης θα αργήσει, λόγω εμπλοκών που φέρεται να υπάρχουν.

Σε βιβλίο οι προσωπικές σημειώσεις-φωτιά

Σε όλη τη διάρκεια του επενδυτικού του βίου, ο Γιάννης Τζιβέλης συνήθιζε να κρατάει προσωπικές σημειώσεις για όλα. Τα τελευταία δύσκολα χρόνια οι σημειώσεις αυτές πύκνωσαν. Λειτουργώντας καταφανώς και ως ψυχολογικό αντίβαρο, για τις ασφυκτικές καταστάσεις που ό ίδιος βίωνε. Όλο αυτό το υλικό αναμένεται να πάρει και τη μορφή αυτοβιογραφικού βιβλίου. Με πάρα πολλές και καυτές λεπτομέρειες για πρόσωπα και πράγματα, που ό ίδιος γνωρίζει από πρώτο χέρι και είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν πολλές συζητήσεις, αν δημοσιοποιηθούν ως έχουν…

Πέραν τούτων είναι χαρακτηριστικό ότι η μία από τις δύο κόρες του Τζιβέλη βρέθηκε για ένα διάστημα, λόγω σπουδών, κοντά στον αμερικανό γκουρού των επενδύσεων Γουόρεν Μπάφετ. Διαπιστώνοντας ότι εκείνος και ο πατέρας της, κινούνται σχεδόν στο ίδιο μήκος κύματος, σε ότι αφορά την επενδυτική στρατηγική… Μάλιστα ο Γιάννης Τζιβέλης έχει φροντίσει να κρατήσει στοιχεία για τις χρηματιστηριακές του κινήσεις, θέλοντας να συγκρίνει τις αποδόσεις του, με αυτές που πετύχαινε ο Μπάφετ…

Ποιο όμως μπορεί να είναι το ηθικό δίδαγμα από την άνοδο και την πτώση και του Γιάννη Τζιβέλη;

«Με έκαψε η Ελλάδα», δηλώνει. Και σπεύδει να προσθέσει: «Δεν έπρεπε  είμαι εδώ επενδυτικά. Όπου αλλού πήγα, πρόκοψα…»