Πώς θα σας φαινόταν να παίρνετε 560 ευρώ το μήνα, χωρίς καμία υποχρέωση; Ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό; Όχι στη Φινλανδία, όπου πειραματίζονται με τη χορήγηση ενός βασικού εισοδήματος στους ανέργους, με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει ισχυρότερο κίνητρο για εργασία από το σημερινό, πιο γραφειοκρατικό μοντέλο. Αν και η έννοια του βασικού εισοδήματος δεν είναι καινούργια, κερδίζει πόντους τα τελευταία χρόνια, καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής παλεύουν με την ανακούφιση από τη φτώχεια, τις αυξανόμενες ανισότητες και τις απώλειες θέσεων εργασίας που είναι πιθανό να συμβαδίζουν με την αυτοματοποίηση.

Παρόμοιες ιδέες έχουν υποστηριχθεί από εξέχοντες επιχειρηματίες, όπως ο επενδυτής Bill Gross και ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook Mark Zuckerberg, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί δοκιμές σε χώρες όπως ο Καναδάς, η Ουγκάντα και η Κένυα.

Εκτός από τον εξορθολογισμό των διαδικασιών κοινωνικής ασφάλισης, οι υποστηρικτές της ιδέας λένε ότι θα μπορούσε επίσης να μειώσει τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τη φτώχεια, εξοικονομώντας χρήματα μακροπρόθεσμα.

Ωστόσο, οι επικριτές λένε ότι αυτά τα σχέδια είναι πολύ δαπανηρά, δεν είναι πρακτικά και θα αποθαρρύνουν τους ανθρώπους να βρουν δουλειά.

Λοιπόν, λειτουργεί;

Εξαρτάται αυτό το τι ψάχνετε.

Τα αρχικά ευρήματα από το πρώτο χρόνο ενός διετούς προγράμματος στη Φινλανδία, όπου οι συμμετέχοντες λάμβαναν 560 ευρώ ανά μήνα, παρουσίασαν θετικές επιδράσεις στην υγεία και το άγχος, αλλά δεν βελτιώθηκε η κατάσταση της εργασίας τους.

«Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων όσον αφορά την απασχόληση», γράφουν στην έκθεση οι ερευνητές μεταξύ των οποίων ο Olli Kangas. «Ωστόσο, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων για διάφορες πτυχές της ευημερίας».

Τα άτομα που έλαβαν βασικό εισόδημα δεν ήταν πιο πιθανό να βρουν δουλειά από όσους δεν το έλαβαν, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρώτου έτους του πειράματος. Η εξεύρεση του γιατί συμβαίνει αυτό και των παραγόντων που το επηρεάζουν θα αποτελέσουν μέρος μιας ευρύτερης έρευνας που θα δημοσιευθεί το 2020.

Επομένως, αν και ο στόχος της κυβέρνησης να «προωθήσει την ενεργότερη συμμετοχή» και «να παράσχει ισχυρότερο κίνητρο για εργασία» δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί, η επιτυχία μπορεί να βρεθεί σε άλλους τομείς.

«Εκείνοι που ήταν στη δοκιμαστική ομάδα αντιμετώπισαν σημαντικά λιγότερα προβλήματα υγείας, άγχους και ικανότητας συγκέντρωσης από αυτά της ομάδας ελέγχου», έγραψαν οι ερευνητές. «Οι συμμετέχοντες στη δοκιμαστική ομάδα ήταν επίσης πολύ πιο σίγουροι για το μέλλον τους και την ικανότητά τους να επηρεάζουν τα κοινωνικά ζητήματα από ό, τι η ομάδα ελέγχου».

Με τις βελτιώσεις που παρατηρούνται σε αυτούς τους τομείς μέσα σε ένα μόνο χρόνο, είναι σαφές ότι απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να εξαχθούν τελικά συμπεράσματα, ενώ τα προκαταρκτικά αποτελέσματα προσφέρουν κάτι τόσο στους υποστηρικτές, όσο και στους επικριτές του βασικού εισοδήματος.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο world economic forum.org και συγγραφέας είναι η Emma Charlton.