Τέτοιες μέρες, πριν από ένα χρόνο, οι τράπεζες έκαναν τις τελευταίες στροφές στον «πάτο του βαρελιού» των χρηματιστηριακών αποτιμήσεων. Στις 9 Φεβρουαρίου 2017, ο αθηναϊκός «ναός του χρήματος» αντίκρισε τα πολυετή χαμηλά του, ενώ η αγοραία αξία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών κατέπεσε στα 4,5 δισ. ευρώ. Το κλείσιμο της περσινής χρονιάς βρήκε τις τραπεζικές μετοχές να έχουν κάνει ραγδαία μεταστροφή, φτάνοντας να αποτιμώνται, στο σύνολό τους, στα 8,9 δισ. Στο ξεκίνημα του 2018 το ανοδικό «κύμα» δείχνει να έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη ορμή και μάλιστα χθες (Πέμπτη) οι τράπεζες έσπασαν το «φράγμα» των 10 δισ. ευρώ σε χρηματιστηριακή αξία. Παρέμειναν μάλιστα αλώβητες  και στη σημερινή (Παρασκευή) «κόκκινη» συνεδρίαση που έφερε τον Γενικό Δείκτη 1,25% χαμηλότερα.

Πλέον τα ερωτήματα πέφτουν βροχηδόν: Πόσο θα συνεχιστεί αυτό το ανοδικό «κρεσέντο»; Έχουν ακόμη δρόμο οι τιμές και μέχρι πού μπορεί να φτάσουν; Είναι άραγε αληθινό το «ράλι», ή μόνον έξυπνο; Δικαιολογούνται όλα αυτά με βάση το οικονομικό status των τραπεζών, ή ενυπάρχει και το στοιχείο της υπερβολής; Πλησιάζει, μήπως, η ώρα της σοβαρής διόρθωσης, ή ακόμη είναι μακριά αυτό το ενδεχόμενο;

Εκ των πραγμάτων, κατηγορηματική απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα των… 10 δισ. ευρώ δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνον από την ίδια την εξέλιξη των γεγονότων στην πορεία του χρόνου. Άλλωστε κατά κανόνα στις αγορές, πρώτα αλλάζουν οι τιμές και έπειτα δίνονται οι ερμηνείες…

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κινητήριος μοχλός για την άνοδο των τραπεζικών μετοχών, είναι η ρευστότητα που έρχεται από το εξωτερικό. Κυρίως από Hedge Funds που συνεχίζουν να έχουν σημαντικές εισροές κεφαλαίων στα χαρτοφυλάκιά τους. Διοχετεύοντας ένα τμήμα τους και στην ελληνική αγορά, η οποία έχει ξαναβρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Με τις τράπεζες να αποτελούν πόλο έλξης για αρκετούς λόγους: Κατ’ αρχήν φαίνεται να απομακρύνεται από το κάδρο, το ενδεχόμενο να αποτύχουν στα stress tests και να οδηγηθούν σε αναγκαστικές ανακεφαλαιοποιήσεις. Παράλληλα, μεταδίδεται η βεβαιότητα ότι οι τράπεζες έχουν τη βούληση να επιταχύνουν όλες τις διαδικασίες καταπολέμησης των «κόκκινων» δανείων. Χωρίς «ταμπού» και αστερίσκους. Επίσης, οι τράπεζες έχουν αρχίσει να εξομαλύνουν τα ζητήματα άντλησης ρευστότητας, η καταθετική τους βάση ενισχύεται, ενώ και τα λειτουργικά τους κόστη κινούνται πια σε ορθολογική κατεύθυνση. Κτίζοντας ουσιαστικές προϋποθέσεις για «ολική επαναφορά» στη βιώσιμη κερδοφορία. Όταν την ίδια στιγμή η ραγδαία αποκλιμάκωση των επιτοκίων στα κρατικά ομόλογα, αντικατοπτρίζει ευκρινέστατα την απομείωση του Ελληνικού ρίσκου.

Βεβαίως οι προκλήσεις για τις τράπεζες είναι ακόμη μεγάλες. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι οι συνολικές προβλέψεις των τεσσάρων συστημικών (48 δισ.) και τα συνολικά τους εποπτικά κεφάλαια (29,7) δεν αρκούν ακόμη για να καλύψουν το τεράστιο «στοκ» των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, που είναι στα 97,7 δισ. για τις δραστηριότητες στη Ελλάδα. Έτσι παρά την άνοδο στις χρηματιστηριακές αποτιμήσεις, οι τράπεζες είναι ακόμη χαμηλά, με όρους καθαρής ενσώματης λογιστικής αξίας (Tangible book). H παράμετρος αυτή αποτιμά και το κρυμμένο ρίσκο τους, τουλάχιστον όπως το τιμολογούν επί καθημερινής βάσεως οι ενεργοί «παίκτες» στην αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι με τα δεδομένα της χρηματιστηριακής συνεδρίασης της (χθεσινής) Πέμπτης, η κεφαλαιοποίηση των τεσσάρων τραπεζών αντιστοιχούσε στο 34,8% της λογιστικής αξίας που είναι 28,7 δις. Όταν οι Ιταλικές και οι Ισπανικές τράπεζες διαπραγματεύονται σχεδόν στο 90% της λογιστικής του αξίας.

Στην περίπτωση της Εθνικής Τράπεζας, η αγορά δείχνει να την τιμολογεί με το μικρότερο ρίσκο, καθώς το χθεσινό κλείσιμο της μετοχής στο 0,342 ευρώ, αντιστοιχεί στο 47,2% της λογιστικής αξίας. Η μετοχή βρίσκεται 14% πιο πάνω από την τιμή όπου έγινε η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση του 2015. Το υψηλό που έχει κάνει η μετοχή στην μετά την ανκεφαλαιοποίηση περίοδο είναι το 0,376 ευρώ.

Η Alpha Bank, με τη χθεσινή τιμή της μετοχής στα 2,09 ευρώ, διαπραγματεύεται στο 35,8% της λογιστικής αξίας. Το «χαρτί» είναι 4,5% πιο πάνω από την ανακεφαλαιοποίηση, ενώ στο μεσοδιάστημα έχει φτάσει μέχρι το υψηλό των 2,66 ευρώ.

Η μετοχή της Eurobank, που βρέθηκε χθες στο 0,919 ευρώ, τιμολογείται στο 34,5% της λογιστικής της αξίας. Από την τιμή στην οποία έγινε η ανακεφαλαιοποίηση, η μετοχή είναι τώρα 8,1% χαμηλότερα. Έχοντας όμως κινηθεί μέχρι τα ψηλά των 1,17 ευρώ.

Η Πειραιώς διαπραγματεύεται στο 22,8% της ενσώματης αξίας της. Η (αναπροσαρμοσμένη) τιμή της μετοχής ήταν προχθές στα 3,796 ευρώ. Επίπεδο που είναι 36,7% χαμηλότερα από εκείνο στο οποίο είχαν διατεθεί οι νέες μετοχές, στη ανακεφαλαιοποίηση του 2015. Στο μεσοδιάστημα το «χαρτί» έχει κάνει κορυφή στα 6,1 ευρώ.

Είναι προφανές ότι όλα αυτά, αποτυπώνουν τις σημερινές διαθέσεις της αγοράς για την κάθε μία από τις τραπεζικές μετοχές. Διαθέσεις όμως που ανά πάσα στιγμή μπορεί να διαφοροποιηθούν, ανάλογα με τη ροή των εξελίξεων που αφορούν την κάθε μία ή και όλες τις τράπεζες.

Αν ληφθούν ως βάση τα υψηλά που έχουν καταγράψει οι τραπεζικές μετοχές μετά από τις ανακεφαλαιοποίσεις, τότε η συνολική τους χρηματιστηριακή αξία διαμορφώνεται στα 12,8 δις ευρώ. Δηλαδή 28% πιο πάνω από τα τρέχοντα επίπεδα. Ορισμένοι «σοφιστικέ παίκτες» θεωρούν ότι όντως το «καρέ» των τραπεζών μπορεί να πάει σε αυτά τα επίπεδα. Χωρίς όμως να έχουν όλες το ίδιο μερίδιο στην άνοδο, που εν τέλει μεταφράζεται και σε αντίστοιχες μεγάλες υπεραξίες.

Από τη δική τους πλευρά, οι πιο αισιόδοξοι αναλυτές και διαχειριστές χαρτοφυλακίων θεωρούν ότι οι τραπεζικές μετοχές μπορούν κατά μέσο όρο να βρεθούν στο τέλος της εφετινής χρονιάς, περίπου 20% ψηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα. Με την προϋπόθεση όμως ότι δεν θα διαταραχθεί το περιβάλλον στα μεγάλα διεθνή χρηματιστήρια που έχουν όντως έχουν «φουσκώσει» πολύ. Εξυπακούεται ότι τυχόν τριγμοί στο εγχώριο σκηνικό, θα έχουν αρνητικό απόηχο για τις μετοχές.

Υπάρχει όμως και η πλευρά των απαισιόδοξων που βλέπει τις τράπεζες να οπισθοχωρούν αρκετά, μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα διόρθωσης του χρηματιστηρίου της Αθήνας, μέχρι τη «ζώνη» των 700 μονάδων με όρους Γενικού Δείκτη… Κάτι τέτοιο όμως, προϋποθέτει ότι οι διεθνείς αγορές θα έχουν πάρει την κάτω βόλτα.

Ειδικά για τις τράπεζες μετοχές, έχει καθοριστική σημασία το πώς θα αντιδράσουν σε μια πρώτη σοβαρή αναμέτρηση με τους πωλητές, η οποία ούτως ή άλλως και αργά ή γρήγορα θα έρθει. Η αναμέτρηση θα αφορά πρωτίστως τη στάση των ξένων Funds,καθώς οι αλλοδαποί επενδυτές κατέχουν το 62% του συνόλου των μετοχών, στις τέσσερις συστημικές τράπεζες της χώρας. Το ΤΧΣ ελέγχει το 29% του συνολικού αριθμού των μετοχών, ενώ το ελληνικό στοιχείο (ιδιώτες και θεσμικοί) έχει περιοριστεί στο 9%…