Η ανεργία και η υποαπασχόληση αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για επιχειρηματική δραστηριότητα σε όλο τον κόσμο. Αυτή είναι η άποψη περισσότερων από 12.000 επιχειρηματιών σε 140 οικονομίες, σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύουμε σήμερα στην πρώτη έκδοση μιας νέας έκθεσης Περιφερειακών Κινδύνων για την Επιχειρηματικότητα.

Ο δεύτερος μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η “αποτυχία της εθνικής διακυβέρνησης”. Αυτά τα ευρήματα θα πρέπει να αποτελέσουν “καμπανάκι” κινδύνου. Σε μια εποχή που ο κόσμος συχνά αποπροσανατολίζεται από τις τελευταίες ανατροπές των επιταχυνόμενων ειδησεογραφικών κύκλων, δίνουν προειδοποιητικές ενδείξεις για αδυναμίες στα θεμέλια των πολιτικών και οικονομικών μας συστημάτων.

Ο περιφερειακός αντίκτυπος των παγκόσμιων κινδύνων

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ έχει αναλύσει τους κινδύνους σε παγκόσμιο επίπεδο από το 2006 στην ετήσια Έκθεσή του για τους Παγκόσμιους Κινδύνους, επισημαίνοντας πόσο ευάλωτος είναι ο συνεχώς δικτυωμένος και αλληλοσυνδεόμενος κόσμος μας στην αστάθεια και την αναστάτωση.

Αλλά ακόμα και οι πιο παγκόσμιοι κίνδυνοι κρυσταλλώνονται τοπικά και βιώνονται διαφορετικά. Εάν οι παγκόσμιοι κίνδυνοι απαιτούν την προσοχή μας, είναι τελικά επειδή βλάπτουν τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης συγκεκριμένων ανθρώπων σε συγκεκριμένους τόπους. Αυτές οι ιδιαιτερότητες περικλείουν διάφορες διαστάσεις, από τον πλούτο και την εθνικότητα έως το φύλο και το επάγγελμα. Στη νέα μας έκθεση, επιδιώκουμε να ρίξουμε φως σε μία από αυτές τις διαστάσεις: την περιφερειακή.

Αφετηρία μας είναι τα στοιχεία από την Εκτελεστική Έρευνα Γνώμης, η οποία κάθε χρόνο μετράει το κλίμα για το επιχειρηματικό περιβάλλον σε μεμονωμένες οικονομίες. Στο πλαίσιο της έρευνας, στους ερωτηθέντες δίνεται ένας κατάλογος 30 κινδύνων και τους ζητείται να επιλέξουν μέχρι πέντε που θεωρούν ως ανησυχίες όσον αφορά την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.

Αυτή η διατύπωση είναι σημαντική – συλλαμβάνουμε τις αντιλήψεις για τις επιχειρησιακές επιπτώσεις και όχι την πιο ολιστική προοπτική κινδύνου στην οποία μπορούμε να επικεντρωθούμε στην Έκθεση για τους Παγκόσμιους Κινδύνους. Αυτό πιθανότατα εξηγεί μερικές από τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο εκθέσεων, όπως το γεγονός ότι οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι κυριαρχούν στην Έκθεση για τους Παγκόσμιους Κινδύνους, αλλά είναι ενισχυμένοι μόνο σε μικρό αριθμό χωρών στους Περιφερειακούς Κινδύνους για Επιχειρήσεις.

Οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία

Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο προφίλ των κινδύνων που επισημαίνουν οι επιχειρήσεις σε διάφορες περιοχές. Σε συνολική παγκόσμια βάση, οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο σημείωσαν άνοδο, από την όγδοη θέση, σύμφωνα με τα στοιχεία του περασμένου έτους, στην πέμπτη θέση φέτος. Αλλά ήταν ο πρώτος κίνδυνος σε τρεις από τις οκτώ περιοχές (Ευρώπη, ανατολική Ασία-Ειρηνικός και Βόρεια Αμερική).

Δεν ήταν έκπληξη το γεγονός ότι οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο τείνουν να επισημαίνονται ως ανησυχίες στις πιο προηγμένες οικονομίες του κόσμου. Από τις 19 χώρες που τις κατέταξαν στην πρώτη θέση, 14 ήταν από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική (οι άλλες ήταν Ινδία, Ινδονησία, Ιαπωνία, Σιγκαπούρη και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).

Η ανεργία και η υποαπασχόληση κατατάχθηκαν στην πρώτη θέση σε μια μόνο περιοχή, στην υποσαχάρια Αφρική, όπου οι ερωτώμενοι σε 22 από τις 34 οικονομίες που ερευνήσαμε το ανέφεραν ως τον υψηλότερο κίνδυνο επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ωστόσο, ήταν ένας από τους πέντε κορυφαίους κινδύνους σε κάθε περιοχή εκτός της Βόρειας Αμερικής, και αυτή η συνοχή την ώθησε στην κορυφή των συνολικών παγκόσμιων αποτελεσμάτων.

Η εννοούμενη σημασία του κινδύνου ανεργίας πρέπει να ερμηνεύεται προσεκτικά, καθώς μπορεί να αντανακλά αρκετά διαφορετικές προκλήσεις μεταξύ των χωρών, όπως η ασθενής ανάπτυξη, η έλλειψη ταλέντου ή οι διαταραχές της αγοράς εργασίας που προκαλούνται από τον αυτοματισμό.

Στην υποσαχάρια Αφρική οι χώρες αντιμετωπίζουν τη σοβαρή πρόκληση να δημιουργήσουν επαρκείς θέσεις εργασίας για να καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας που αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί σε 1,6 δισεκατομμύρια μέχρι το 2050. Η ποιότητα της απασχόλησης είναι επίσης πολύ σημαντική – σήμερα το 70% στην υποσαχάρια Αφρική βρίσκονται σε ευάλωτη απασχόληση, σε σύγκριση με έναν παγκόσμιο μέσο όρο 46%.

Στης Νότια Ασία και τη Λατινική Αμερική, οι αποτυχίες της εθνικής διακυβέρνησης κυριάρχησαν στον κατάλογο των επιχειρηματικών κινδύνων σύμφωνα με τους ερωτηθέντες. Το εύρος των προκλήσεων που υφίστανται σε μεγάλο μέρος της Λατινικής Αμερικής τονίζεται από το γεγονός ότι ο δεύτερος κίνδυνος στην περιοχή αυτή είναι η “βαθιά κοινωνική αστάθεια”. Αυτό έρχεται μετά από μια σημαντική εμβάθυνση των κοινωνικών εντάσεων σε μεγάλο μέρος της περιοχής – συγκεκριμένα, διαδοχικά σκάνδαλα διαφθοράς επιβεβαίωσαν την έλλειψη εμπιστοσύνης των εκλογέων στα θεσμικά όργανα και ενίσχυσαν την πολιτική πόλωση.

Η κρίσιμη κατάσταση στη Βενεζουέλα αντικατοπτρίζεται στους κινδύνους που θέτουν σε προτεραιότητα οι ερωτηθέντες στην έρευνα: “Ανεξέλεγκτος πληθωρισμός“, “κρατική κατάρρευση ή κρίση”, “βαθιά κοινωνική αστάθεια”, “επισιτιστική κρίση” και “αποτυχία της εθνικής διακυβέρνησης”.

Η αστάθεια των τιμών της ενέργειας θεωρήθηκε ως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ευρασία και τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (MENA). Οι παραγωγοί πετρελαίου επωφελήθηκαν από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου κατά το παρελθόν έτος. Ωστόσο, τα τρωτά σημεία στις μεταβολές των τιμών δεν εξαφανίστηκαν, ιδιαίτερα σε χώρες όπου οι κρατικές δαπάνες αυξάνονται, όπως η Σαουδική Αραβία, η οποία ήταν μία από τις πέντε χώρες της MENA που κατατάσσει τις τιμές της ενέργειας ως τον υψηλότερο κίνδυνο για την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Ο περιφερειακός συντονισμός είναι ζωτικής σημασίας

Μια συνέπεια των γεωπολιτικών αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη είναι η αυξανόμενη πιθανότητα οι περιφερειακές εξελίξεις να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στο ευρύτερο διεθνές σύστημα.

Τα εθνικά κράτη ενεργώντας από μόνα τους δεν μπορούν να διαχειριστούν, πόσω μάλλον να επιλύσουν, τις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος, αλλά ο συντονισμός σε παγκόσμιο επίπεδο φαίνεται όλο και περισσότερο στιγματισμένος από γεωπολιτικές εντάσεις. Ορισμένες από αυτές τις εντάσεις είναι λιγότερο έντονες σε περιφερειακό επίπεδο και αναμένουμε από τις περιφέρειες να διαδραματίζουν όλο και πιο ενεργό και σημαντικό ρόλο στον κόσμο τα επόμενα χρόνια. Για το λόγο αυτό, η κατανόηση των κινδύνων που αντιμετωπίζει κάθε περιοχή είναι απαραίτητη προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα τις δυνάμεις που διαμορφώνουν το παγκόσμιο τοπίο.

Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την έκθεση εδώ.

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο world economic forum.org και συγγραφέας είναι ο Aengus Collins, επικεφαλής Διεθνών Κινδύνων και Γεωπολιτικής Ατζέντας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ