Ένα βήμα πριν το «κραχ» η Τουρκία: «Μας κήρυξαν πόλεμο», βρυχάται ο Ερντογάν – Οι Τούρκοι σπεύδουν στις τράπεζες να πάρουν συνάλλαγμα

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει βήμα πίσω για να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο με τις ΗΠΑ που έχει θορυβήσει τις αγορές. Και, καθώς οι επενδυτές φοβούνται πλέον ότι η Τουρκία βυθίζεται σε μια κανονικότατη οικονομική κρίση, το μεγάλο ερώτημα που ανακύπτει είναι πού θα φτάσει ο αντίκτυπος, γράφει στο πρώτο θέμα του το πρακτορείο Bloomberg.

«Προκαλώ αυτούς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι ντροπή. Ανταλλάσσετε έναν στρατηγικό σύμμαχό σας στο ΝΑΤΟ για έναν πάστορα», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Ερντογάν, κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε συγκέντρωση στο λιμάνι του Ορντού στη Μαύρη Θάλασσα, αναφερόμενος στην απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία για την κράτηση ενός Αμερικανού πάστορα.

«Δεν μπορείτε να υποτάξετε τον λαό μας με απειλές», ήταν το μήνυμα Ερντογάν προς τις ΗΠΑ.

Αναταράξεις στις αγορές

Η «βουτιά» που έκανε η τουρκική λίρα την Παρασκευή προκάλεσε ρίγη ανησυχίας σε όλες τις αγορές του πλανήτη, ενώ κλιμακωνόταν η ένταση ανάμεσα στους δύο συμμάχους στο ΝΑΤΟ. Σε κάποια φάση, το τουρκικό νόμισμα έφτασε να υποχωρεί έως και 17% έναντι του δολαρίου, αναζωπυρώνοντας την ανησυχία ότι η οικονομική αναταραχή μπορεί να επηρεάσει την Ευρώπη, αλλά και μακρινές αναδυόμενες αγορές.

Η πιο άμεση ανησυχία για τους φορείς χάραξης πολιτικής της γειτονικής χώρας είναι το χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο είναι ιδιαίτερα ευάλωτο σε επιτοκιακά και συναλλαγματικά σοκ. Μάλιστα, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο, η ρυθμιστική Αρχή της χώρας είχε προγραμματίσει το Σάββατο διαδοχικές επικοινωνίες με κάποιες τράπεζες από τις οποίες είχε ζητήσει να εξετάσουν τις πιθανές επιπτώσεις. Παρ’ όλα αυτά, η ίδια η Αρχή, η BDDK, αρνήθηκε το γεγονός, υποστηρίζοντας ότι οι εκτιμήσεις που ζήτησε ήταν θέμα ρουτίνας.

«Προετοιμαστείτε για ανώμαλη προσγείωση»

«Έχουμε να κάνουμε με μια κλασική νομισματική κρίση η οποία εξελίσσεται σε κρίση χρέους και ρευστότητας, λόγω των λαθών που γίνονται σε επίπεδο πολιτικής», υποστηρίζει ο Win Thin, υπεύθυνος στρατηγικής στην Brown Brothers Harriman & Co. στη Νέα Υόρκη. «Έτσι όπως εξελίσσεται η κατάσταση, οι αγορές πρέπει να είναι έτοιμες για μια ανώμαλη προσγείωση της οικονομίας, επιχειρήσεις που θα σταματήσουν να αποπληρώνουν τα δάνεια που έχουν σε ξένο νόμισμα και, πιθανώς, καταρρεύσεις τραπεζών».

Οι αμερικανικές κυρώσεις

Παρότι αυτό που πυροδότησε την εντυπωσιακή ήττα της τουρκικής λίρας ήταν οι νέες κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα από τις ΗΠΑ, πολλοί επενδυτές υποστηρίζουν πως η τουρκική οικονομία, μία οικονομία 900 δισ. δολαρίων, πλησίαζε ήδη στο χείλος του γκρεμού. Το γεγονός ότι επί χρόνια ολόκληρα ακολουθείτο στη χώρα μία πολιτική «ανάπτυξης με κάθε κόστος» είχε ως αποτέλεσμα οι τουρκικές επιχειρήσεις να φορτωθούν δάνεια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ξένο νόμισμα, έναν ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και τη δημιουργία ενός ελλείμματος σε επίπεδο ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών από τα μεγαλύτερα στον κόσμο.

Η αντίδραση των αγορών ήταν ακαριαία. Με την κατάσταση στην Τουρκία να πυροδοτεί φόβους για νέο ντόμινο στην παγκόσμια οικονομία, οι επενδυτές γύρισαν την πλάτη τους στα πιο επισφαλή επενδυτικά προϊόντα και αναζήτησαν ασφαλέστερο επενδυτικό καταφύγιο στα ομόλογα ανεπτυγμένων οικονομιών. Αυτό έφερε αφενός την ενίσχυση των αμερικανικών και των γερμανικών κρατικών ομολόγων και αφετέρου την υποχώρηση νομισμάτων όπως το πέσο της Αργεντινής, αλλά και των μετοχών.

Το ευρώ δεν κατάφερε να γλιτώσει από τη δίνη που προκλήθηκε στις αγορές και έφτασε να υποχωρεί έως και 1,2% έναντι του αμερικανικού δολαρίου, στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου δωδεκαμήνου, λόγω της ανησυχίας για την έκθεση των ευρωπαϊκών τραπεζών στις τουρκικές τράπεζες.

Όχι και πάλι όχι στην αύξηση των επιτοκίων

Τα επιτόκια είναι «μέσο εκμετάλλευσης», ανέφερε ο Ερντογάν σε μια άλλη ομιλία του το Σάββατο. Και πρόσθεσε: «Γνωρίζουμε ότι το θέμα δεν είναι το δολάριο, το ευρώ, ο χρυσός… Αυτές είναι οι σφαίρες, οι οβίδες, οι πύραυλοι του πολέμου που ξεκίνησαν εναντίον μας».

Οι επενδυτές φοβούνται πως ο Ερντογάν δεν θα αφήσει να αυξηθούν τα επιτόκια, μια απαραίτητη κίνηση για να σταθεροποιηθεί η τουρκική λίρα, και ορισμένοι ισχυρίζονται ότι έτσι όπως έχει εξελιχθεί η κατάσταση η Τουρκία μπορεί να επιστρέψει από την άβυσσο μόνο με ακραία μέτρα. Αυτός είναι και ο λόγος που άρχισαν να συζητιούνται εκ νέου θέματα ταμπού, όπως το ενδεχόμενο μιας διεθνούς διάσωσης ή η επιβολή capital controls.

Σε αναβρασμό οι Τούρκοι πολίτες

Σε αναβρασμό βρίσκονται και οι απλοί πολίτες. Την Παρασκευή, όπως διαπιστώθηκε από τρία διαφορετικά τραπεζικά καταστήματα στην Κωνσταντινούπολη, οι αιτήσεις για αναλήψεις συναλλάγματος είχαν αυξηθεί. Μάλιστα, η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη, που οι ταμίες στα καταστήματα ανέφεραν ότι περιμένουν να τους έρθει ρευστό από τα κεντρικά για να μπορέσουν να δώσουν τα χρήματα στον κόσμο, καθώς στα καταστήματα δεν κρατούν μεγάλα αποθεματικά σε ξένα νομίσματα.

Ο ίδιος ο Ερντογάν, πάλι, εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι η Τουρκία δέχεται οικονομική επίθεση και ζήτησε από τους πολίτες να αλλάξουν τα δολάρια και τα ευρώ που έχουν στην κατοχή τους με τουρκικές λίρες.