MiFIR και MiFID ΙΙ: Νέοι κανόνες για την ενίσχυση της διαφάνειας στις επενδύσεις σε μετοχές και ομόλογα

Αλλαγές έρχονται στο νομικό πλαίσιο που αφορά την πρόσβαση των επενδυτών στα δεδομένα της αγοράς που είναι απαραίτητα για την επένδυση σε χρηματοπιστωτικά μέσα, όπως οι μετοχές και τα ομόλογα. Με στόχο την εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού και την αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, αναδιαμορφώνεται ριζικά ο Κανονισμός για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFIR) και η δεύτερη Οδηγία για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID ΙΙ).

Το κυριότερο ζητούμενο με τις τροποποιήσεις που εγκρίθηκαν προ ολίγων ημερών από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αναμένεται να δημοσιευθούν στην εφημερίδα της ΕΕ είναι η ενδυνάμωση των επενδυτών μέσω της έμφασης στη διαφάνεια.

Ενοποιημένα δεδομένα της αγοράς

Αυτή τη στιγμή, τα δεδομένα συναλλαγών είναι διάσπαρτα σε πολλαπλές πλατφόρμες, όπως τα χρηματιστήρια και οι επενδυτικές τράπεζες, γεγονός που δυσχεραίνει την πρόσβαση των επενδυτών στις ακριβείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες που χρειάζονται για τη λήψη αποφάσεων.

Οι νέοι κανόνες θεσπίζουν σε επίπεδο ΕΕ την έννοια της κεντρικής τροφοδοσίας των σημαντικών αυτών δεδομένων, μέσω της συγκέντρωσής τους σε μια ενιαία βάση δεδομένων, έτσι ώστε να είναι εύκολα διαθέσιμα.

Συγκεκριμένα, προβλέπονται τρεις ενοποιημένες βάσεις δεδομένων, μία για τα ομόλογα που θα τεθεί σε λειτουργία στα μέσα του 2025, μία για τις μετοχές που θα τεθεί σε λειτουργία στις αρχές του 2026 και μία για τα παράγωγα που προγραμματίζεται για αργότερα το ίδιο έτος.

Έτσι, θα είναι εφικτή η δημοσίευση των πληροφοριών άμεσα, όσο το δυνατόν εγγύτερα στον πραγματικό χρόνο. Επιπλέον, αναφορικά με την ποιότητα των δεδομένων, η αναθεώρηση στον Κανονισμό MiFIR ορίζει ότι, όπου είναι απαραίτητο, οι απαιτήσεις για την ποιότητα και την ουσία των δεδομένων θα πρέπει να καθορίζονται με ρυθμιστικά τεχνικά πρότυπα. Οι τροποποιήσεις αυτές θα επιτρέψουν στους επενδυτές να έχουν γρήγορη, ακριβή και ολοκληρωμένη πληροφόρηση αναφορικά με την τιμή του κάθε χρηματοπιστωτικού μέσου αλλά και τον όγκο και τον χρόνο των συναλλαγών.

Απαγόρευση της PFOF

Η πρακτική της «πληρωμής για την προώθηση εντολών» (Payment For Order Flow) ήταν ευρέως διαδεδομένη στις συναλλαγές μετοχών. Πρόκειται για την πρακτική, κατά την οποία οι χρηματιστές αμείβονται, για να κατευθύνουν τις συναλλαγές μετοχών σε συγκεκριμένες πλατφόρμες διαπραγμάτευσης. Αν και αυτό το μοντέλο αμοιβής για τους brokers θεωρείται ότι ωφελεί τη ρευστότητα στην αγορά και οδηγεί σε χαμηλότερες προμήθειες για τους επενδυτές, από την άλλη έχει επικριθεί επειδή δημιουργεί σύγκρουση συμφερόντων και μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερες τιμές πώλησης ή αγοράς των μετοχών για τους επενδυτές.

Μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες πρακτικές στις χρηματοπιστωτικές αγορές, η PFOF ήταν το αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης ανάμεσα στα κράτη-μέλη, καθώς αρκετά -μεταξύ των οποίων και η Γερμανία- ήθελαν να τη διατηρήσουν, αν και με περισσότερους περιορισμούς. Τελικά, συμφωνήθηκε να συνεχιστεί μόνο εφόσον υπάρχει ήδη ως πρακτική σε ένα κράτος και μόνο για συναλλαγές σε αυτό το κράτος, εφόσον εκεί είναι εγκατεστημένος ο χρηματιστής. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να έχει καταργηθεί πλήρως σε όλα τα κράτη-μέλη έως τις 30 Ιουνίου 2026.

Απαιτήσεις γνωστοποίησης των συναλλαγών

Ο Κανονισμός MiFIR είχε φέρει το 2018 σημαντικές αλλαγές όσον αφορά στο σύστημα αναφοράς και γνωστοποίησης των συναλλαγών, απαιτώντας να κοινοποιούνται 65 πεδία δεδομένων αναφορικά με τα χρηματοπιστωτικά μέσα και τους όρους των συναλλαγών. Παράλληλα, το πεδίο εφαρμογής κάλυπτε όλα τα μέσα, τα οποία αποτελούν αντικείμενα δημόσιας διαπραγμάτευσης, είτε επρόκειτο για χρηματιστηριακές είτε για εξωχρηματιστηριακές αγορές.

Πλέον, με τις τρέχουσες τροποποιήσεις, οι εν λόγω απαιτήσεις επεκτείνονται και στους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων, ενώ θα πραγματοποιηθεί μελέτη της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) για το αν θα συμπεριληφθούν και οι εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων.

Παράλληλα, θα εισαχθούν, θα τροποποιηθούν και θα διαγραφούν πεδία δεδομένων για την εναρμόνιση της αναφοράς συναλλαγών μεταξύ των καθεστώτων EMIR, SFTR και MiFIR και των διεθνών προτύπων. Ακόμη δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς θα γίνει αυτό, οπότε οι λεπτομέρειες αναμένεται να επιβεβαιωθούν με τη δημοσίευση των ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων.

Ενίσχυση της δομής της αγοράς

Η γενικότερη στόχευση των προαναφερθέντων αναθεωρήσεων είναι η βελτίωση της δομής και της λειτουργίας της αγοράς. Η διαφάνεια όσον αφορά στο κόστος και την ποιότητα της εκτέλεσης των συναλλαγών θεωρείται ότι θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό, αλλά και ότι θα έχει έναν ευρύτερο αντίκτυπο στην αγορά.

Συγκεκριμένα, η εποπτεία των χρηματιστηρίων παραγώγων επί εμπορευμάτων θα ενισχυθεί μέσω της βελτίωσης της δημοσιοποίησης των δεδομένων συναλλαγών, αντιμετωπίζοντας την κερδοσκοπία στις τιμές των τροφίμων και της ενέργειας. Οι τράπεζες στις συναλλαγές παραγώγων επί εμπορευμάτων θα γνωστοποιούν περισσότερες πληροφορίες, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η ρυθμιστική εποπτεία, να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της αγοράς σε απρόβλεπτα γεγονότα και κλυδωνισμούς και κατ’ επέκταση να γίνει απλούστερη η διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης και της αποδοτικής διαχείρισης πόρων.

Επιπλέον, θα επανεξεταστεί το πλαίσιο για τη ρύθμιση των σκοτεινών δεξαμενών κεφαλαίων, αφού το όριο για τις ανώνυμες συναλλαγές θα περιοριστεί στο 7%. Με αυτόν τον τρόπο, θα μετριαστούν οι κίνδυνοι κατάχρησης της αγοράς, προστατεύοντας τους επενδυτές από τη χειραγώγηση.

Διαβάστε επίσης:

Σούπερ μάρκετ: Μειωμένοι τιμοκατάλογοι για 3.000 προϊόντα – Σε ποια brands πέφτουν οι τιμές