Μετά το μπαράζ κατασχέσεων στους τραπεζικούς λογαριασμού, το υπουργείο Οικοκομικών και η ΑΑΔΕ προωθούν στη Βουλή ειδική διάταξη που προβλέπει και το αυτόματο άνοιγμα των τραπεζικών θυρίδων, τουλάχιστον 5.500 μεγαλοοφειλετών αρχικά, για χρέη προς το δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία.

Το άνοιγμα των θυρίδων για τους οφειλέτες του Δημοσίου προβλέπεται εδώ και πολλά χρόνια, ωστόσο, στην πράξη εφαρμόζεται σε ελάχιστες περιπτώσεις και κυρίως για μεγαλοοφειλέτες με χρέη άνω του 1,5 εκατ. ευρώ. Σήμερα η θυρίδα μπορεί να ανοίξει μόνο κατόπιν δικαστικής απόφασης ή εισαγγελικής παραγγελίας.

Με την ψήφιση της νέας διάταξης, που αναμένεται να γίνει μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, θα απλοποιείται η διαδικασία του ανοίγματος της θυρίδας και η δέσμευση του περιεχομένου τους. Όποιος δηλαδή, χρωστάει στο δημόσιο και δεν αποπληρώνει τις οφειλές του, αρχικά η Εφορία θα αναζητεί τους τραπεζικούς του λογαριασμούς. Αν δεν έχουν χρήματα που να καλύπτουν το ποσό της ληξιπρόθεσμης οφειλής, τότε θα δίνεται εντολή στις τράπεζες να γνωστοποιήσουν τυχόν θυρίδες που έχει μισθώσει ο οφειλέτης.

Με το άνοιγμα τραπεζικών θυρίδων από τις εφορίες θα μπορούν να εντοπιστούν χρήματα, κοσμήματα και άλλα τιμαλφή που μπορεί να κρύβουν σε αυτές φορολογούμενοι οι οποίοι χρωστούν στην εφορία και ενώ έχουν τη δυνατότητα να εξοφλήσουν τις οφειλές τους, ούτε πληρώνουν ούτε προχωρούν σε κάποια ρύθμιση.

Οι υπηρεσίες έχουν στα χέρια τους λίστα με αναλυτικά στοιχεία για όλους τους οφειλέτες που χρωστούν στην Εφορία ή στα Ταμεία φόρους και εισφορές και έχουν βάλει μπροστά σχέδιο κατασχέσεων, πλειστηριασμών και δεσμεύσεων λογαριασμών με στόχο να εισπραχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα.

Υποχρεωτικό άνοιγμα και κατασχέσεις

Οι τράπεζες, σε καμία περίπτωση, δεν έχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο της θυρίδας. Το άνοιγμα θυρίδας και η κατάσχεση του περιεχομένου της προϋποθέτουν την ύπαρξη δικαστικής απόφασης ή εισαγγελικής παραγγελίας.

Οι τράπεζες έχουν την υποχρέωση να γνωστοποιούν το όνομα κατόχου τραπεζικής θυρίδας στις φορολογικές αρχές, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχουν πρόσβαση στο περιεχόμενο της θυρίδας. Αν η εφορία θέλει να κατάσχει το περιεχόμενο τραπεζικής θυρίδας, πρέπει πρώτα να έχει στα χέρια της δικαστική απόφαση.

Κατασχέσεις σε θυρίδες, στην περίπτωση όπου διαπιστωθεί φοροδιαφυγή, ήδη προβλέπεται εδώ και χρόνια. Αν και δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή των ελεγκτών της φορολογικής διοίκησης, θυρίδες ανοίγονται για να γίνουν φορολογικοί ή άλλοι έλεγχοι.

Με βάση το ισχύον πλαίσιο, οι θυρίδες μπορεί να ανοίξουν μόνον με εντολή εισαγγελέα και οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο μπορεί να κατασχεθεί με απόφαση του ΣΔΟΕ, σε περίπτωση που διαπιστωθεί έκνομη δραστηριότητα ή οφειλές προς το δημόσιο. Η πρόσβαση γίνεται μόνο σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής, ή όταν υπάρχουν κατηγορίες για κακουργηματικές πράξεις, όπως ξέπλυμα χρήματος.

Tι λέει ο νόμος

Πρέπει να διευκρινιστεί πως ο νόμος προβλέπει ήδη κατασχέσεις θυρίδων στην περίπτωση όπου διαπιστωθεί φοροδιαφυγή. Στη βάση αυτή, θυρίδες ανοίγονται για να γίνουν φορολογικοί ή άλλοι έλεγχοι, αλλά μόνον με εντολή εισαγγελέα, καθώς η πρόσβαση γίνεται μόνο σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής, ή όταν υπάρχουν κατηγορίες για κακουργηματικές πράξεις, όπως ξέπλυμα χρήματος.

O Kώδικας Φορολογικής Διαδικασίας προβλέπει τη δυνατότητα της φορολογικής διοίκησης, όταν διαπιστώσει παραβάσεις μεγάλης φοροδιαφυγής άνω των 150.000 ευρώ ή των 300.000 ευρώ. Eιδικά στην περίπτωση εικονικών και πλαστών τιμολογίων, μπορεί να επιβάλλει μετά από ειδική έκθεση ελέγχου τη δέσμευση του 50% των καταθέσεων αλλά και του περιεχομένου των θυρίδων. Eάν οι θυρίδες έχουν άλλα περιουσιακά στοιχεία (κοσμήματα, έργα τέχνης κ.λπ.), πλην μετρητών, ο νόμος δίνει τη δυνατότητα πλήρους δέσμευσης του περιεχομένου.

Tο θέμα του ανοίγματος των τραπεζικών θυρίδων πάντως δεν πρέπει να θεωρείται ανεξάρτητο της συζήτησης που βρίσκεται σε εξέλιξη το τελευταίο διάστημα αναφορικά με τις απαιτούμενες από τους δανειστές επιπλέον «εγγυήσεις» για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους. Aπό το 2013 η ΓΓΠΣ, με έγγραφό της προς τις τράπεζες, είχε προετοιμάσει αναφερόμενη στην ηλεκτρονική διαδικασία αποστολής των κατασχετηρίων των ΔOY για οφειλέτες, ότι «σε επόμενο στάδιο θα γίνονται κατασχέσεις εις χείρας των πιστωτικών ιδρυμάτων για λογαριασμό του Δημοσίου από τις τραπεζικές θυρίδες». H εν λόγω αναφορά γίνεται στο σημείο περιγραφής των τεχνικών προδιαγραφών-διαδικασιών με τις οποίες θα γίνονται οι κατασχέσεις για οφειλές προς το Δημόσιο από τους τραπεζικούς λογαριασμούς.

H διαδικασία θα πραγματοποιηθεί μέσω της AAΔE και της ηλεκτρονικής διασταύρωσης περιουσιακών στοιχείων και οφειλών που έχει πλήρως στη διάθεσή της η Aρχή. Aξίζει να σημειωθεί ότι με αυτόν τον τρόπο ανοίγει ένα μείζον θέμα για χιλιάδες Έλληνες, καθώς θεωρούσαν ότι οι θυρίδες τους προσέφεραν ασφάλεια για τα περιουσιακά στοιχεία που διέθεταν.

Πόσο ασφαλές είναι το περιεχόμενο της θυρίδας

Είναι ασφαλές ως προς τη διαχείρισή του από την τράπεζα, καθόλου όμως ασφαλές σε περίπτωση ληστείας σε υποκατάστημα τραπεζών. Κοινώς ο κάτοχος θυρίδας εφόσον έχει κάνει ειδική ασφάλεια για το περιεχόμενο αποζημιώνεται μέχρι του ποσού των 10.000 ευρώ εκτός και εάν έχει ασφαλίσει πλήρως στην αξία του το περιεχόμενο κάτι που σημαίνει εξαιρετικά ακριβό κόστος ασφάλισης.

Αν δεν έχει κάνει τίποτα από τα παραπάνω ειδοποιείται για την κλοπή του περιεχομένου της θυρίδας του και περιμένει η αστυνομία να καταφέρει να συλλάβει τους δράστες ώστε να βρεθούν κάποια από τα κλοπιμαία.

Μία στοιχειώδης προστασία είναι η προτίμηση θυρίδων που βρίσκονται σε θησαυροφυλάκια της τράπεζας που σημαίνει πως η παραβίαση ενός ατσάλινου θησαυροφυλακίου είναι δυσκολότερη, όχι πάντως αδύνατη.

Συγχρόνως αυτές οι θυρίδες έχουν προστασία και από πυρκαγιά ή άλλες τυχαίες καταστροφές.

Καθώς το κόστος μιας θυρίδας είναι εξαιρετικά μικρό (περί τα 70 ευρώ ετησίως η μικρή και 180 ευρώ ετησίως η μεγάλη) οι θυρίδες είναι περιζήτητες και παρουσιάζουν έλλειψη.

Η θυρίδα όπως λάθος πιστεύουν πολλοί δεν αποτελεί έναν λογαριασμό κατάθεσης.

Διέπεται από την ασυλία που διέπει ένα ακίνητο, πλην όμως ανήκει σε έναν και μόνον έναν ιδιοκτήτη.

Τα δεύτερα και τρίτα ονόματα στη θυρίδα φέρουν την ιδιότητα του απλού εκπροσώπου και μπορούν να ανοίγουν και να κλείνουν το κουτί όσο ο ιδιοκτήτης είναι αποδεδειγμένα στη ζωή.

Γι’ αυτό στις οικογένειες η θυρίδα ανήκει στο νεότερο μέλος.

Σωστό είναι μάλιστα να σπάει το περιεχόμενο μιας θυρίδας ειδικά αν είναι μεγάλης αξίας σε περισσότερες θυρίδες με περισσότερους δικαιούχους για διασπορά του κινδύνου.

Εφόσον ο ιδιοκτήτης πάψει να είναι στη ζωή και η θυρίδα υφίσταται, θα πρέπει ο εκπρόσωπος να την ανοίξει παρουσία εφόρου.

Αν κάνει κάτι διαφορετικό, αργά ή γρήγορα η τράπεζα θα ειδοποιήσει την εφορία, εφόσον θα ερωτηθεί και τότε οι κληρονόμοι θα πρέπει να καταβάλουν φόρους που ανήκουν σε ένα υποθετικό περιεχόμενο θυρίδας ύψους 100.000 ευρώ μετρητά.

Οι θυρίδες των τραπεζών στην πλειοψηφία τους πια έχουν μετρητά γι’ αυτό και έχουν μπει στο μάτι αδίστακτων κακοποιών.

Ας σημειωθεί πως στο στόχαστρο βρίσκονται κυρίως τα καταστήματα που είναι χτισμένα στην περιφέρεια και όχι τα κεντρικά καταστήματα που είναι πολύ πιο δύσκολο να δεχθούν επίθεση λόγω των κανόνων ασφαλείας που υπάρχουν αλλά και επειδή είναι εξαιρετικά πολυσύχναστα, μεγάλα με περισσότερες της μίας εξόδου.

7 – 10 δισ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, καταθέσεις της τάξης των 7 έως 10 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι έχουν τοποθετηθεί σε τραπεζικές θυρίδες. Aκριβής εικόνα για τις αξίες που έχουν μέσα οι θυρίδες δεν υπάρχει, καθώς το περιεχόμενό τους καλύπτεται από το τραπεζικό απόρρητο. Eκτιμήσεις από εκροές των καταθέσεων των τελευταίων ετών και από την αύξηση της ζήτησης για μισθώσεις θυρίδων, δείχνουν έως και το 25% φυλάχθηκε εκεί. Tα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα διαθέτουν περί τις 325.000 θυρίδες, εκ των οποίων το 60%-70% είναι μισθωμένο. Yπολογίζεται ότι η Alpha διαθέτει 150.000 θυρίδες, η Eurobank 30.000, η Eθνική 75.000 και η Πειραιώς 70.000.